Migren,Mükemmelliyetçi İnsanların Kaderi
Hemen hemen herkes hayatının bir döneminde de olsa baş ağrısı şikayeti yaşıyor. Ancak bazıları için baş ağrısı,sıklığı nedeniyle hayatı kabusa çevirebilen bir sorun haline geliyor. Öyle ki gerek acil servisler,gerekse polikliniklere başvuran hastaların arasında en sık rastlanan yakınma baş ağrısı. Baş ağrısının hiçbir zaman hafife alınmaması gerektiğine özellikle dikkat çekiyor. Çünkü günlük iş gücünü ve yaşam kalitesini bozmasının yanı sıra,yaşamı tehdit eden beyin tümörü,beyin kanaması,menenjit ve beyin-damar sorunları gibi pek çok sorunun önemli bir belirtisi olabiliyor. En sık görülen tiplerinden biri olan migrenin altında ise genetik etkenlerin yanı sıra hassaslık,alınganlık ve mükemmeliyetçilik yatıyor.
Migren Özel Hayatı da İş Yaşamını da Tehdit Ediyor
Migren,kişinin iş,aile ilişkileri ve çalışma performansını bozuyor. Bu nedenle de sadece sağlık değil,sosyo-ekonomik bir sorun olarak da karşımıza çıkıyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki ABD’de migrene bağlı iş gücü kaybı yılda 13 milyar,ülkemizde ise 200 milyon dolar civarında. Migrenin kadınlarda görülme sıklığı yüzde 15-20,erkeklerde yüzde 10,Çocuklarda;7 yaş öncesinde yüzde 2,5,7 yaş ile ergenlik arasında ise yüzde 5. Yaşın ilerlemesi ile birlikte migren krizlerinde azalma oluyor.
Migrenin Düşmanı Lodos
Migren,özellikle hassas,alıngan,dış olaylardan fazla etkilenen,yaptığı işi en iyi şekilde yapmak isteyen,mükemmeliyetçi kişilerde daha çok görülüyor. Ayrıca stres,açlık,kirli hava,lodos,uykusuzluk gibi sebepler de migreni tetikleyebiliyor.
Migrenin Tedavisi Mümkün
Migren,uzun yıllar tedavisi mümkün olmayan bir hastalık olarak tanımlanıyordu. Ancak son yıllarda migren tedavisinde yeni gelişmeler yaşandı.
- Migren krizi esnasında yapılan atak tedavisi.
- Migren krizinden korunma tedavisİ.
Şiddetli baş ağrısı,bulantı ve kusma yakınmaları ile gelen bir hastada ilk yapılacak şey bu ağrıyı durdurmak. Ağrı kesiciler bu konuda fazla etkili olmuyor. Son yıllarda triptanlar başlığı altında kullanıma sunulan ilaçlar ise migren baş ağrılarını dindirmekte oldukça yararlı oluyor. Özellikle baş ağrısı şiddetlenmeden alındığı takdirde 20-30 dakikada ağrıyı dindiriyor.
Migren krizlerinden korunmada ise kan sulandırıcı ilaçlar,beta bloker ve antidepresif ilaçlar migren krizlerinin sıklığını ve şiddetini ciddi ölçüde azaltıyor. Tabi ki tüm bu ilaçların uzman bir hekim tarafından önerilmesi gerekiyor. Ayrıca bu hastalarda davranış terapileri de yararlı olabiliyor.
Gerilim Tipi Ağrılar Haftalarca Sürebiliyor
Migrenin yanı sıra gerilim tipi baş ağrıları da son yıllarda sıklıkla karşımıza çıkıyor. Bu tip ağrıların en büyük sebebi stres. Ağrı genellikle tüm başı sarıyor. Bazen bu ağrıya bulantı eşlik edebiliyor. Ancak kusma meydana gelmiyor. Gerilim tipi ağrılar haftalarca sürebiliyor. Bu ağrı tipinde ışık ve gürültüden rahatsız olma ve ırsiyet faktörü bulunmuyor. Antidepressif ilaçlar,bazense kas gevşeticiler yararlı oluyor. İnatcı vakalarda ise bio-feedback ve gevşeme tedavilerinden de yararlanılabiliyor.
Ofis Çalışanlarının Bitmez Çilesi Baş Ağrısı
Son yıllarda bilgisayar başında uzun süre çalışanlarda,boyun düzleşmesi,kireçlenmesi ya da boyun kaslarının kasılmasına bağlı baş ağrıları da görülüyor. Burada ise özellikle boyun kaslarını güçlendirici gün içi egzersiz programları ve kas gevşetici ilaçlar yararlı olabiliyor.
Beyin Hiçbir Zaman Acı Hissetmiyor
Baş ağrısı,kafa içinde yer alan veya kafatasını saran yapıların herhangi bir sebeple uyarılması sonucu ortaya çıkıyor. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli detaylardan biri ise beynin bu ağrıya karşı duyarsız olması. Tüm duyuların merkezi olan beyin,ağrıya karşı duyarlı değil. Öyle ki beyne iğne batırılsa bile ağrı veya acı meydana gelmiyor. Bu nedenle toplum arasında sıklıkla kullanılan “Beynim ağrıyor.”söylemi yanlış bir ifade.
“Baş Ağrısıdır,Dinlenince Geçer.”Demeyin
Tiplerine göre değişiklik göstermekle birlikte toplumun yüzde 90’ı baş ağrısı sorunu yaşıyor. Toplum sağlığı açısından bakıldığında baş ağrısı,günlük iş gücünü ve yaşam kalitesini bozuyor. Ancak bunun yanı sıra yaşamı tehdit eden,beyin tümörü,beyin kanaması,menenjit ve beyin-damar sorunları gibi çok önemli hastalıkların da belirtisi olabiliyor. Bu nedenle baş ağrısı yakınması olan kişilerin mutlaka çok iyi değerlendirilmeleri ve gerekli tetkiklerin uzman bir hekim tarafından yapılması gerekiyor. En sık görülen baş ağrısı tiplerinin başında migren geliyor. Genellikle baş ağrısı tek taraflı,şiddetli ve zonklayıcı özellikte oluyor. Çoğu zaman bu ağrıya bulantı ve kusma eşlik ediyor. Kriz şeklinde gelen bu ağrı tipinde hastalar ışık ve sesten rahatsız oluyor. Kriz öncesinde ise görme bozuklukları yaşanabiliyor.
Migrenli Hastalara Yaşam Önerileri
- Çikolata’dan uzak durun,
- Lodoslu havalarda zorunlu olmadıkça sokağa çıkmayın,
- Stresten mümkün olduğu kadar kaçının,
- Düzenli yemek yiyin.
Prof. Dr. Erhan Oğul