Melanom nedir?
Derinin melanosit denilen renk veren hücreleri yani rengimizi üreten,pigment üreten hücreleri vardır. Bunlar üst derinin,epidermisin,altında belli aralıklarla sıralanmış hücrelerdir. Onların kol budaklarıyla melamin denilen pigment üretme potansiyeli vardır. Melanom bu hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalması sonucu oluşuyor.
Melanom daha çok açık tenli kişilerde mi görülür?
Evet,kesinlikle deri yapısı böyle olanlarda melanomun görülme olasılığı daha fazladır.
Belirtileri Nelerdir?
Melanom hayatı tehdit etme potansiyali en yüksek olan deri kanseridir. Bu hastalıkta en önemli şey erken tanıdır. Bütün kanserlerde olduğu gibi erken tanının melanomada da çok önemi vardır. Çünkü erken tanı melanomanın ince bir tabaka halinde olabilme şansını artırır. İnce melanomaların hayatı tehdit etme olasılığı daha düşüktür. Melanomalar farklı şekilde de olur ama en sık görülme şekli ben’e benzemesidir. Ben gibi görünürler. Onun için ben’lerle de çok sık karıştırılabilirler. Yani doktorlara melanomu düşündürebilecek bir görüntü,ben’de oluşan simetrik bozukluklardır. Sıradan bir “ben”görüntüsü olmaz. Simetrik bir bozukluk ya da renk bozukluğu vardır. Bir diğer özellik,genelde ben’lerin sınırları hep düzenlidir. Girintili,çıkıntılı değildir. Ama melanomada bu girintili,çıkıntılı bir özellik gösterebilir. Yüzeyinin değil,sınırlarının girintili,çıkıntılı olması bir tarafında veya tümünde önemli bir özelliktir.
Ben renginin kahverengi olması şart mı? Et ben’i gibi de görünebiliyor mu?
Görünebilir,ama et beni gibi görünme olasılığı daha düşüktür. Genelde kahverengi düz veya deriden hafif kabarık olur. Melanomada tek renkten çok birden fazla rengi “ben”içinde görebiliriz. Bu durumda zaten bizi melanomaya yönlendirir. Genelde benler sıradan renklerde olur,tek renktir. Ya açık kahvedir,ya koyu kahvedir ya da daha koyu,siyaha yakındır. Renk birden fazla var ise ve farklı renkler içeriyorsa bu bizi şüphelendirmelidir. Yine erişkin bir kişide “ben”gibi görünen oluşumun hızlı büyüme göstermesi,3-4 ay içinde büyüklüğünün iki misline ulaşması ya da bir buçuk misli büyümesi bizi şüphelendirmelidir.
Melanomun görülme olasılığı hangi yaş grubunda daha fazla olur?
Daha çok 30-50 yaş aralığındadır.
Melanomun ergenlik kanseri olduğu doğru mudur?
Çocuklukla geçirilmiş olan güneş yanıklarının melanomada rolü olduğu kanıtlanmıştır. Güneşin buna katkıda bulunduğuna dair güçlü kanıtlar var ama her şeye rağmen melanom için “güneş melanom sebebidir”diyemeyiz. Çünkü ayak tabanında da melanoma görülebiliyor. Bu durum aynı sigarayla akciğer kanseri ilişkisine benziyor. Her sigara içen de akciğer kanseri görülmediği gibi,her çok fazla güneş hasarı olanda da genetik yapısında melanoma yoksa bu hastalığın görülme olasılığı olmayabiliyor. Mesela melanomaya oranla güneşe maruz kalan bazı kişilerde skuamöz hücreli kanser oluşturma ihtimali daha yüksektir.
Ben aldırmak kanser riskini artırır mı?
Prof. Dr. Sedef Şahin