Bir yıl boyunca sağlıkta hangi önemli adımlar atıldı,umut veren sağlık olayları nelerdi? İyisiyle kötüsüyle geride kalan bir yıldan notlar…
Kör olmuştu,şimdi iğneyi ipliğe geçirebiliyor
Meliha Kırkdeveli,katarakt olduktan sonra sarı nokta hastalığı geçirerek görme yetisini neredeyse tamamen kaybetti. Yalnızca 2 metreyi görebiliyordu. 70 yaşındaki kadın,bir arkadaşından,dünyada yeni denenen bir tedaviden yararlanabileceğini öğrendi:Bağırsak kanseri iğneleri,sarı nokta hastaları için umut oluyordu. Hemen doktordan randevu aldı. İlk seansta,iğnelerle hastalığın ancak ilerlemesinin durdurulabileceğini öğrendi. Altı haftalık aralarla 10 uygulama yapıldı ve Kırkdeveli’nin gözleri giderek düzeldi. Kırkdeveli,tedaviye başladıktan sonra bugün artık iğneyi ipliğe rahatlıkla geçirebiliyor hale geldi. Kırkdeveli,"Artık uyurken bile ışıkları söndürmüyorum,karanlık günler aklıma geliyor,"diyor. Yöntem,Kırkdeveli’den sonra 5 bin hastaya daha uygulandı.
Iraklı öğretmene 10 saatte rahim yapıldı
Rahmi olmadan doğan 22 yaşındaki Iraklı öğretmene,Türkiye’de yeniden rahim ve vajina yapıldı. Süha Gazi’nin sorunu,henüz anne karnında,üç aylıkken başladı;vajina,rahim ve anüs ayrılmadı. Dünyaya geldiğinde,iç organları yerli yerinde değildi ve tüm organlar birbirine olmadık noktalardan bağlıydı. Rahmi ve vajinası da yoktu. 22 yaşına gelene kadar tam 10 kez ameliyat masasına yattı. İyileşemeyince,dünyada hastalığını tedavi edecek merkezlerle yazışmaya başladı. İnternetten bulduğu,Türkiye’deki bir hastaneden davet aldı. İlk incelemelerden sonra ameliyat için karar alındı. Birbirine olmadık noktalardan bağlı veya yapışık olan iç organları ayırdı. Bacağından alınan kaslarla da rahim ve vajina yapıldı. Gazi,ameliyatın ardından tamamen düzeldi. Artık anne bile olabilecek.
Dünyada bir ilki gerçekleştirdi
Türk doktor,tek kesikten robotik reflü ameliyatı yaptı. Hasta aynı gün ayağa kalkarak yürüdü ve ameliyattan hiç iz kalmadı. Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Levent Eminoğlu’nun gerçekleştirdiği ameliyat dünyada bir ilk oldu. Eminoğlu,hastası üzerinde ameliyatı uygulamadan Belçika’da domuzlar üzerinde çalıştı. Deneylerin başarılı sonuç vermesinin ardından,reflü şikayeti bulunan hastasına bu yöntemi önerdi. Reflü ameliyatını robotik olarak uygulamanın pek çok avantajı bulunuyordu. Doktorun eli titrese bile,ameliyat başarılı geçebiliyordu. Hasta ertesi gün işinin başına dönebiliyordu. Organların laparoskopla görüntülenerek yapıldığı ameliyatlarda ise doktorun sağ elini sol,eli sol elini ise sağ eli gibi kullanması gerektiğinden,risk artıyordu. Dr. Eminoğlu,yaptığı ameliyatı "Hastalarımız mümkün olduğunca az acı çekerek ve en küçük kesi ile ameliyat olmayı yeğliyor. Çok az ağrı oluşuyor ve hastaların büyük çoğunluğu,ameliyatın ertesi günü gündelik hayatlarına dönebiliyor,"sözleriyle anlatıyor ve ekliyor:"Dünyada hangi robotik ameliyatların,kim tarafından,ne zaman yapıldığının tespit edilebilmesi için özel sistem var. Her robot günlük olarak yapılan ameliyatları kaydediyor ve bilgileri merkeze aktarıyor. Gerçekleştirmiş olduğum robotik cerrahi ile ‘single port reflü’ ameliyatının dünyada ilk olduğu bu şekilde onaylandı.
Kök hücre naklinden yeni umutlara
2011 yılında yapılan bir araştırmaya göre kök hücre naklini içeren yeni bir araştırma hem otizm hem de Parkinson hastalığı için umut vaat ediyor. Harvard Üniversitesi’nde yapılan araştırmada fareler üzerinde başarılı olundu. Bilim adamları fare embriyolarındaki sağlıklı kök hücreleri yetişkin farelerin beynine nakletti.
1 saniyede göğüs kanseri teşhisi
Yeni cihaz göğüs kanserini saniyeler içinde tespit ediyor:İngiliz bilim adamları,kanseri tespit etmek için yeni bir göğüs görüntüleme sistemi geliştirdi. Radyo dalgalarını kullanan bu sistem geleneksel mamogram cihazından daha güvenilir,ucuz ve daha az acı verici. Her yaş grubundaki kadın için kullanılıyor.
Fıstık alerjisine son
Bilim adamları,fıstık alerjisi için yeni bir tedavi mi buldular? Northwestern Üniversitesi’nde görevli bilim adamları,yerfıstığına karşı bağışıklık sistemi toleransı oluşturarak fıstık alerjisi için potansiyel bir tedavi geliştirmeye bir adım daha yaklaştılar.
Kalp krizi önceden bilinebilecek
Yeni test kalp krizini ve felci önceden tahmin edebiliyor:Bilim adamları kalp krizine ve felce yol açan 5 yeni gen keşfettiler. Queen Mary Üniversitesi’nde görevli araştırmacılar 25 bin katılımcının kan basıncı ölçümlerini araştırdıktan sonra kalp krizini ve felci tetikleyen genetik varyasyonlar buldular.
Artık uykusuzluğa son!
Bilim adamları bizi uyandıran enzimi keşfettikten sonra uykusuzluğun tedavisine bir adım daha yaklaştılar:Bilim adamlarının uykunuzu bölen kimyasal tetikleyiciyi bulduktan sonra artık uykusuz geceler son bulacak. Boston Üniversitesi’ndeki araştırmacılar,vücudumuzda çok az miktara kalsiyum kinaz enzimi olduğunda beynin uyuklamasını sağladığını keşfettiler.
Göğüs kansersi tedavisinde devrim!
Göğüs kanseri tümörlerini kaynatmak onları dakikalar içinde öldürür:Araştırmacılar,göğüs kanseri için yeni bir tedavi ile göğüsteki tümörlerin dakikalar içinde kaynatılarak öldürülebileceğini keşfettiler. Bunun için tümörleri yakan,kaynatan bir elektrik akımı kullanılacak.
Zayıflamanın en kolay yolu bulundu!
Uzmanların 2011 yılında geliştirdikleri Gastrik pil,beyni vücudun tok olduğuna inandırarak obeziteyle savaşacak. Beyni midenin tok olduğuna inandıracak mide implantı,obeziteyle mücadelede bir numaralı araç olacak.
Herkes çocuk sahibi olabilecek!
Kısırlık çubuğu kadınlarda kısırlığı veya düşüğü tedavi edecek:Imperial College London’da görevli bilim adamları kadınların kısırlık ve düşük gibi problemlerini tedavi etmeye yardım eden kısırlık çubuğu keşfettiler.
Alzheimer’ı unutun gitsin
Alzheimer aşısı hastalığın gelişmesini önleyebilir:Bilim adamları Alzheimer aşısının hastalığın daha gelişmeden önleyebileceğini umuyorlar. Washington’daki Georgetown Üniversitesi’nde görevli araştırmacılar,aşının hastalığın çok erken aşamalarında yapılması halinde hastalığın potansiyel olarak önlenebileceğini tespit ettiler.
Apple,babası Steve Jobs’u kaybetti!
Son dönemde birçok ünlü ismin hayatını kaybetmesine neden olan pankreas kanseri,teknoloji devi Apple’ın kurucusu Steve Jobs’un ölümüne de neden oldu. Sinsi bir hastalık olarak nitelendirilen pankreas kanserinin erken dönem belirtileri yok denecek kadar az. Kilo kaybı,halsizlik veya sarılık genelde ilk başvuru şikayetleri oluyor. Ancak pankreatit atağı ya da şeker düzeyi düzensizliklerinde de pankreas kanserine dikkat edilmesi gerekiyor.
Hugo Chavez kansere yakalandı
Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez’in,kanser olduğu için ameliyat geçirdiği açıkladı. Devlet radyo ve televizyonundan yayımlanan mesajında Chavez,tümörü aldırmak için Küba’da ameliyat olduğunu belirtti.
Ünlüler kanserin pençesinde
2011 yılında da çağımızın büyük hastalığı kanser,sanat dünyasının korkulu rüyası oldu. Akciğer kanseri olan ünlü yapımcılar Meral Okay ve Tomris Giritlioğlu,göğüs kanserine yakalanan ünlü oyuncu Vahide Gördüm ve kolon kanseri nedeniyle ameliyat olan yönetmen Onur Ünlü’den sonra,pop müziğin 56 yaşındaki güçlü yorumcusu Nilüfer de göğüs kanseri olduğunu açıkladı. Yılın sonuna doğru ise Vahide Gördüm ile aynı dizide rol alan Deniz Uğur da meme kanserine yakalandığını açıkladı.
Kanser aşısı tümörü küçülttü
Amerikalı bilim adamları tarafından geliştirilen aşı denek farelerde bağışıklık sistemini güçlendirerek tümörün yüzde 80 oranında küçülmesini sağladı. Geliştirilen aşı;bağışıklık sisteminin,hücre yüzeyinde en ölümcül kanser türlerinin yüzde 70’inden fazlasında bulunan MUC1 proteinini barındıran tümörlere saldırmasını sağladı.
Doğuştan işitme engelli,ilk kez duydu
ABD’de doğuştan sağır olan bir kadın 29 yaşında geçirdiği ameliyat sonrasında ilk defa duymaya başladı. 8 hafta boyunca kulağına özel bir alet takılan Sarah Churman ilk defa kendi sesini duyunca sevinçten hüngür hüngür ağladı. Bu duygusal video internette bir haftada tam 1.8 milyon kişi tarafından izlendi. Hayatı boyunca dudak okumak zorunda kaldığını ifade eden Sarah,“Bu müthiş bir duygu. Artık üç yaşındaki kızımın sesini duyabiliyorum”dedi.
Selma Ann Desmond kansere yenik düştü
Ali Taran’ın yakın zamanda boşandığı eşi Selma Ann Desmond Levent’teki evinde yaşama veda etti. Desmond,uzun yıllardır meme kanseri tedavisi görüyordu.
Kimse doğrusuna karar veremedi!
Sağlık alanında 2011’e damgasını vuran tartışmalar şüphesiz kolesterolden ve ardından çocuklara süt içirilmeli mi içirilmemeli mi tartışmaları oldu. Bu konularla ilgili devamlı farklı haberler çıktı. Kafalar karıştı,neyin ne olduğunu anlamak mümkün olmadı.
Doktorun derdine doktor deva oldu
Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Alkan’ın mücadele ettiği prostat kanserine meslektaşı Prof. Dr. Ali Rıza Kural deva oldu. Robotik cerrahinin özellikle prostatın dışına taşmayan vakalarda etkin olduğunu vurgulayan Kural,tedavi sürecini ise şöyle anlattı:PSA,prostat organı tarafından salgılanan bir enzim olup kandaki düzeyi tayin ediyor. Testlerin sonucunda değerler yüksek bulundu. Biyopsiyle sınırdan taşmayan bir tümör saptandı. Robotik cerrahiyle tümörlü prostat dokusunun bulunduğu alan,12 kat fazla büyütüldü ve tümör 3 boyutlu görüntü eşliğinde ve çok ince uçlu aletler yardımıyla vücuttan çıkartıldı.
Sevgililer günü hediyesi olarak hayatını kurtardı
Ayşe Kaçar,5 yıldır böbrek hastasıydı. 14 Şubat Sevgililer Günü’nde 30 yıllık hayat arkadaşıyla birlikte verdikleri bir karar hayatını değiştirdi. Ahmet Kaçar,eşinin hastalığına bir son vermek istedi ve eş Kaçar’ın böbreği Ayşe Kaçar’a nakledildi.
Sağlık Editörü