Tıpdaki yeni gelişmeler sayesinde artık cerrahlar doğal memeye çok benzerlik gösteren bir meme oluşturabiliyor. Meme onarımı bu yönüyle bakıldığında bir kozmetik ameliyat değil,bir onarım (rekonstrüksiyon) ameliyatıdır. Yani hastalık nedeniyle kaybedilen bir uzvun yerine konulmasıdır. Gelişmiş ülkelerde meme kanseri,genel cerrahi,plastik ve rekonstrüktif cerrahi,medikal ve radyasyon onkolojisi uzmanlarının oluşturduğu bir ekip tarafından tedavi edilmektedir. Bu ekip ameliyat öncesi hastayı değerlendirir ve hasta için en uygun tedavi seçeneğini belirler.
Memesini kanser sebebiyle kaybeden kadınlar en çok bu ameliyatı ne zaman yaptırmalarının doğru olduğunu merak eder. Meme onarımı,anında yani mastektomi (kanserli memenin alınması) ile eş zamanlı veya daha sonraki dönemde (geç onarım) yapılabilir. Eş zamanlı onarımın kozmetik sonuçları çok daha iyidir. Genelde erken evre kanserlerde uygulanır. Erken onarımın en önemli avantajı meme derisi korunarak mastektomi yapılan hastada eş zamanlı olarak meme onarılmasıdır. Böylece memenin alınmış olmasından dolayı hastanın yaşayacağı psikolojik travmanın azaltılması mümkündür. Diğer avantajı ise daha ekonomik olmasıdır.”Bazı hastalar başka bir cerrahi işlem yaptırmak istemedikleri bazıları da kanser teşhisini kabul etmekte zorlandıklarından dolayı,meme onarımı ameliyatını daha geç düşünüyor. Bazı hastalara da cerrahları tarafından beklemeleri tavsiye edilmiş olabiliyor. Ayrıca şişmanlık,yüksek tansiyon ve sigara kullanılması gibi durumlarda da hastaların beklemeleri tavsiye edilebilir.
Meme onarımının başlıca üç aşaması var:
•Meme dokusunun oluşturulması
•Meme başı ve areolanın onarımı
•Memeler arası simetrinin sağlanması
Alınan memenin yeniden oluşturulması genel olarak iki şekilde yapılabilir:
1- Meme protezleri
2- Hastanın kendi dokuları (otojen dokular)
Ameliyat yönteminin seçiminde,onarımın ne zaman yapılacağı,hastanın genel sağlık durumu,yaşı,vücut özellikleri,yapılan mastektominin özellikleri,radyoterapi uygulanıp uygulanmadığı,diğer memenin durumu,hastanın tercihleri ve plastik cerrahın cerrahi tecrübesi ve yetenekleri gibi birçok faktör rol oynar.
•Meme protezleri içi jel ve serum fizyolojik (tuzlu su) ile doldurulan olmak üzere başlıca iki tiptir. Her iki protez tipinde de dış yüzey silikon bir çeperden oluşmaktadır.
•Hastanın durumuna göre doğrudan protez yerleştirilerek onarım yapılabildiği gibi (eşzamanlı onarımlarda),önce göğüs duvarındaki yumuşak dokuları genişletmek için “doku genişletici “adı verilen balon yerleştirilir,daha sonra bu balon çıkarılarak yerine kalıcı meme protezi konur (geç onarımlarda).
•Protez ile meme onarım ameliyatı,teknik olarak daha basit ve süresi daha kısa ve bir yöntemdir.
•Bu ameliyat ile vücuda yabancı bir cisim yerleştirilmektedir. Bu tür onarımlarda enfeksiyon,silikon sızması ya da protezin sönmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
•Bu yöntemin diğer önemli bir sakıncası da,silikon protez çevresinde sert doku gelişmesi durumunda memenin yeterince doğal bir görüntüye sahip olmamasıdır.
Kendi dokusu ile meme onarımları daha karmaşık ve cerrahi tecrübe gerektiren ameliyatlardır. Otojen doku olarak sıklıkla karın,sırt,kalça ve bacaktan hazırlanan dokular kullanılır. Bunlar;
•Karın alt bölümündeki deri ve deri altı yağ dokusu,karın ön duvarındaki kaslardan birisi kullanılarak meme onarımı gerçekleştirilir. Bu ameliyat sırasında hastaya aynı zamanda estetik karın germe ameliyatı da yapılmış olur.
•Sırt yan tarafındaki kas da meme bölgesine taşınarak meme onarımında kullanılır. Bu yöntemde sırttaki ameliyat izi genellikle sutyen altında gizlenir.
•Kalça ve bacak bölgesindeki deri ve deri altı yağ dokusu serbest doku aktarımı yani mikrocerrahi yöntemi ile meme bölgesine taşınarak meme onarımı yapılır.
•Bu tip serbest doku aktarımı yöntemi ile meme onarımında deri deri altı yağ dokusu besleyici damarları ile birlikte bağlı bulunduğu karın,sırt veya kalça bölgesinden tamamen ayrılır ve damarları alıcı bölgedeki damarlara dikilerek yaşaması sağlanır.
•Bu ameliyatı yapabilmek için plastik cerrahın mikrocerrahi konusunda deneyimli olması gerekir. Çünkü ince damarların birbirine dikilmesi mikroskop altında mümkün olmaktadır.
•Meme ucu,bölgedeki dokulardan yapılır. Çevresindeki koyu renkli alan için döğme yapılabildiği gibi,karşı meme başından ya da kasıktan alınan deri kullanılabilir.
•Memeler arasında simetriyi sağlamak amacıyla karşı memeye bazı operasyonlar uygulanabilir. Bunlar karşı memenin küçültülmesi,dikleştirilmesi veya büyütülmesi şeklinde olabilir.
Ameliyat sonrası ağrı büyük ölçüde ilaçlarla ile giderilebilir. Ameliyatın boyutuna göre 2 ile 5 gün hastanede kalmak gerekebilmektedir. Ameliyatta genellikle sıvıların birikmesini engelleyen drenler konabilir ve bunlar ameliyat sonrası ilk birkaç gün içinde alınırlar. Meme onarımı ameliyatından sonra normal günlük aktivitelere geri dönmek yapılan ameliyatın boyutuna göre değişmekle birlikte 2 –4 hafta arasında değişebilir. Protez ile meme onarın ameliyatlarında ise bu süre bu süre daha kısa olabilir. Rekonstrüksiyon ile normal duyu kazanılmaz;ancak,zaman içinde bir miktar duyu gelebilir. İzlerin çoğu zaman içinde solabilir. Ancak bu süre 1-2 yıl olabilir ve hiçbir zaman izler tamamen kaybolmaz. Onarımın kalitesi yüksek olduğu sürece,izlere daha az aldırış edilmektedir.
Doç. Dr. Şükrü Yazar