Hamilelerin %90’ında değişik derecelerde bulantı-kusma görülür,fakat tüm bunların nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Hastayı hem fiziksel hem de ruhsal olarak sarsan,gebelik mutluluğunu engelleyen bir durum olan bulantı ve kusma;gebeliğin 4-9 haftalarında başlayabilir,7-12 haftada en şiddetli olup 16. haftaya kadar ortadan kaybolur.
Çok şiddetli bulantı-kusma olduğunda “hiperemezis gravidarum”tanısı konur;sıvı ve elektrolit denge bozukluğuna beslenme eksikliği ve kilo kaybı eşlik eder. Bu tür hastalar yatırılarak tedavi edilir. İşten/evden uzak kalmak hem hamile kadın hem de ailesi/çevresi için sıkıntılı bir durumdur. Bu nedenle gebelik bulantılarına erken müdahale edilmelidir.
Bulantıları başlayan hamilelerin alabileceği tedbirler ise şöyledir:
1. Günde en az 2 litre su içerek sıvı ve elektrolit dengesine yardımcı olun,
2. Boş mideden kaçının,1-2 saatte bir küçük kuru öğünler yiyin,
3. Tıka-basa yemekten de kaçının,çok yağlı yiyecekler yemeyin,
4. Kuvvetli tadı ve kokusu olan besinlerden kaçının (çok baharatlı,metalik tatlı besinler),
5. Yemek aralarında ceviz,fındık ve badem yiyin,
6. Bulantılar başladığında demir ve gebelik vitaminleri almayı bırakın çocukların kullandığı çiğnenebilir vitaminlere geçin. 12. gebelik haftasında sonra gebelik vitaminlerine geri dönebilirsiniz. Ciddi kansızlık nedeniyle demir tedavisine devam etmek zorunlu ise tedaviyi bölünmüş dozlar halinde alın
7. Buz parçaları eminiz,lolipop şeker eminiz ve çok iyi soğutulmuş içeceklerle ağzınızdaki metalik tadı azaltın,
8. Sabah yataktan kalkmadan önce kraker ve bisküvi gibi kuru karbonhidrat yiyin,
9. Yemekten sonra hemen uzanmayın,sindirime yardımcı olun,
10. Size hoş gelen besinlere yönelin,yemek zorunda hissettiğiniz besinler için zorlanmayın,
11. Yemek yediğiniz yer kokusuz,temiz havalı,serin bir ortam olmalı,
12. İçeceklerinizi yemekten yarım saat önce ya da sonra için ama yemek sırasında içmeyin,
13. İçecek olarak balla karıştırılmış bitki çaylarında birini (nane gibi) seçiniz,
14. Yemek yerken sıkmayan,terletmeyen bir giysi seçin,
15. Yemekten sonra dişinizi fırçalayın,naneli şeker yiyin ya da nane çayı için,
16. Sekiz saate gece uykusu alın ve gün içinde bulantı başladığında 30-45 dakika şekerleme yapın,
17. Neiguan noktasına basınç yapın. Bu nokta kolun iç tarafında bileğin 4-5 cm üstündedir. Elinizle direkt basarak ya da bu amaçla hazırlanmış bilek bandı kullanabilirsiniz,
18. Zencefil kullanın. Kendisini,çayını ya da 250-1000 mg’lık kapsül halindeki ilaçlarını kullanabilirsiniz,
19. B6 vitamini alın. 500-2000 mg arasındaki dozlarda alınabilir,
20. Tüm bu önlemlerle düzelmeyen bulantı-kusmanın ilaç ile tedavisi için doktorunuza başvurun.
Prof. Dr. Tansu Küçük