Güneş yanığı nedir?
Hepimizin bildiği gibi yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının insanlar için yararlarının yanısıra bir takım zararları da vardır. Ozon tabakasının delinmesiyle de güneşin olumsuz etkileri son yıllarda artmıştır. Güneş yanığı güneşin en çabuk farkettiğimiz zararlı etkisidir. Derimizin güneşe uzun süre direk maruz kalmasına ani tepkisidir.
Güneş yanığı olan kişilerde nasıl şikayetler olur?
Güneş yanığını özellikle açık tenli kişilerde görüyoruz. Deride yanığın şiddetine göre başlangıçta kızarıklık,ödem oluşur ve kaşıntı,yanma hissedilir. Daha ağır durumlarda sulu kabarcıklar oluşur. Güneş yanığı belirtileri güneş ışığına maruz kalındıktan 3-5 saat sonra ortaya çıkar,12-24 saatte en üst düzeyine ulaşır ve 72 saat içinde geçmeye başlar.
Güneş yanığı sadece yazın mı oluşur?
Bahar aylarında ve yazın başlarında pikniğe gidenlerde,balık tutanlarda,plaja ya da havuza gidenlerde daha sık görüyoruz. Ancak kışın da kayak merkezlerine gidenlerde görüyoruz. Dağlarda güneş ışını daha kuvvetlidir,hava da soğuk olduğu için farkedilmeden yüzde güneş yanığı oluşur. Solaryum suni UV ışınıdır. Solaryumda uzun süre kalanlarda da yanık oluşmaktadır
Güneş yanığı cildimize ne gibi zararlar getirir?
Yanık bölgesinde sonradan çiller,kahverengi lekeler ortaya çıkabilir. Hücrelerde kalıcı hasar oluşabileceğinden deri kanseri gelişebilir. Özellikle çocukluk çağında oluşan şiddetli güneş yanıklarının erişkin yaşlarda deri kanseri riskini arttırdığı bilinmektedir.
Güneş yanığı oluştuktan sonra ilk olarak ne yapmalıyız?
Soğuğa yakın ılık su ile duş alınmalıdır. Gazlı bez veya ince delikli tülbent su ile ıslatılıp kızarık bölgeye yayılmalı ve 15 dakika bekletilmelidir. Bu uygulama 3-4 saat ara ile tekrarlanmalıdır. Doktor önerisi ile uygun yumuşatıcı kremler ve kortizonlu kremler,ağrı kesiciler ve kaşıntı giderici tabletler kullanılmalıdır.
Güneş yanığı olmamak için nasıl korunmalıyız?
Güneş ışığının en şiddetli olduğu öğlen saat 11 ile 3 arası güneşe çıkmamalıyız. Direk güneş altında oturmamalı ve yatmamalıyız. Gölgede otururken de güneşin faydalı etkilerinden yararlanabiliriz. En önemlisi de güneş koruyucu kullanmalıyız.
Kullanacağımız güneş koruyucu nasıl olmalı,nasıl kullanmalıyız?
Açık tenli kişiler için en az 40-50 faktör,koyu tenli kişiler için 25-30 faktör korumalı olmalıdır. Güneşe çıkmadan yarım saat önce güneş görecek bölgeye düzgünce sürülmeli,3-4 saat ara ile tekrarlanmalıdır. Yeni teknolojilerle tüm gün koruma sağlayanları da vardır. 3 yaş altındaki çocuklarda ve gebelerde mineralli fiziksel koruma sağlayan güneş koruyucu kullanılmalıdır.
Dr. Nilüfer oğuz