HPV virüsünün 100’ün üzerinde tipi var,ancak bu HPV tiplerinde 40’ı genital bölgede çeşitli oluşumlara,rahatsızlıklara neden olurken,15’i de yüksek riskli tip olarak adlandırılıyor. Yüksek riskli HPV tipleri rahim ağzı kanserinde görülebilen,kansere yol açan tipler. Rahim ağzı kanserlerine ilişkin çalışmalarda tümör dokularının araştırılması sonucunda hepsinde yüksek riskli HPV bulundu. HPV virüsünü bulaşan herkeste kanser gelişmez,başka birtakım faktörlere de ihtiyaç vardır.
Sigara kullanımı,hastanın genetik yapısı,bağışıklık sisteminin durumu,beslenme alışkanlıkları,cinsel partner sayısının fazlalığı gibi risk faktörlerinin,HPV virüsünü kapanlarda kansere giden yolu açabilir. En önemli risk faktörü,kalıcı enfeksiyon haline gelmesi. Genelde bu geçici bir enfeksiyon oluyor. Vücut iki yılda yüzde 90’ını bağışıklık sistemi yardımıyla uzaklaştırıyor,yüzde 10’luk grupta ise HPV kalıcı hale geliyor.
Smear Testi,Erken Uyarı Sistemine Benziyor
Kanser oluşunca hücreler kontrolden çıktığı için bulunduğu bölgede çoğalıyor,tümör haline geliyor,yeni damarlar ortaya çıkıyor,tümör kendine ortam hazırlıyor,sıçrama potansiyeli oluşuyor. Bulunduğu yerden yakın ve uzak bölgelere sıçrayabiliyor;beyin,karaciğer,karın içinde de yayılabiliyor. HPV;CIN 1,CIN2,CIN3 adı verilen kanser öncesi lezyonlar oluşturuyor. HPV’nin CIN3 aşamasına geldikten sonra yüzde 12-50 oranında kansere dönüşüyor.
Kanser öncesi belirtileri kadınlar kendi kendilerine anlayamaz,bu yüzden servikal kanser tarama programlarının uygulanması gerekiyor. 21 yaşından itibaren ya da ilk cinsel ilişkiden sonraki üçüncü yılda rahim ağzı kanser testlerinin başlaması lazım. Smear testleri sayesinde kanser öncesi lezyonlar tespit edilebiliyor. Kanser lezyonlarının tespit edilip biyopsi alınması sayesinde tanıyı tam anlamıyla koymak mümkün olabiliyor. Smear ile sadece hücreleri değerlendiriliyor. Smear kesin tanı vermiyor,bir nevi erken uyarı sistemi gibi çalışıyor.
Kanser öncesi oluşumların tanısı için kullanılan bir başka yöntem ise kolposkopi. Rahim ağzından her an dökülen hücreler var. Rahim ağzını 30 kat büyütüp,hücreler özel boyalarla boyanıyor ve rahim ağzı damarları,lezyonları görünür hale getirilip şüphe alanlarından örnekler alınması mümkün oluyor. Her smear anormalliğinde kanser çıkacak diye bir kural yok. Daha detaylı araştırma yapıldığında tanısını biyopsi ile koyabiliyoruz. Biyopsi ile koyduktan sonra çıkan sonuca göre doku anormalliğini ortaya çıkarmış oluyoruz. Yüzde iki oranında kanser de çıkabiliyor. Daha ileri lezyonlarda ara kanamalar,ilişkiye bağlı lekelenme tarzı kanamalar,durup dururken kanamalar olabiliyor. İlerleyince ağrı görülebiliyor. Ağrının akıntı ve enfeksiyonlar gibi başka nedenleri de var. Aynı şekilde bacağa vuran ağrılar da olabilir ancak bu rahim ağzı kanserinin mutlak belirtisidir diyemeyiz. Anormal kanama varsa,ağrı varsa muayene olmak lazım.
Prof. Dr. Serkan Erkanlı