Aynı zamanda egzersiz gerilim testi olarak adlandırılan gerilim testi fiziksel aktivite sırasında kalbin ne kadar iyi işlev gösterdiği hakkında bilgi toplamak için yapılır. Egzersiz çoğu günlük aktiviteye oranla kalbin daha kuvvetli ve hızlı çarpmasını sağladığı için egzersiz gerilim testi diğer şekilde tespit edilemeyen problemleri ortaya çıkarabilir.
Egzersiz gerilim testi genellikle kalp ritmi, kan basıncı ve solunum gözlemlenirken yürüme bandında yürüme veya sabit bisiklet sürmeyi kapsar.
Doktorunuz koroner arter hastalığı veya kalp aritmisine sahip olduğunuzdan şüpheleniyorsa egzersiz gerilim testini tavsiye edebilir. Test aynı zamanda daha önce kalp rahatsızlığı teşhisi konulmuş kişilerde tedaviye rehberlik etmesi için kullanılır.
Neden Yapılır?
Doktorunuz şu amaçlarla gerilim testini tavsiye edebilir:
- Koroner arter hastalığını teşhis etmek. Koroner arterler kalbe kan, oksijen ve besin taşıyan ana damarlardır. Koroner arter hastalığı bu damarlar hasar gördüğünde veya hastalık durumunda ortaya çıkar. Nefes darlığı veya göğüs ağrısı gibi semptomlarınız varsa gerilim testi bu semptomların koroner arter hastalığıyla ilgili olup olmadığını belirleyebilir.
- Kalp ritmi problemlerini teşhis etmek. Kalp aritmisi, kalp ritmini koordine eden elektriksel impulslar düzgün bir şekilde işlev göstermediğinde meydana gelir ve kalbin çok hızlı, çok yavaş veya düzensiz şekilde atmasına yol açar. Hızlı veya avaş kalp atışı ya da düzensiz göğüs hareketlerine sahipseniz gerilim testi ile bu semptomların airtmi ile ilgili olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
- Kalp hastalıkları tedavisine rehberlik etmek. Koroner arter hastalığı, aritmi, valvüler kalp hastalığı veya farklı bir kalp rahatsızlığı teşhisi konulmuşsa gerilim testi sayesinde doktor tedavinin ne kadar etkili olduğunu belirleyebilir. Aynı zamanda kalbinizin kaldırabileceği egzersiz miktarı tespit edilerek doğru bir tedavi planı oluşturulabilir.
Bazı durumlarda gerilim testi kapakçık replasmanı gibi kardiyak ameliyatlarının zamanının belirlenmesi için kullanılabilir. Kalp yetmezliği olan bazı kişilerde gerilim testi sayesinde kalp nakli veya diğer ileri tedavi gereksinimleri değerlendirilir.
Normal bir gerilim testi semptomların sebebini ortaya çıkarmazsa doktorunuz nükleer gerilim testi tavsiye edebilir. Nükleer gerilim testi de benzer bir prosedür olmakla birlikte kalp kasının görüntülerini oluşturmak için radyoaktif boya ve özel bir tarayıcı kullanır.
Riskler Nelerdir?
Egzersiz gerilim testi genellikle güvenli bir prosedürdür ve komplikasyonlar nadir görülür. Buna karşın, herhangi bir tıbbi prosedürde olduğu gibi birtakım komplikasyon riskleri taşımaktadır.
Olası komplikasyonlar:
- Düşük kan basıncı. Egzersizden hemen sonra kan basıncı düşebilir veya baş dönmesine yol açabilir. Bu durumlar genellikle egzersiz bittikten sonra geçer.
- Anormal kalp ritmi (aritmi). Egzersiz testinin yol açtığı aritmiler genellikle egzersizi bitirdikten çok kısa süre sonra geçer.
- Kalp krizi. Çok nadir olmakla birlikte egzersiz gerilim testinin kalp krizini tetiklemesi olasıdır.
Nasıl Hazırlanılır?
Egzersiz gerilim testinden önce 2 saat veya daha fazla süreyle yeme, içme ve sigara yasaklanabilir. Doktorunuz aksini söylemediği takdirde ilaçlarınızı normal şekilde alabilirsiniz.
Astım veya diğer solunum problemleri için solunum cihazı kullanıyorsanız aleti teste de götürün. Doktora ve sağlık ekiplerine solunum cihazı kullandığınızı bildirin.
Egzersiz gerilim testi için rahat kıyafetler giyin.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Test için hastaneye gittiğinizde doktorunuz tıbbi geçmişinizi ve ne kadar sıklıkla egzersiz yaptığınızı soracaktır. Bu şekilde sizin için uygun egzersiz süresi belirlenebilir.
Test sırasında
Teste başlamadan önce bir sağlık görevlisi göğüs, bacak ve kollara elektrotlar yerleştirir. Bu elektrotlar kablo yoluyla bir EKG makinesine bağlıdır. Elektrokardiyogram kalp atışlarını tetikleyen elektrik sinyallerini kaydeder. Kola bir tansiyon aleti yerleştirilir ve test boyunca kan basıncı kontrol edilir.
Daha sonra yavaş yavaş koşu bandında yürümeye veya sabit bisiklet sürmeye başlanır. Test ilerlerken koşu bandının hızı ve eğimi artırılır. Dengenizi sağlamanız için korkuluk sağlanır fakat çok fazla asıldığınız takdirde sonuçlar yanlış çıkacaktır. Sabit bisiklette direnç aşamalı şekilde artırılır ve pedalı çevirmek zorlaşır. Test sırasında nefesinizdeki gazların ölçülmesi amacıyla bir tüp içine nefes vermeniz istenebilir.
Testin uzunluğu fiziksel sıkılık ve semptomlarınıza bağlıdır. Amaç; kalbin işlevini baştan aşağı gözlemlemek için yaklaşık 8-12 dakika boyunca kalbi sıkı bir şekilde çalıştırmaktır. Kalp atış hızı önceden belirlenmiş hedefe ulaşana kadar veya semptomlar devam etmenize izin vermeyecek hale gelene kadar egzersize devam edilir. Bu belirti ve semptomlar:
- orta halliden şiddetliye kadar göğüs ağrısı
- şiddetli nefes darlığı
- anormal derecede yüksek veya düşük kan basıncı
- anormal kalp ritmi
- baş dönmesi
- elektrokardiyogramda spesifik değişiklikler
Tipik bir egzersiz gerilim testi 15 dakika veya daha kısa sürer. Egzersize devam edemeyecek haldeyseniz testi istediğiniz anda bırakabilirsiniz.
Tıbbi geçmişinize bağlı olarak gerilim testinin içerebileceği diğer şeyler:
- Kalbi harekete geçirmek için ilaç. Kalp atış hızını artıracak uzunlukta egzersiz yapamıyorsanız veya artrit gibi sağlık sorunları sebebiyle hiçbir şekilde egzersiz yapamıyorsanız doktorunuz kalp atış hızını veya akışını artırmak amacıyla ilaç verebilir.
- Ekokardiyogram. Ses dalgaları kullanılarak kalbin görüntüleri elde edilir ve bu sayede doktor kalbin nasıl attğını ve kan pompaladığını görebilir. Bazı durumlarda egzersize başlamadan önce ve bittikten sonra ekokardiyogram çekilebilir. Bu sayede doktor kalp kası ve kapakçık anormalliklerini belirleyebilir.
- Nükleer gerilim testi. Dinlenme sırasında ve egzersiz halinde kan akışı ölçülür. Rutin egzersiz testine benzer bir prosedürdür fakat ek olarak elektrokardiyogram görüntüleri alınır. Radyoaktif materyalin iz miktarları kan akışını enjekte edilir. Özel kameralar kullanılarak kalpte daha az kan alan bölgeler belirlenir.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Bazı durumlarda gerilim altında kalbi görüntülemek için bu tarama teknolojileri kullanılabilir.
Egzersiz gerilim testi sonrasında
Egzersizi bitirdikten sonra ölçümler devam edecek şekilde birkaç saniye ayakta durmanız ve daha sonra yaklaşık 5 dakika boyunca uzanmanız istenebilir.
Test tamamlandığında günün geri kalanında normal aktivitelerinize devam edebilirsiniz.
Sonuçlar
Egzersiz gerilim testi sırasında elde edilen bilgiler kalp işlevinin normal olduğuna işaret ediyorsa ek testlere gerek kalmayabilir.
Fakat sonuçlar normal ve semptomlar devam ediyor ya da daha kötüye gidiyorsa doktorunuz nükleer gerilim testi veya test öncesinde ve sonrasında ekokardiyogram içeren farklı bir egzersiz testi önerebilir. Bu testler daha kesindir ve kalp fonsiyonu hakkında daha fazla bilgi sağlamaktadır; fakat aynı zamanda daha pahalıdır.
Egzersiz gerilim testi koroner arter hastalığı veya aritminiz olduğuna işaret ediyorsa elde edilen bilgiler sayesinde doktor uygun bir tedavi planı oluşturur. Bulgulara dayanarak koroner anjiyogram gibi ek test ve değerlendirmelere gerek duyulabilir.
Egzersiz gerilim testinin amacı bir kalp rahatsızlığı için tedaviye rehberlik etmek ise; doktor testten elde edilen bilgiler ışığında gerektiği gibi bir tedavi planı oluşturur veya ayarlamalar yapar.
