Bir çocuğun diyabetli olduğunu kaç yaşından sonra,hangi belirtilerden anlayabiliriz?
İki yaşın altında diyabet görülme oranı azdır. En sık ilkokula başlama ve ergenlik döneminde gözlenmekle birlikte her yaşta ortaya çıkabilir. Çok su içme,çok idrara çıkma,yemek yemesine karşın kilo kaybı,idrar kaçırma ve bu bulgular erken farkedilmez ise sık soluma,bilinç bulanıklığı ve koma tablosu şekinde belirtileri vardır.
Çocuklarda diyabetin kontrolü için temel olan nedir?
Doğru beslenme,insülin uygulamalarının düzenli yapılması ve egzersiz temel tedavilerdir. Eğitim son derece önemlidir,bu nedenle diyabetli çocuğun ve ailesinin diyabet ekibi( pediyatrik endokrinolog,diyabet hemşiresi,beslenme uzmanı ve psikolog) ile sık teması gereklidir.
Diyabetli bir çocuk ne sıklıkla doktora gitmeli? Hangi kontrollerden geçmeli,hangi testleri yaptırmalı?
- Diyabetli çocuk,yeni tanı ve balayı dönemi dediğimiz ilk aylarda sık kontrol edilir. Bu dönemde,insülin dozlarındaki değişmeleri ayarlamak,eğitimi pekiştirmek ve hastalığı kendi başına yönetebilir duruma gelmesini sağlamak üzere diyabet ekibi ile yakın teması gerekir.
- Daha sonra 3 ayda bir muayene ve bazı laboratuvar tetkikleri yapılır. Metabolik kontrol denetimi için HbA1c testi uygulanır. Hedef,HbA1c’ yi % 7 altında tutmaktır.
- Ayrıca yılda bir kez,göz muayenesi,mikroalbuminüri,ekokardiyografi,ENMG muayeneleri yapılmalı,büyüme gelişme ve puberte açısından takip edilmelidir.
Çocuklarda diyabet tedavisi nasıl yapılır,zamanla tedavide nasıl değişiklikler olur?
Yeni tanı almış Tip 1 diyabetli hasta,sıvı tedavisi,insülin dozlarının ve beslenmenin ayarlanması ve eğitim için 1 hafta-10 gün süre ile hastanede yatırılarak izlenir. Taburculuk sonrası ayaktan takipleri yapılır.
Tip 1 diyabette egzersizin rolü nedir? Nasıl bir egzersiz programı diyabetin kontrolünde faydalı olur? Fazla egzersizin zararı var mıdır?
Egzersiz kan şekerinin kontrolüne yardımcıdır. Şekerin hücre içine girişini kolaylaştırır,insülin ihtiyacını azaltır ve kilo kontrolünü sağlar. İnsülin alan hastada açlıkta ve ek ara öğün almaksızın yapılan ağır egzersizler hipoglisemiye yol açabilir. Egzersiz ana öğün sonrası yapılmalı,eğer egzersizin şiddeti ya da süresi fazla ise ek ara öğün alınmalıdır. Bazen kan şekeri yüksek ve metabolik kontrol iyi değil ise,egzersiz sırasında artan stres hormonları kan şekerini daha fazla yükseltebilr. Bu yüzden egzersiz doğru uygulandığında yararlıdır.
Prof. Dr. Serap Semiz