Uzm. Psikolog Yelda Uçtu Öge Teknolojinin çok hızlı bir şekilde ivme kazandığı günümüzde çocukları disiplin altına almak hayli zor bir durum. Çocuk eğitimi söz konusu olduğunda eğitim zincirinin en önemli halkalarından biri de disiplindir. Disiplin yöntemleri olumlu ve olumsuz davranışla yakından ilişkili olması sebebiyle çocuğun gelişiminde önemli rol oynar. Disiplinin amaçları arasında sevgi ve güven ilişkisi geliştirmek,benlik değerinin temelini oluşturmak,başkalarını anlayarak ve onların kişiliklerine saygı göstererek model görevini gerçekleştirmek olduğunu söyleyebiliriz.
Disiplin Nedir?
Günümüzde disiplin söz konusu olduğunda maalesef “cezalandırılma”ile eş anlamda değerlendirildiği görülmektedir. Oysaki disiplin gerçek anlamda aile içindeki denge ve düzenin oluşturulmasında,çocuğun topluma uyum sağlamasına ve çocuğun davranışını yönlendirmesine yardımcı olur. Çocuklar disiplin sayesinde istenilen davranışları öğrenir,kendi kendini denetleme imkanı bulur ve ahlak gelişimini oluşturur. En önemlisi de çocukta sorumluluk duygusunun oluşmasına zemin hazırlar. Disiplin uygularken çocuğun gelişim özellikleri,ihtiyaçları,davranışlarının nedenleri anne ve baba tarafından keşfedilmeli ve davranış değişiminin katı ve kuralcı olmayan disiplin yöntemleriyle uygulanmasına dikkat edilmelidir. Yapılan davranışın altında nasıl bir neden olduğunun anne ve baba tarafından keşfedilmesi ve bu davranışın değişiminin sağlanması hem çocuğu hem de ebeveynleri rahatlatır.
Çocuğun anne babanın isteklerine cevap verebilmesi,benlik kontrolünü sağlaması zaman içinde gelişir. Anne ve baba çocuktan uygun davranışı bekliyorsa önce onların model olması gerekir. Burada anne babaya düşen görev çocuğun sınırlarını çizmeleri ve ona uygun açıklamaları yapmalarıdır. Çocuk istenen davranışları gerçekleştirdiğinde olumlu yüz ifadesiyle ve övücü sözlerle çocuğun değerlendirilmesi,istenmeyen davranışları yaptığı takdirde de hoşnutsuzluğun belirtilmesi çocuğun davranışlarının şekillendirilmesinde oldukça etkili olacaktır.
Çocuğunuza Karşı Tutarlı Olun!
Disiplin söz konusu olduğunda tutarlılık ve esneklik önemli iki kavramdır. Yani anne baba çocuğa olumlu davranışları kazandırmak için model olurken birbiriyle tutarlı davranışlar sergilemelidir. Zaman zamanda çocuğa esnek ve hoşgörüyle yaklaşmak yaptığı hatalı bir davranışı düzeltmesine imkân sağlamak çocukta sevgi ve kabul duygusunun oluşmasına neden olur.
Anne Babalar Disiplin Uygularken Nelere Dikkat Etmelidirler?
1) Çocuğunuza tutarlı ve kararlı davranmaya özen gösterin.Kuralların ne olduğunu kesin ve net bir şekilde çocuğunuza anlatın.
2) Çocuklar soyut bilgi aktarımından (azarlamak,ahlak dersi vermek) hoşlanmazlar. Bunun yerine çocuğunuzun olayların içinde olmasına ve somut bir şekilde yaşamasına izin verin.
3) Davranışlarının,yaramazlığının sonuçlarıyla kendisinin mücadele etmesine fırsat verin. Örneğin;masaya sütünü döktüyse kendisinin temizlemesine izin verin.
4) Çocuğunuzun olumsuz davranışları karşısında neler hissettiklerinizi onunla paylaşın ve beklentilerinizi dile getirin.
5) Ona seçenekler sunun ve hatalarını nasıl telafi edeceğini gösterin. Sorunlarını çözmesine yardımcı olun.
6) Çocuklarınız arasında ayrım yapmamaya özen gösterin gerektiğinde ikisine de aynı yöntemi uygulayın ya da ikisini de ayrı odalara götürün.
7) Çocuğun başkalarını sevmesi ve saygı duyması için önce sizin ona sevgi ve saygı duyduğunuzu hissetmesi gerekir. Bu nedenle disiplini sevgi temelleri üzerine kurun.
Sağlık Editörü
