Kemik kütlesinde azalma ve kemik kalitesinin bozulması sonucu kırık riskinin artmasıyla kendini belli eden bir hastalık olan osteoporoz,tüm dünyada 3 kadından birini ve 5 erkekten birini etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre;ABD’de ve Avrupa’da menopoz öncesi dönemde kadınların yüzde 30’nda osteoporoz bulunuyor ve bu kadınların yüzde 40’nda,50 yaş üzeri erkeklerin ise yüzde 15-30’unda osteoporoza bağlı kırık görülüyor. Ülkemizdeki veriler de benzer oranlarda gelişiyor. Osteoporoz tedavi edilmediği zaman yaygın ağrı,kemiklerde şekil bozukluğu,boyda kısalmaya yol açıyor ve oluşan kırıklar nedeniyle kişinin hem sosyal hem de psikolojik durumunu etkileyerek yaşam kalitesini bozuyor. İleri dönemlerde de kişi giderek çevresindekilere daha bağımlı bir hale geliyor ve üretken bir yaşamdan uzaklaşıyor. Oysa kemik erimesi gerekli önlemler alındığında gelişmesi önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık.
Kemikler çocukluktan itibaren korunmalı!
İleri yaşların bir sağlık sorunu olarak kabul edilen osteoporozu aslında anne karnından itibaren kazanılan riskin bir yansıması . Kemik kütlesinin önemli bir kesimi çocuklukta ve özellikle adolesan döneminde kazanılıyor. Hamilelik sırasında yeterli kalsiyum ve D vitamini alınması,çocukluk dönemindeki bilinçli beslenme ve spor alışkanlığı edinilmesi kemik kütlesini artırıyor. Bunun aksine çocukların günlük hayatlarında tükettikleri yüksek karbonhidrat içeren içecekler ve meyve suları,aşırı kola tüketimi,televizyon ve bilgisayar başında geçirilen hareketsiz bir yaşam ve kilo artışı ise kemik kütlesini olumsuz etkiliyor. Dolayısıyla kemikleri korumaya çocukluk çağlarından itibaren başlanılması gerekiyor. Çocuklara kalsiyumdan zengin beslenmenin öğretilmesi ve düzenli egzersiz yaptırılması,bu yönde atılacak en önemli adımları oluşturuyor. Ayrıca kadınlarda kemik kaybının fazla olduğu hamilelik dönemi ve menopoz dönemi de beslenme ve egzersiz açısından önem taşıyor.
Kimler risk altında?
Osteoporoz gelişiminde genetik faktörler kadar kişinin yaşam tarzı da önem taşıyor.
•Ailesinde osteoporoz hikayesi olanlarda,minyon yapılı,zayıf insanlarda,açık renk tenli kişilerde,hareketsiz yaşam sürenlerde ve erken menopoza girenlerde osteoporoz görülme riski daha fazla oluyor.
•Düşük kalsiyum alınması,sigara,aşırı alkol,kola ile kafein tüketimi,kortizon gibi bazı ilaçların kullanılması ve tiroit gibi bazı hastalıklar da osteoporoz gelişme riskini artırıyor.
Doç. Dr. Selda Bağış
