Katarakt ameliyatı bir göz doktoru (oftalmolojist) tarafından günübirlik bazda; yani hastanın ameliyat sonrasında hastaneden ayrılabileceği şekilde yapılır. Katarakt ameliyatı yaygın ve genellikle güvenli bir prosedürdür.
Neden yapılır
Katarakt ameliyatı katarakt rahatsızlığının tedavisinde kullanılır. Katarakt buğulu görüntüye yol açabilir ve ışıkların yol açtığı parıltıyı artırır. Bu rahatsızlık normal günlük aktiviteleriniz sırasında zorluğa yol açıyorsa doktorunuz katarak ameliyatını tavsiye edebilir.
Katarakt bir diğer göz rahatsızlığının tedavisini engelliyorsa katarak ameliyatı önerilebilir. Bu durumda yaşla alakalı maküler dejenerasyon veya diyabetik retinopatisi olan hastada, katarakt, gözün arka kısımlarının incelenmesini zorlaştırıyor olabilir.
Çoğu durumda, katarakt ameliyatı için beklemek gözlerinize zarar vermeyecektir. Bu yüzden seçeneklerinizi gözden geçirmek için yeterli zamana sahip olursunuz. Görme yetiniz hala yeterince iyiyse yıllarca katarakt ameliyatına ihtiyaç duymayabilirsiniz. Şu soruları kendinize sorarak karar verin:
- İşinizi güvenli bir şekilde yapabiliyor ve araba sürebiliyor musunuz?
- Okurken veya televizyon izlerken zorlanıyor musunuz?
- Yemek yapmak, alışverişe gitmek, bahçe işlerini gerçekleştirmek, merdiven çıkmak veya ilaçları almak sizin için zor mu?
- Görme problemleri bağımsızlık seviyenizi etkiliyor mu?
- Yüzleri net görme konusunda zorluk çekiyor musunuz?
- Parlak ışık görmenizi zorlaştırıyor mu?
Riskler
Katarakt ameliyatı sonrasında nadir olarak komplikasyonlar görülür ve çoğu başarılı şekilde tedavi edilmektedir.
Katarakt ameliyatı riskleri:
- iltihaplanma
- enfeksiyon
- kanama
- şişlikler
- retina yırtılması
- glokom
- ikincil katarakt
Başka bir göz rahatsızlığınız veya vücudun herhangi farklı bir bölgesini etkileyen ciddi bir rahatsızlığınız varsa komklikasyon riskiniz artar. Bazı durumlarda, glokom veya maküler dejenerasyon gibi diğer göz rahatsızlıklarından yol açtığı göz hasarından dolayı katarakt ameliyatı görüş yetisini düzeltme konusunda başarısız olur. Eğer mümkünse, katarakt ameliyatına karar vermeden önce diğer rahatsızlıkların değerlendirilip tedavi edilmesi faydalı olabilir.
Nasıl hazırlanılır
Katarakt ameliyatına hazırlanma sürecinde yapılması istenebilecek şeyler:
- Bir dizi testlerden geçmek. Ameliyattan yaklaşık 1 hafta önce gözün şekil ve boyutunu ölçmek için ağrısız bir ultrason uygular. Bu şekilde lens implantının doğru türüne karar verilir (intraoküler lens veya IOL).
- Bazı ilaçları bırakmak. Doktorunuz prosedür sırasında kanama riskini artırabilecek ilaçları geçici olarak bırakmanızı isteyebilir.
- Enfeksiyon riskini azaltmak için göz damlaları kullanmak. Ameliyattan 1 veya 2 gün önce antibiyotik göz damlaları verilebilir.
- Ameliyattan önce perhiz yapmak. Prosedürden yaklaşık 12 saat önce herhangi bir şey yiyip içmemeniz istenebilir.
- İyileşme süreci için hazırlıklar yapın. Normal şartlarda ameliyatla aynı gün içinde eve dönebilirsiniz fakat araba süremezsiniz. Bu sebeple arabayı sürmesi için bir başka kişiyi ayarlayın. Doktorunuz ameliyattan sonraki birkaç gün için eğilme, kaldırma gibi aktiviteleri kısıtlayabilir. Bu durumlarda evde birinin size yardımcı olması gerekebilir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Katarakt ameliyatı sırasında
Prosedür genellikle 1 saatten kısa süren günübirlik bir operasyondur. Göze damlatılan damlalar göz bebeğini genişletir. Bölgenin uyuşturulması için lokal anestetik uygulanır ve rahatlamanıza yardımcı olması için yatıştırıcı verilebilir. Yatıştırıcı verilmiş ise ameliyat sırasında uyanabilirsiniz fakat halsiz hissetmeniz muhtemeldir.
Tipik olarak katarakt ameliyatında 2 şey gerçekleşir -bulanık lens alınır ve berrak bir yapay lens implante edilir. Fakat bazı durumlarda katarakt yapay lens takılmadan alınabilir.
Kataraktın alınması için uygulanan cerrahi yöntemler:
- Alınan lensin parçalanması için ultrason probu kullanmak. Fakoemülsifikasyon olarak adlandırılan bir prosedür sırasında cerrah gözün ön kısmına küçük bir insizyon atar ve iğne inceliğinde bir prob yerleştirir. Daha sonra cerrah, ultrason dalgaları yayan probu, kataraktı parçalamak (emülsiyonlaştırmak) ve parçaları toplamak için kullanır. Lensin arka kısmı yerinde bırakılır ve böylece yapay lensin dinlenebileceği bir yer oluşturulmuş olur. Bu prosedürde küçül insizyonu kapatmak için dikiş kullanılabilir veya kullanılmayabilir.
- Gözde insizyon oluşturmak ve lensi çıkarmak. Daha az yaygın olarak uygulanan ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonunda fakoemülsifikasyona oranla daha büyük bir insizyon gerekir. Bu insizyon sayesinde cerrah lensin bulanık kısımlarının alınacağı cerrahi aletleri ve lensin fazlalık kısımlarının alınacağı emme aletlerini kullanır. Lensin arka kısmı yerinde bırakılır ve böylece yapay lensin dinlenebileceği bir yer oluşturulmuş olur. Bu prosedürde insizyonu kapatmak için genellikle dikiş kullanılır.
Fakoemülsifikasyon veya ekstrakapsüler katarakt ekstraksiyonu yöntemiyle katarakt alındıktan sonra boş lens kapsülüne şeffaf yapay bir lens implante edilir. Göziçi merceği (IOL) olarak bilinen bu implant plastik, akrilik veya silikondan yapılır. Lensi görmez veya hissetmezsiniz. Ayrıca bakım gerektirmez ve gözünüzün kalıcı bir parçası haline gelir.
Farklı özelliklere sahip çeşitli IOL türleri mevcuttur. Bazı IOL lensleri katı plastik halindedir ve dikiş gerektiren bir insizyon yoluyla implante edilir. Fakat çoğu IOL mercekleri esnektir ve dikiş gerektirmeyen küçük insizyonlar yoluyla takılır. Cerrah bu tür lensleri katlar ve doğal lensin bulunduğu boşluğa yerleştirir. Yerine takıldıktan sonra IOL açılır ve boş kapsülü doldurur.
Bazı IOL türleri ultraviyole ışıklarını engeller ve diğer türler hem uzak hem yakın multifokal görüş sağlamak için çift odaklı olarak çalışır. Sizin için en iyi seçenekte karar kılmak için farklı IOL türleri hakkında göz cerrahınızla görüşün.
Katarak ameliyatı sonrasında
Görüşünüz birkaç gün içerisinde düzelecektir. İlk başta iyileşme ve ayarlama süreci meydana geleceği için bir süre bulanık görebilirsiniz.
Tipik olarak göz doktorunuzla iyileşme sürecinin gözlemlenmesi için ameliyattan 1-2 gün sonra, sonraki hafta ve 1 ay sonra görüşeceksiniz.
Ameliyat sonrası birkaç gün bölgede kaşınma ve hafif rahatsızlık hissetmeniz normaldir. Gözünüze baskı yapmak ve ovuşturmaktan kaçının. Doktorunuz ameliyat günü göz bandı veya koruyucu bir şeld takmanızı isteyebilir. Ayrıca enfeksiyonu önleme, iltihaplanmayı azaltma ve göz tansiyonunu kontrol altında tutma amacıyla göz damlası veya farklı ilaçlar verebilir. Birkaç gün sonra tüm rahatsızlıkların geçmesi beklenir. Tam iyileşme genellikle 8 hafta içerisinde gerçekleşir.
Şu durumlardan biriyle karşılaşırsanız derhal doktorunuza başvurun:
- Görme kaybı
- Reçetesiz ağrı kesicilerin kullanımına rağmen geçmeyen ağrı
- Artan göz kızarıklığı
- Gözün ön kısmında ışık flaşları veya birden fazla noktalar (yüzerler)
- Mide bulantısı, kusma veya aşırı derecede öksürme
Katarakt ameliyatı sonrasında çoğu kişi gözlük kullanır. Doktorunuz ne zaman gözlerinizin tamamen iyileştiğini ve gözlük kullanmaya başlayabileceğinizi size söyleyecektir.
İki gözünüzde de katarakt mevcut ise doktorunuz 1-2 ay sonrası için ikinci bir katarakt ameliyat tarihi belirler. Bu sayede ikinci ameliyat gerçekleşmeden önce diğer gözün iyileşmesi için vakit kazanılır.
Sonuçlar
Katarakt ameliyatı olan çoğu kişilerde görme yetisi yeniden kazanılır. Bazı durumlarda ise kapsül kesafeti (PCO) veya ikincil katarakt olarak bilinen yaygın bir komplikasyon görülebilmektedir. Bu durumda; lens kapsülünün arka kısmı, yani ameliyat sırasında alınmayan ve implantı destekleyen kısım bulanıklaşır ve görüş yetisini bozar.
PCO, itriyum alüminyum-garnet lazer kapsülotomi (YAG) denilen 5 dakikalık ağrısız bir prosedürle tedavi edilir. Bu tedavi yönteminde, bir lazer ışınıyla bulanık kapsülde küçük bir delik açılarak ışığın geçmesi sağlanır.
Prosedür sonrasında genellikle, göz tansiyonunun yükselmediğinden emin olmak için yaklaşık 1 saat doktorun ofisinde kalmanız gerekir. Diğer komplikasyonlar nadir görülmekle birlikte makülanın şişmesi ve retina yırtılmasını kapsar.
Sağlık Editörü
