Genetik Check-up 4 bölümden oluşuyor:
- Birinci bölümde:Birden fazla genin etkili olduğu diyabet,kalp-damar hastalıkları,hipertansiyon ve bazı kanserler açısından 24 hastalığa olan yatkınlığa bakılıyor.
- İkinci bölümde:10 tane sık kullanılan ilaca vereceğiniz kişisel yanıtlara bakılıyor,alınacak önlemleri söylüyor. Bu ilaçlar arasında son dönemlerde güncel olan kolesterol düşürücü statinlere vereceğiniz kişisel yanıt ve kas yıkımı ile giden yan etkisinin sizde görülme yatkınlığının olup olmadığına bakılıyor.
- Üçüncü bölümde:Sıklıkla gebelik öncesi ya da evlenmeden önce yaptırılması önerilen 76 tek gen hastalığı için taşıyıcılık taraması testi sonuçları yer alıyor. Bu testi önemsiyoruz. Diğer hastalıklar için bazı testler mevcuttu ancak taşıyıcılık taraması yeni bir alan. Türkiye’de daha önce yoktu. Özellikle akraba evliliğinin yüksek olduğu ülkemiz için önemli bir avantaj sağlıyor.
- Dördüncü bölümde:Kişiye özel diyet ve egzersiz önerilerinin yer aldığı kapsamlı bir bölüm mevcut. Diyet önerileri arasında size uygun diyet tipi,beslenme davranışlarınız ve hangi vitaminlerin eksikliğine yatkınlığınızın olduğuna ait bilgiler yer alıyor.
Son olarak;tüm bu bilgiler bir genetik uzmanı tarafından aile ağacı çizilip,sağlık bilgileri ve kullanılan ilaçlar sorgulanarak özel bir “genetik danışma”görüşmesi ile kişiye aktarılıyor.
Genetik bilgilerin mahremiyeti nasıl korunuyor?
Kişisel Genetik Sağlık Programı kapsamındaki testlerde elde edilen bilgiler gizli ve kişiye özel şekilde saklanıyor. Testi alan kişi dışında hiç kimse bu bilgilere ulaşamıyor. Sadece genetik danışma veren,genetik hekimi,testin içeriğini anlatmak için özel şifreyle ulaşıyor. Buna çok önem veriyoruz,mahremiyet tüm genetik testler için geçerlidir,dünyanın her yerinde önem verilen şeydir. Kişi testi yaptırmadan önce sonuçlarının doğurabileceği psikolojik,sosyal etkileri anlamalı. Bu riski göze almak istemiyorsa yaptırmamalıdır. Bu nedenle detaylı bir bilgilendirilmiş,onam formu hazırladık. Hazırlanmış uzunca onam formunu çok iyi okuması,bu sorumluğu alarak yaptırması gerekiyor. Elde edilen bilgiler genetik danışmayı veren genetik doktoru ve kişinin kendisi arasında kalıyor. Bu raporu istediği doktorla,istediği ölçüde kendisi paylaşabiliyor.
Ne kadar süreyle örnekler saklanıyor?
Başvuran kişilerden tükürük örneği alınıyor,bir saatlik açlık sonrasında bir plastik tüpe toplanıyor. Bu tükürük örneğinden laboratuvarda DNA elde ediliyor. Laboratuvar,örneğin kime ait olduğunu,kimlik bilgilerini,hangi ülkeden geldiğini bilmiyor. Bu örnek 3 ay saklanıyor,3 ayın sonrasında atılıyor. Elde edilen DNA örneği iki yıl saklanıyor. Bu süre zarfında ilk test sonucu elimize geldikten sonra yeni bilgiler geldikçe revize ediliyor. Yeni bilgiler ışığında kişiye güncellemeler yapılıyor. Hasta ile tekrar temasa geçip:“Önceki test örneğinizde kolon kanseri riskiniz saptanmamıştı ama bu alanda yeni bilimsel veriler var. Şimdi önleyici tarama testinizi,kolonoskopinizi yaptırmanız gerekebilir”denebilir. Bu testin içeriği geldiği ülkeden bağımsız olarak saklanıyor. Türkiye’den giden örnekler beyaz ırka ait verilerle kıyaslanıyor. Gönderdiğimiz tükürük örneğinden elde edilen DNA’da diyabet hastalığı için risk bakılacaksa,diyabet hastalığı açısından beyaz ırkta risk oluşturan genlerin yatkınlığı var mıdır ona bakılıyor. Çünkü bazı hastalıklar Afrikalılar ve Asyalılarda farklı yatkınlıklara neden olabiliyor.
Sağlık Editörü