Vücutta adeta dinamo görevi yapan kalbimiz rahatsızlandığında,saat gibi işleyen mekanizmada aksaklıklar oluşuyor. Sistemin normal çalışması için ise kalbin zaman kaybetmeden tedavi edilmesi gerekiyor. Ülkemizde yaklaşık 1,5 milyon kalp hastası olduğu tahmin ediliyor. Yaşlı nüfusun çoğalmasına bağlı olarak bu rahatsızlıklar artış gösteriyor. Kalbi yoran 5 hastalık aşağıdaki gibidir.
Koroner Arter Hastalığı
Kalp,pompa görevini yaparken koroner damarı adı verilen damarlardan kan alarak besleniyor. Bu damarların iç duvarında,yağdan zengin maddelerin birikmesi sonucu koroner arter hastalığı oluşuyor. Hastalık,65 yaş üzeri erkeklerde yüzde 12,kadınlarda ise yüzde 9 civarında görülüyor.
Kalp Yetersizliği
Kalp yetersizliği,kalbin pompa görevini yapamayarak hayati organlara yeterli derecede kan gönderememesi sonucu meydana geliyor. Genellikle yaşlıların hastalığı olarak tanımlandığı için nüfusun yaşlanması da hastalığın görülme sıklığını artıran etkenlerden biri olarak gösteriliyor. Kalp yetersizliği nedeniyle tedavi gören hastaların yüzde 80’i 65 yaş üzerinde bulunuyor.
Kalp Kapağı
Rahatsızlığı Kapak hastalıkları doğumsal nedenlere bağlı olabileceği gibi,çocuklukta geçirilen ateşli romatizma nedeniyle veya yaşlılığa bağlı olarak da gelişebiliyor. Ayrıca enfeksiyon ve kapağın yapısal bozuklukları da etkenler arasında gösteriliyor. Kapak hastalıklarından olan mitral kapak darlığı,çocuklukta geçirilen romatizmal ateş sonucu erişkin dönemde görülüyor. Mitral kapak yetersizliği ise,kalp kapağının doğuştan gelen yapısal bozukluğu (kalınlaşması) sonucu meydana geliyor. Aort kapak darlığı,ileri yaş hastalığı olması sebebiyle gelişmiş ülkelerde en sık rastlanan kapak rahatsızlığı olarak gösteriliyor. Aort yetersizliği ise ileri derecede olursa ameliyat gerektirebilen bir başka kapak rahatsızlığı olarak öne çıkıyor.
Ritim Bozukluğu
Kalbin elektrik sistemindeki sinüs düğümü,kalbin birincil sinyal üretim merkezi olarak görev yapıyor. Buradan çıkan sinyal,AV düğümü adı verilen ikinci bir istasyona ulaşarak,tali yollar ile kalp kası içine giriyor ve kalp kasının kasılma sürecini başlatıyor. Bu yollarda ve istasyonlardaki çeşitli sorunlar,tali yol ve istasyonlar arası fazladan ara bağlantılar,ritim bozukluklarına yol açıyor.
Erişkin Yaşta Teşhis Konmuş Doğumsal Kalp Rahatsızlıkları
Erişkin yaşta teşhis konulmuş doğuştan gelen kalp rahatsızlıklarında özellik atriyal septal defektlerde (kalp kulakçıkları arasındaki duvarda varolan delikler) yapı uygunsa,kasıktan girilerek anjiyo yapar gibi yama yapılması yöntemi altın standart olarak kullanılıyor. Bu yöntemin kullanılmasının uygun olmadığı hastalarda ise,cerrahi yolla rahatsızlığın giderilmesi gerekiyor.
Belirtileri neler?
En sık görülen bu 5 kalp rahatsızlığı çok önemli sinyallerle belirti veriyor. Göğüs ağrısı,çarpıntı,çabuk yorulma,nefes darlığı,bayılma gibi belirtiler,olası bir kalp hastalığına işaret edebileceği için gözden kaçırılmamalı!
Hangi kalp hastalığı,nasıl tedavi ediliyor?
Koroner arter hastalığında;ilaç tedavisi,kalp damarlarının balon ve stentle açılması ile açık kalp ameliyatı gibi seçenekler değerlendiriliyor. Bu seçeneklerden hangisinin kullanılacağına,elde edilecek fayda göz önünde bulundurularak hekim ve hasta beraber karar veriyor. Kalp kapak rahatsızlıklarında,özellikle mitral kapak darlığında,kapağın yapısı uygunsa öncelikle kapağa balon tedavisi uygulanması öneriliyor.
Aort kapak darlığında,kasık yoluyla yapay kapak takılması son zamanlarda sıklıkla yapılıyor. Eğer hastanın cerrahi yolla kapak değişimi riski yüksekse,bu tedavi seçeneği ilk planda değerlendiriliyor. Aort ve mitral kapak yetersizliğinde,zamanı geldiğinde kalbin daha fazla bozulmasını önlemek için bu kapaklar cerrahi yolla değiştiriliyor.
Ritim bozukluklarında,tedavi elektrik sisteminin durumuna göre değişiyor. Bu tedavi hastaya kalıcı pil takılması olabileceği gibi,tali yolların tekrar çarpıntıya sebep vermemesi için yakılması da olabiliyor. Erişkin yaşta teşhis konulmuş doğuştan gelen kalp rahatsızlıklarında,özellikle atriyal septal defektlerde yapı uygunsa cihazla kapatma yöntemi altın standart olarak kullanılıyor. Cihazla kapatma durumlarının uygun olmadığı hastalarda ise,cerrahi yolla rahatsızlığın giderilmesi gerekiyor.
Prof. Dr. Şevket Görgülü
