Besin Alerjilerinde Tanı:
Besin alerjilerinin tanısında iyi bir hasta-doktor işbirliği gereklidir. Hasta veya ailesinin yenilen veya içilen besinin içeriği,miktarı,belirtilerin ne kadar süre sonra ortaya çıktığı,ne kadar sürdüğü,daha önce ve daha sonra benzer reaksiyonların olup olmadığı konusunda hekime ayrıntılı ve doğru bilgi vermesi şarttır. Bu bilgiler bir besin günlüğü tutularak kaydedilmelidir.
Besin alerjisi tablosuna yol açan besinleri belirlemek amacıyla besin ve solunumsal alerjenlerle deri prick testleri veya bu alerjenlere karşı kanda spesifik IgE ölçümleri yapılmalıdır. Bebekler dâhil her yaş grubunda bu testler yapılabilir. Ancak önemle vurgulanması gereken bir nokta şudur;bu testlerde bazı besinlere karşı pozitif sonuç elde edilmesi klinik belirtilere mutlaka o besin(ler)in yol açtığını göstermez. Hikaye ve testlerle saptanan şüpheli besinler için eliminasyon ve ardından yükleme testleri yapılarak klinik cevap değerlendirilmelidir. Bu uygulamada şüphelenilen besinler 2-4 hafta süreyle diyetten çıkarılır ve hastanın buna klinik yanıtı gözlenir. Kısmi veya tam yanıt anlamlı olarak değerlendirilir. Bir sonraki aşamada ise diyetten çıkarılan besinlerle bir alerjist gözetiminde ve belli bir protokol dahilinde tek tek ağızdan yükleme yapılarak klinik belirtilerin tekrar ortaya çıkışı gözlenir. Eğer hastada geçirilmiş reaksiyon anafilaksi tarzında sistemik bir reaksiyon veya ağır bir reaksiyonsa besin yükleme testi KESİNLİKLE YAPILMAZ.
IgE dışı mekanizmalarla gelişen sindirim sistemi alerjilerinde tanı amaçlı endoskopi ve ince bağırsak biyopsisi yapılmalı,uygun histoloji saptanırsa besin eliminasyonu ve ardından besin yüklemesi yapılarak histolojik ve klinik yanıt değerlendirilmelidir. Özellikle IgE dışı besin alerjilerinde tanı koymak ve nedeni belirlemek güçtür. Hastalara yanlış tanı konulup gereksiz yere besin kısıtlaması yapmak beslenme bozukluğuna yol açabilir.
Dr. Günseli Bozdoğan