Keratokonus gözün en önde yerleşimli saydam kornea tabakasının,ilerleyici incelme ve sivrileşmesi nedeni ile delinerek korneal nakle kadar gidebilen zorlu bir hastalığıdır. Bu hastalığa bir başka deyişle korneadaki şekil bozukluğu ya da erime denilebilir. Keratokonus aynı zamanda excimer lazer tedavisi olmak için gelen hastalarda yapılan tetkikler sonucunda da tespit edilmesi nedeniyle olçukça güncel olan bir hastalıktır.
Keratokonus hastalığı ve belirtileri nelerdir?
Gözümüzün en ön tabakasını kornea denilen saydam tabaka oluşturur. Kornea tabakası;cisimleri net olarak görebilmemizi sağlayan,gözün kırma derecesini belirleyen en önemli optik unsurdur. Kornea normalde belirli bir dışbükeyliğe sahiptir. Keratokonus hastalarında ise korneanın dışa doğru olan şişkinlik miktarı giderek artar,yani kornea öne doğru sarkar. Doğuştan kazanılan bir özellik olarak kornea dışbükeyliğindeki artış,keratokonus hastalarında astigmata neden olur. Bu gruptaki hastalarda meydana gelen astigmat,kornea yüzeyinin üst ve alt kadranında simetrik olmadığı,kontakt lens ya da gözlükle tam düzeltilemediği için görme kalitesini ileri derecede etkileyebilir ve hayat kalitesini düşürebilir.
Bu belirtilere dikkat!
Hastalığın belirtileri arasında ışığa duyarlılığın artması,çift görme,kamaşma,ışıkların çevresinde halkalar görme,özellikle araba kullanırken hayalet görüntülerin ortaya çıkması,yanma,batma ve kızarıklık sıralanabilir. Keratokonus ilerleyici bir hastalık olduğundan bu yakınmalar giderek artma eğilimindedir. İleri yaşlara gelindiğinde ise kornea merkezinde kalıcı beyaz bir leke meydana gelir ve bu dönemde artık keratoplasti (kornea nakli) kaçınılmazdır. Erken dönemde olup hafif seyreden hastalarda ise düzensiz astigmat hayatı oldukça olumsuz etkiler. Bu tip astigmat tedavisini gözlükle düzeltmek mümkün değildir. Bu yüzden keratokonus hastaları kendilerine defalarca reçete edilen gözlüklerinden memnun değildir ya da defalarca kontakt lens denemeleri başarısız olabilir.
Keratokonus hastalığında lazer tedavisi uygulanabilir mi?
Keratokonus hastalarına lazer cerrahi işlemlerinin uygulanması,tıbbi bir hata olur. Zaten zayıflamış olan kornea tabakası bu cerrahi işlemler ile daha da zayıflatılmış olur,hastalık daha da hızlı olarak ilerler. Bu da görmenin hızlı bir şekilde düşmesine sebep olur.
Keratokonus hastalığı hangi yöntemlerle tedavi edilmektedir?
Hastalık intacs (Kornea içine halka yerleştirilmesi ),Keratoplasti (Kornea nakli) ve crosslinking (çapraz bağlama) yöntemi ile tedavi edilebilmektedir.
Kornea içine halka yerleştirilmesi (Intacs) tedavisi;korneal halkalar,keratokonus hastaları için son dönemde geliştirilen tedavi yöntemlerinden biridir. Saydam olarak izlenen iki adet yarım daire şeklindeki minik halkalar kornea içine yerleştirilir. Bu halkalar göze lazer yöntemi ile tünel açılarak yerleştirildiğinden işlem hem çok kısa sürede tamamlanır,hem de herhangi bir komplikasyon söz konusu değildir. Bu halkalar dışarıdan bakıldığında fark edilmez ve en önemlisi kontakt lens gibi hissedilmesi de söz konusu değildir. İstenildiği zaman ancak doktor tarafından çıkarılabilen halkalar,görme merkezine yerleştirilmediğinden görmeyi etkileyecek herhangi kalıcı iz bırakmaz. Değişik kalınlıkta tipleri olan halkalar,keratokonus hastalığının derecesine göre tercih edilerek yerleştirilir. Korneaya halka yerleştirilmesinde hedeflenen tedavi,korneanın merkezi bölümünün normal anatomik pozisyona döndürülmesidir.
Keratoplasti (Kornea nakli);korneanın merkezdeki 7-9 mm’lik bölümünün yer değiştirilmesi ameliyatıdır. Keratokonus hastalarının %20’si kornea nakline gitmektedir. Geç dönemde gelen keratokonus hastaları için kornea nakli ameliyatı kaçınılmaz bir sondur ve bu ameliyattaki başarı oranı %95 olarak bildirilse de ender olarak ciddi komplikasyonlar içermektedir. Göz,nakledilen korneayı reddedebilir ya da göz nakli sonrasında keratokonus hastalığı tekrar edebilir.
Çapraz bağlama (crosslinking) tedavisi;Keratokonus hastalığı tedavi yöntemleri arasında göze dokunulmadan sadece ışın gönderilerek uygulanan tek tedavi yöntemi crosslinking tedavisidir. Keratokonus hastalarında zayıf olan ve öne doğru dışbükeyliği artmış kornea tabakasına,damlatıldıktan sonra yaklaşık yarım saat kadar UV-A ışını gönderilir. Bu tedavi sonrasında kornea tabakası güçlendirilir. Diğer tedavi yöntemlerinde korneadaki incelme durdurulamaz ve kornea güçlendirilemez;bu nedenle bu yöntem diğer yöntemlerle de kombine edilebilir. Gözlük numarasında artış ile başvuran keratokonus hastalarında,crosslinking sonrasında artmanın durması yanında,mevcut numaralarında azalma olması da beklenir.
Çapraz bağ tedavisi Intacs veya kornea nakli ile beraber uygulanabilir mi?
Evet uygulanabilir. Crosslinking tedavisi Intacs tedavisi öncesi veya sonrası,kornea nakli sonrasında uygulanabilmektedir. Bu tedavi ayrı bir cerrahi işlem olarak düşünülmemelidir. Çünkü göz içine girilmemekte ve göze dokunulmadan sadece ışın gönderilerek uygulanmaktadır.
Çapraz bağ güvenilir bir tedavi yöntemi midir?
Yeterli derecede kornea kalınlığı olması bu tedavi için zorunlu kriterlerden birisidir. Göze işlem öncesi damlatılan riboflavin isimli damla,göz içine girerek gözün zarar görmesine engel olmaktadır.
Op. Dr. Murat Moray