Son zamanlarda gıda intoleransı diye yeni kavramlar duymaya başladık..Hatta bu sağlık konusu kavramını karıştırabiliyoruz.. konu hakkında çok merak ettiklerimiz vardır. İntolerans nedir,alerji ile ilişkisi var mı,bilimsel temeli var mı gibi sorular aklımıza geliyor.
İntolerans kelimesi ingilizceden alınmış ve tahammülsüzlük anlamına geliyor. Yani bir maddeye karşı oluşan huzursuzluk anlamına gelir. Gıda intoleransı durumu olunca bu durum kesinlikle tipik alerjilerle karıştırılmamalıdır. Alerji,vücuda giren ama aslında zararsız olan bir maddeye karşı vücudun başlattığı bir savunma reaksiyonudur. Bir alerjinin karakteristik özelliği,belirtilerinin (dudakta ve boğazda şişmeler,nefes darlığı,arka arkaya hapşırmalar ve ciltte kabarık kaşıntılı döküntüler,vb.) aniden ve sert bir şekilde ortaya çıkmasıdır.
Reaksiyon,gıdanın tüketilmesinden kısa bir süre sonra başlar. Gıda alerjileri böylelikle kolayca ayırt edilebilir. İnsanlarımızın düşük yüzdesini gidaya karşı alerjisi olur. Ancak çoğumuz belli bir gıdaya karşı tahammülsüzlüğü vardır. Sonuçta bu tahammülsüzlük kavramı bir yerde İntolerans veya duyarlılık gibi değişik sözlerle tabir edebilir.
Birçok insan farkında olmasalar dahi bazı gıdalara karşı duyarlıdırlar Gıda alerjilerinin seyrek olmasına karşı gıda intoleransına sıkça rastlanır. Anne sütü ile bebeğe geçebildiği gibi zaman içerisinde de oluşabilir ve asıl karmaşık olan,bu duyarlılığa bağlı gelişen rahatsızlıkların bazen alerjik tepkilere benzeyebilmelerinin yanında,bazen saatler hatta günler sonra ortaya çıkabilmesidir.
Örneğin,süt ve ürünleri,balık,domates,kümes,patates v.b. ürünler alındığında bir çok insan rahtsız olabiliri. Bu tür dokunan gıdalar savunma sisteminiz yüklenir ve metabolizmayı farklı ölçüde etkileyebilir. Bu gıda alındığında vücutta bir takım tepki oluşabilir;şişkinlik,hazımsızlık,baş ağrısı,karın ağrısı,uyku alışkanlıkları,anormal kilo artışı ve en önemlisi tuvalet alışkanlığı değişmesi gibi sorunlar ortaya çıkar.
Belirli gıdalara karşı duyarlılık birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenler arasında gıdaların türü,üretim,kuyucu ek maddeleri,saklanma şekilleri,yeme tarzı,stres,çevresel etkiler,alkol ve sigara gibi nedenlerdir. Bu nedenler bir araya geldiğinde,barsak ve sindirim fonksiyonları,etkilenip bağışıklık sistemi uyarır. Bu durum sanki sürekli bir savaş gibi vucut içinde sinsi ve sesiz başlar. Bağışıklık sistemi,dolayısıyla metabolizmadan başlayıp tüm organları sürekli ve artan bir stres altına alır. Bu durumda kısır döngü söz konusudur,bunun sonucunda cilt sorunları,migren,aşırı zayıflık,aşırı kilo,mide ve barsak rahatsızlıkları,kalp ve kan dolaşımı bozuklukları,romatizma ve depresyon gibi sorunlarla karşılaşabiliriz .
Çoğunlukla farkında olunmasa da gıda duyarlılığına bağlı alerjik reaksiyonlar günümüzde bir çok rahatsızlığın kötüleşmesinde en baş neden olabilir.
Birçok hastalığın tedavisini de zorlaştırabildiği tahmin ediliyor.Bu rahatsızlıklara örnek:
•Müzmin demir veya b12 vitamin eksikliği
•Obezite
•İnsülin direnci
•Huzursuz barsak sendromu
•Hipertansiyon
•İnsüline Bağımlı olamaya Diyabet (Tip II)
•Kronik yorgunluk
•Astım
•Depresyon
•Migren
•Egzama
•Tiroid temebelliği
Kaynaklar:
1-Zar S,Mincher L,Benson MJ,Kumar D. Food-specific IgG4 antibody-guided exclusion diet improves symptoms and rectal compliance in irritable bowel syndrome. ScandJ Gastroenterol 2005;40:800–807.
2-Drisko J,Bischoff B,Hall M,McCallum R. Treating irritable bowel syndrome with a food elimination diet followed by food challenge and probiotics. J Am Coll Nutr 2006;25:514–522.
3-Zuo XL,Li YQ,Li WJ,et al. Alterations of food antigen-specific serum immunoglobulins G and E antibodies in patients with irritable bowel syndrome and functional dyspepsia. Clin Exp Allergy 2007;37:823–830.
4-Rees T,Watson D. A prospective audit of food intolerance among migraine patients in primary care clinical practice. Headache Care 2005;2:11–14.
5-Arroyave Hernandez CM,Echevarria Pinto M,Hernandez Montiel HL. Food allergy mediated by IgG antibodies associated with migraine in adults. Rev Alerg Mex 2007;54:162–168.
6-Crowe SE,Perdue MH. Gastrointestinal food hypersensitivity:basic mechanisms of pathophysiology. Gastroenterol 1992;103:1075–95.
7- el Rafei A,Peters SM,Harris N,et al. Diagnostic value of IgG4 measurements in patients with food allergy. Ann Allergy 1989;62:94–9.
8-Host A,Husby S,Gjesing B,et al. Prospective estimation of IgG,IgG subclass and IgE antibodies to dietary proteins in infants with cow’s milk allergy. Levels of antibodies to whole milk protein,BLG and ovalbumin in relation to repeated
9-milk challenge and clinical course of cow’s milk allergy. Allergy 1992;47:218–29.
Dr. Yaser Süleymanoğlu