Bu prosedür sırasında mesane ve idrar yolunun iç kaplamasını dikkatli bir şekilde muayene etmek için lens ile donatılmış boş bir tüp (sistoskop) kullanır. Sistoskop idrar yoluna sokulur ve yavaş bir şekilde mesaneye uzatılır.
Doktor idrar yolunu uyuşturmak için lokal anestetik kullanarak sistoskopiyi bir test odasında gerçekleştirebilir. Alternatif olarak sistoskopi, bir poliklinik prosedürü bazında sedasyon kullanılarak da yapılabilir. Bir diğer seçenek ise sistoskopiyi hastanede genel anestezi altında uygulamaktır. Uygulanan sistoskopi türü hastanın hangi sebeple sistoskopiye başvurduğuna bağlıdır.
Neden Yapılır?
Doktorlar sistoskopiyi idrar kesesi ve idrar yolunu etkileyen sorunları teşhis, kontrol ve tedavi etmek için kullanır.
Sistoskopi uygulanması için gerekli yaygın sebepler:
- Mesane belirti ve semptom sebeplerini araştırmak. Sistoskopi, idrarda rastlanan kan, sık sık meydana gelen idrar yolu enfeksiyonları, idrarını tutamama, aşırı derecede aktif mesane ve ağrılı idrar yapma gibi mesane belirti ve semptom sebeplerini ortaya çıkarmakta yardımcı olabilir.
- Mesane ve idrar yolu hastalıklarını teşhis etmek. Sistoskopi, mesane kanseri, mesane taşı ve mesane iltihabı (sistit) gibi sorunları teşhis edebilir.
- Mesane hastalıklarını tedavi etmek. Bu amaçla sistopkop ile birlikte özel aletler takılabilir. Örneğin, sistoskopi sırasında çok küçük mesane tümörleri alınabilir.
- Genişlemiş prostatı teşhis etmek. Sistoskopi, prostat bezine doğru uzanan idrar yolundaki daralmalar sayesinde genişlemiş prostatı (iyi huylu prostat büyümesi) teşhis edebilir.
Bazı durumlarda doktorlar, sistoskopi esnasında üretroskopi prosedürünü uygulayarak mesane ilerisindeki idrar kanalını muayene edebilir. Üretroskopide, daha küçük bir skop kullanılarak üreterler (idrarı böbreklerden mesaneye taşıyan kanallar) incelenir.
Riskleri Nelerdir?
Sistoskopide oluşabilecek komplikasyonlar:
- Enfeksiyon. Nadir olarak sistoskopide idrar yoluna mikroplar ulaşır ve enfeksiyona yol açar. Ayrıca prosedürle birlikte önceden var olan bir idrar kanalı enfeksiyonu etkilenerek daha kötü hale gelebilir. Bazı durumlarda doktor, enfeksiyonu önlemek için prosedür önce ve sonrasında alınmak üzere antibiyotik verir.
- Kanama. Sistoskopi bazen idrarda kana yol açar ve nadir olarak bu durum ciddi bir hal alır.
- Ağrı. Sistoskopi, idrara çıkıldığında abdominal ağrı ve yanma hissine sebep olabilir. Çoğu durumda bu semptomlar hafiftir ve prosedürden sonra zamanle azalır.
Komplikasyon belirti semptomları
Şu durumlarda doktorunuzu arayın veya en yakın acile gidin:
- İdrarda açık renkli kan
- 100 F (38 C) üzeri ateş
- İdrar sırasında iki günden fazla süren ağrı veya yanma
Nasıl Hazırlanılır?
Sistoskopiye hazırlık dahilinde doktorun hastadan yapmasını isteyebileceği şeyler:
- Doktor tarafında verilmiş olmak üzere antibiyotik kullanmak. Bazı durumlarda doktor prosedür önce ve sonrasında antibiyotik verebilir. Örneğin; aktif idrar yolu enfeksiyonu ve vücudu enfeksiyona karşı direnmekte zorluk çeken kişiler antibiyotiğe ihtiyaç duyabilir.
- Mesaneyi boşaltmak için beklemek. Belirli durumlarda doktor prosedür öncesinde idrar testi yapılmasını ister. İdrar örneği verme ihtimaliniz olduğu için muayeneye kadar mesanenizi boşaltmak için bekleyin.
Sedasyon veya anestezi için hazırlık:
Sistoskopi sırasında damar yoluyla (IV) sedatif ya da genel anestezi verilecekse iyileşme süreci için hazırlık yapın. Bu amaçla:
- Eve nasıl döneceğinize karar verin. Prosedür sonrasında araba kullanamazsınız. Bu sebeple eve dönüş konusunda plan yapın.
- Prosedür günü için farklı bir plan yapmayın. Sistoskopi sonrasında kendinize dikkat edin. Günün geri kalanında aktif olmaktan kaçının. İşten izin almanız gerekebilir. Kendinizi iyi hissetmenize rağmen karar verme kabiliyetiniz ve refleksleriniz yavaşlayabilir.
- Birinden yanınızda kalmasını rica edin. Gün boyunca bir arkadaş veya akrabanızın sizinle birlikte kalmasını veya sizi kontrol etmesini isteyin.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Sitoskopi sırasında
Basit günübirlik bir sistoskopi prosedürü 5 dakikadan kısa sürmektedir. Hastane ortamında, yatıştırıcı veya genel anestezi ile uygulandığında ise 10-30 dakika arasında değişir. Sitoskopi prosedürünüz şu süreçleri izleyebilir:
- Prosedür öncesinde mesanenizi boşaltmanız istenir. Daha sonra masaya sırt üstü yatmalısınız. Muhtelemen dizleriniz bükülü ayağınız stapezlere konulmuş pozisyonunda konuşlandırılırsınız.
- Yatıştırıcı veya anestetiklere ihtiyaç duyabilirsiniz/duymayabilirsiniz. Eğer yatıştırıcı verilirse prosedür sırasında uykulu ve gevşemiş bir duruma gelirsiniz fakat yine de prosedür boyunca uyanık olacaksınız. İlaçların her iki türü de koldaki bir damardan verilebilir.
- Doktorunuz bir sitoskop yerleştirir. Bu işlem sırasında acı çekmemeniz için idrar yoluna uyuşturucu jel sürülür. Jelin etki göstermesi için birkaç dakika bekledikten sonra doktorunuz mümkün olan en küçük skopu kullanarak dikkatli bir şekilde sitoskopu idrar yoluna yerleştirir. Küçük boyutlu skoplar genellikle belirti ve semptomları araştırmak için kullanılır. Daha büyük skoplar ise doku örneği almak veya mesaneye cerrahi aletler sokmak için gerekli olabilir.
- Doktorunuz idrar yolu ve mesaneyi inceler. Sitoskop idrar yolundan mesaneye doğru ilerlerken sitoskobun ucundaki lens aracılığıyla doktor iç kısmını görebilir. Lensler idrar yolu ve mesanenin görülebilmesi için iç katmanları büyüterek bir teleskop gibi çalışır. Bazı durumlarda doktor lenslerin üzerinde özel bir video kamera yerleştirerek görüntülerin aktarıldığı video ekranından görüş sağlayabilir.
- Doktorunuz mesanenizi steril bir solüsyon ile doldurur. Sitoskop mesaneye ulaştığında doktor mesaneyi steril bir solüsyon ile doldurur. Solüsyon mesanenin şişmesini sağlar ve doktora daha iyi bir görüş açısı kazandırır. Mesaneye dolmaya devam ettikçe idrara çıkma gereksinimi duyabilirsiniz. Sitoskopi tamamlanır tamamlanmaz mesanenizi boşaltmanıza izin verilecektir.
- Doktorunuz doku örnekleri alabilir veya farklı bir prosedür uygulayabilir. Durumunuza bağlı olarak doktor laboratuvar analizi amacıyla doku örneği alabilir veya sitoskopi esnasında çeşitli prosedürler uygulayabilir.
Sitoskopi sonrasında
Prosedür tamamlandıktan sonra günlük yaşantınıza devam edebilirsiniz. Yatıştırıcı verilmiş veya genel anestezi uygulanmış ise ayrılmadan önce ilaç etkilerinin geçmesi için dinlenme odasına alınabilirsiniz.
Sitoskopi sonrasında karşılaşabileceğiniz yan etkiler:
- İdrarda veya tuvalet dokusunda açık pembe olarak görülebilecek idrar yolu kanaması
- İdrar sırasında yanma hissi
- 1 veya 2 gün boyunca daha sık idrara çıkma
Bu rahatsızlıkların bazılarını giderebileceğiniz yollar:
- Ağrıyı hafifletmek için idrar yolu girişine sıcak, nemli bir havlu tutun. Bu işlemi gerektiği takdirde tekrarlayın.
- Ilık bir duş alın. Fakat bazı durumlarda doktor duşu yasaklamaktadır. Bu konuda endişeleriniz varsa doktorunuza danışın.
- Mesanenizi temizlemek için su için. Bu şekilde iritasyonu azaltabilirsiniz. Sitoskopi sonrasında ilk 2 saat içerisinde her saat başı 16 ons (473 mililitre) su içmeye çalışın.
- Sitoskopi sonrasında endişeye kapılırsanız doktorunuzu arayın.
Sonuçlar
Sonuçları ne zaman alabileceğinizi doktorunuza sorun. Bazı durumlarda prosedürden hemen sonra doktor sonuçları açıklayabilmektedir.
Diğer durumlarda ise doktor sonuçları bir takip muayenesinde açıklayabilir. Örneğin, sistoskopide mesane kanseri testi için doku örneği alınmışsa (biyopsi), örnek bir laboratuvara gönderilir. Testler tamalandığında doktorunuz sonuçları size bildirecektir.
Sağlık Editörü
