Diyabet koması iki şekilde olabilir:Şekerin aşırı düşmesine bağlı “hipoglisemi koması”,veya şekerin aşırı yükselmesine bağlı “hiperglisemi koması”. Bunlardan ilki çok daha hızlı gelişen ve kısa sürede müdahale edilmezse hasta için ölümcül olabilen bir tablodur.
Diyabetli bir hastanın hangi tip komada olduğunu anlamanın en güvenli yolu kan şekerini ölçmektir. Eğer ölçüm yapılamıyorsa ve hangi tip koma olduğuna karar verilemiyorsa hipoglisemi komasında olduğu gibi davranılır. Çünkü hipoglisemi koması dakikalar içinde müdahale gerektirir,buna karşılık hiperglisemisi olan bir kişiye yanlışlıkla biraz daha glukoz verilse de hayati risk oluşmaz.
Aşırı şeker düşüklüğü olan kişide görülen belirtiler;
- Acıkma,soğuk terleme,
- Dudak çevresinde / ellerde uyuşma,
- Kişilik değişiklikleri,şuur kaybı ve hatta nöbet (vücutta kasılmalar,ağızdan köpük gelmesi,idrar kaçırma gibi) gelişebilir.
İlk Yardım
- Hasta ağızdan gıda alabilecek durumda ise şekerli su,meyve suyu veya glukoz tablet verilmeli,
- Hastanın şuuru kapanıyorsa en kısa zamanda bir sağlık merkezine ulaştırılması sağlanmalıdır.
- Şuuru kapalı olan bir hastaya bir şeyler yedirmeye çalışılmamalıdır,yiyecekler solunum yoluna kaçabilir. İnsülin kullanan hastalara mümkünse yanlarında glukagon ampul bulundurmaları ve yakın çevrelerindeki kişilere bu ilacın kullanımını öğretmeleri önerilir.
- Glukagon,ağızdan alımı olmayan,şuur kaybı başlamış hastada hipoglisemi tedavisi için kullanılır,enjeksiyondan sonra dakikalar içinde kan şekerinin yükselmesini sağlar ama etkisi kısa sürelidir.
Glukagon sayesinde hastaneye ulaşana dek zaman kazanılmış olur.
Aşırı şeker yüksekliği görülen kişideki belirtiler;
Hiperglisemi komasının şuur kaybına yol açacak derecede ağırlaşması nadir bir durumdur.
- Hastada sıvı kaybı nedeni ile aşırı halsizlik,
- Cilt-ağız-dil kuruluğu,
- Ağızda aseton kokusu,
- Karın ağrısı gibi belirtiler vardır. Kusması yoksa hastaya bol su içirilmeli ve en kısa zamanda hastaneye ulaşması sağlanmalıdır.
İlgili makaleler için tıklayınız.
Doç. Dr. Serpil Salman