Yiyecek alerjisi gıda intöleransıyla aynı anlamda mı?Gıda intöleransı nedir?
Gıda allerjisi gıda intoleransı ile aynı anlamda değildir. Her ikisi de vücuda alınan gıdaya karşı istenmeyen etkilerin oluşmasıdır. Ama gıda allerjisinde oluşan reaksiyon immunojik dediğimiz bağışık sistemi aracılığıyla olurken gıda intoleransı bağışıklık sistemi dışında metabolik,toksik,fizyolojik veya farmakolojik (ilaç etkisine bağlı) olarak ortaya çıkan reaksiyonlardır. Gıdalara istenmeyen reaksiyonların toplumda %20’den fazlasını farmakolojik reaksiyonlar oluşturmaktadır ve genellikle bu reaksiyonlara gıdada bulunan katkı maddeleri ve doğal kimyasallar neden olmaktadır.
Yiyecek alerjisi ve gıda intöleransı belirtileri nelerdir,gıda zehirlenmesiyle benzer ve farklı yönleri nelerdir?
– Gıda allerjisi genellikle allerjik bünyeli kişilerde kişinin allerjisi olan besini ( en sık yumurta,süt,yer fıstığı,fındık,balık,kabuklu deniz ürünleri,buğday ve soya) aldıktan kısa süre sonra ağız çevresinde kızarıklık,yüzde şişme,ciltte kaşıntı,kızarıklık,daha ciddi olduğunda solunum güçlüğü,kusma,karın ağrısı,kramplar,tansiyon düşüklüğü ve şoka kadar ilerleyebilir.
Gıda intöleransı en sık irritable barsak dediğimiz batında kolik şeklinde ağrı,hazımsızlık,şişkinlik,baş ağrısı,migren,halsizlik,davranış bozuklukları veya cilte kaşıntı ve kızarıklık gibi benzer belirtiler yapabilir.
– Gıda allerjisi genellikle ailesinde astım,egzema,saman nezlesi gibi allerjik hastalık öyküsü olanlarda görülürken,gıda intoleransılı kişilerin ailesinde irritable barsak (hassas barsak),baş ağrısı,ağızda ülser ve kurdeşen öyküsü vardır.
-Gıda allerjine besinde allerjik proteinler neden olurken,intoleransa gıdalardaki doğal kimyasallar:salisilatlar,aminler,monosodyum glutamat,katkı maddelerinden koruyucular ve renklendiriciler,bazı çavdarlar ve süt ürünleri neden olabilir.
-Tanı gıda allerjisinde allerjik testleri ile konurken,intolerans da ise kesin güvenilir testler yoktur,allerji testleri normaldir ancak şüphelenilen gıdanın yenmemesi ile yakınmaların düzelmesi ve gıdalarda bulunan kimyasalların yeniden verildiğinde şikayetlerin tekrar ortaya çıkması tanıyı destelemektedir.
-Gıda allerjisinin tedavisinde neden olan gıdadan tümüyle kaçınmak gerekir,intoleransda ise diyet değişikliği yapılabilir ve neden olan gıdayı reaksiyona neden olmayacak makul ölçülerde tüketmeye devam edilebilir.
Gıda allerjileri çocuklarda ör. süt,yumurta ve soya ise genellikle büyüdükçe kaybolur,yer fıstığı,fındık ve kabuklu deniz ürünleri allerjisi daha kalıcı olabilir. İntolerans ise genenllikle ömür boyu kalıcıdır,ancak tolerans zamanla değişebilir ve her zaman bulguya neden olmayabilir.
Hangi gıdalar en yaygın alerjenlerdir?
Yumurta,süt,yer fıstığı,fındık,balık,kabuklu deniz ürünleri,buğday ve soya ‘dır.
Çocuk ve yetişkinlerde gıda intöleransı farklı seyreder mi?
Hayır
Kros reaktivite nedir?
Bir besinde bulunan ve allerjik reaksiyonlara neden olan protein başka besinlerde bulunabileceğinden bu besinleri alıncada allerjik reaksiyona neden olmasıdır.
Gıda töleransı tanısı kaç farklı yöntemle konur?
Tanı şüphelenilen gıdanın önce belli bir süre diyetten çıkarılması ve semptomların kaybolduğunun gözlenmesinden sonra o gıdanın içerdiği katkı ve kimyasal maddelerin tekrar verildiğinde yeniden bulguların ortaya çıkması ile konur. Bu kimyasallar denenirken başka bir gün veya saatte,içinde kimyasal içermeyen gıdalarda verilerek kontrolu sağlanmalıdır.
Gıda intöleransına neden olan faktörler nelerdir?
En bilinen faktör genetik olup ailede bu bulguları olan ve kimyasallara intoleransı bulunan kişilerin olmasıdır. Tabii gıdalara eklenen katkı maddeleri ve kimyasallarda diğer önemli bir faktördür.
Laktoz intöleransı nedir?
Laktoz alınımından sonra karın ağrısı,gaz,şişkinlik ve ishal,bazı kişilerde bulantı kusma gibi bulguların olmasıdır. Karbohidrat emilim bozukluğu olup süt şekeri olarak bilinen laktozun barsaklarda laktaz enzimi eksik olduğunda sindirilememesi sonucu birikmesiyle bu bulgular ortaya çıkar.
Yemek yedikten nekadar süre sonra gıdaya reaksiyon gelişir,belirtiler ne sürede ortaya çıkar?
Genellikle süt ve süt ürünlerinin alınımından 1/2-2 saat sonra bulgular ortaya çıkar.
Gıda intöleransını önleme ve tedavisi hakkında neler yapılabilir?
Tolere edilemeyen gıdanın yenmemesi,diyet değişikliği yapılması ve neden olan gıdanın bulgulara neden olmayacak miktarları belirlenerek o miktarları geçmeye şekilde düzenli alınması bulguları engelleyebilir.
Gıda intoleransı testi”nin bilimsel temeli nedir? Bu konuda karşıt görüşler nelerdir?
Gıda intolerans testi o besin alındığında kanda o gıdaya karşı oluşan IgG antikor düzeylerinin gösterilmesidir. Ancak bu değer gıdayı vücudun tolere edemediğini göstermez,tam tersine gıdanın vücuda alındığını ve vücudun bunu tolere edebildiğini gösterir. Bugüne kadar yayınlanan bilimsel veriler,gıda allerjisi ve intoleransı tanı ve tedavi rehberleri,Avrupa ve Amerika ve de Türkiye Allerji Dernekleri bu testlerin bilimsel yararı olmadığını bildirmektedir.
Inappropriate test methods in allergy. Kleine-Tebbe J,Herold DA.Hautarzt. 2010 Nov;61(11):961-6.
Testing for food reactions:the good,the bad,and the ugly.Mullin GE,Swift KM,Lipski L,Turnbull LK,Rampertab SD.Nutr Clin Pract. 2010 Apr;25(2):192-8. Review
Food-Specific IgG4 Lack Diagnostic Value in Adult Patients with Chronic Urticaria and Other Suspected Allergy Skin Symptoms.Antico A,Pagani M,Vescovi PP,Bonadonna P,Senna G. Int Arch Allergy Immunol. 2010 Nov 26;155(1):52-56.
Diagnosing and managing common food allergies:a systematic review.Chafen JJ,Newberry SJ,Riedl MA,Bravata DM,Maglione M,Suttorp MJ,Sundaram V,Paige NM,Towfigh A,Hulley BJ,Shekelle PG. JAMA. 2010 May 12;303(18):1848-56. Review
Dr. Gülden paşaoğlu Karakış