Özellikle beynin büyük hızla geliştiği 0 –3 yaş arasında sağlıklı beslenme zihinsel gelişim açısından büyük önem taşır. Çocukluk çağında kazanılan doğru beslenme alışkanlıkları ileriki yaşarlarda sağlıklı ve kaliteli bir yaşama zemin hazırlar.
0 –1 yaş arasındaki sağlıklı bebekler için beslenme iki önemli döneme ayrılır:0 –6 ay ve 6 –12 ay.
Bebek ilk 6 ay sadece ‘Mucizevi Besin’anne sütü ile beslenmelidir. Yenidoğan bebek için en ideal,en doğal ve en taze besin anne sütü’dür. Anne sütü bebeği hastalıklara karşı korur ve bebeğin ruhsal,zihinsel ve bedensel gelişimine yardımcı olur.
İlk 6 ay anne sütü bebeğin enerji ve besin ögesi ( protein,karbonhidrat,vitamin,mineral ve su ) ihtiyacını % 100 karşılayarak istenilen büyüme ve gelişmeyi sağlar.
Annelerde ‘sütüm yeterli değil,sütümle doymuyor’gibi endişeler olabilir. Anne sütünü arttırmanın tek yolu bebekle temas halinde olmaktır. Emzirme,anne sütünün salınımını arttırır. Bebeğiniz ilk 20 günde 500 gram,6 aya kadar ortalama her ay 800 gram ve 6 aydan sonra her ay 600 gram ağırlık kazanıyorsa sütünüz yeterlidir. Başka hiçbir ek besin vermenize gerek yoktur.
6 –12 ay arası bebeğin farklı besinlerle tanıştığı bir dönemdir. Bebeğin ağız ve sinir sistemi gelişimi için ekbesinlere 6. aydan itibaren başlanmalıdır.
İlk 6 ay bebeğin enerji ihtiyacının tamamı anne sütünden karşılanırken 6.aydan itibaren bu oran % 70 ve sonraki aylarda % 40’lara kadar düşer. Bu nedenle zamanında anne sütüne ek olarak tamamlayıcı besinlere başlamak bebeğin büyüme ve gelişmesi için önemlidir.
Gluten ( buğday proteini) içeren besinler 6 aydan önce verilmemelidir. 6 aydan sonra verilmesi uygundur.
İnek sütü 1 yaşına kadar verilmemelidir. Bebeğin ayına uygun olarak devam maması veya devam sütü tercih edilebilir. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda tercih edilecek mamaların prebiyotik içermesi bebeğin bağışıklık sisteminin korunması ve gelişmesi için önemlidir.
Hangi ayda hangi gıdaları yiyebilir?
6 –7 ay: Bebeğin kaşığa alıştırılma zamanıdır. Dudak ve dilini kullanmayı,yutmayı öğrenir. Yumuşak,ezme kıvamındaki sıvı besinleri tüketebilir. Meyve suyu,yoğurt,devam maması / sütü,meyve veya sebze püreleri,pirinç,tahıl içeren çorbalar,sebze çorbası ve ¼oranında yumurta sarısı,pekmez gibi. 7.aydan itibaren kıyma eklenebilir.
Şeker,bal,reçel basit karbonhidrat içerir,boş enerji kaynağıdır. Pekmez ise;demir,potasyum ve kalsiyum içerir.
7 –8 ay: Bu dönemde bebek kaşığa alışmıştır. Çiğneme hareketleri başlar,bardaktan içebilir. Yeni lezzet ve yapıda besinler beslenmeye eklenebilir. Pütürlü kıvamdaki besinler,ezilmiş tavuk,balık eti,tahıl –kurubaklagil ezmeleri,bisküvi,bitkisel yağlar,gibi.
8 –12 ay:Bebek çiğnemeyi öğrenmiştir. Dilini hareket ettirerek lokmayı ağzında döndürebilir. Ufak besin parçalarını eline alabilir,ağzına götürebilir. İyi ezilmiş kıymalı ve sebzeli ev yemekleri,tam yumurta,pastörize peynir,makarna,ekmek gibi besinleri rahatlıkla tüketebilir.
12 –18 ay: Bu dönemde bebek artık kendi kendine bakabilir,beslenebilir. Kolay çiğnenebilen her türlü yiyeceği tüketebilir. Süt içebilir. 1 yaşından itibaren çocuğun kendi kendine yemek yemesi kendine olan güveninin gelişmesi bakımından da büyük önem taşır.
Dyt. Müge Özyurt
