Ortaya çıkan görüntüler, bir ekmek dilimine yukarıdan bakmaya benzer. Doktor bu parçaların her birine teker teker bakabilir veya vücudu değişik açılardan görmek için ek görüntüleme yöntemleri uygulayabilir. Bazı durumlarda 3-D görüntüler elde etmek için BT imajları birleştirilebilir. BT tarama görüntüleri düz röntgen imajlarına oranla daha fazla bilgi sağlayabilir.
BT taraması birçok kullanım alanına sahiptir fakat özellikle, araba kazasında iç hasar almış veya diğer travma türlerini geçiren kişilerin hızlı bir şekilde muayene edilmesinde uygundur. BT taraması ile vücudun hemen hemen tüm bölgeleri görüntülenebilir.
Neden yapılır
Şu durumlar dahilinde doktor BT taraması isteğinde bulunabilir:
- Kemik tümör ve fraktürleri gibi kas ve kemik bozukluklarını tespit etmek
- Tümör, enfeksiyon veya kan pıhtılarının yerini belirlemek
- Ameliyat, biyopsi ve radyasyon terapisi gibi prosedürlere rehberlik etmek
- Kanser, kalp hastalığı, akciğer nodülleri ve karaciğer kitleleri gibi durumları tespit etmek ve gözlemlemek
- İç kanama ve hasarları tespit etmek
Riskler
Radyasyona maruz kalma
BT taraması sırasında normal bir röntgene oranla çok daha fazla radyasyona maruz kalınır. Görüntüleme testleriyle açığa çıkan bu radyasyonun kanser riskini artırma potansiyeli çok düşüktür. Buna karşın CT taramalarının faydaları, muhtemel risklerinden ağır basar. Doktorlar mümkün olduğunca düşük dozda radyasyon kullanır. Daha yeni makine ve teknikler sayesinde çok daha az radyasyona maruz kalınır. Doktorunuzla CT taramasının sizin için fayda ve riskleri hakkında görüşün.
Henüz doğmamış çocuklara zararı
Hamileyseniz doktorunuza söyleyin. Fetüsü radyasyona maruz bırakmamak için ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi diğer muayene türleri tavsiye edilebilir.
Kontrast materyale karşı tepki
Bazı durumlarda doktorlar CT taraması öncesinde hastanın koldaki bir damar yoluyla kontrast materyal denilen bir boya almasını tavsiye edebilirler. Nadir olmasına rağmen bu materyal medikal problemlere veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Reaksiyonların çoğu hafif düzeydedir ve kaşıntı ya da kızarıklığa yol açar. Nadir durumlarda alerjik reaksiyon, ciddi ve muhtemel olarak yaşamı tehdit edici bir boyuta ulaşabilir. Daha önce kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon göstermişseniz doktorunuza bildirin.
Nasıl hazırlanılır
CT taramasına hazırlık vücudun hangi bölgesinin taranacağına bağlıdır. Hastadan yapılması istenebilecek şeyler:
- Kıyafetlerin bir kısmı veya tamamını çıkarmak ve hastane önlüğü giymek
- Kemer veya takı gibi görüntü sonuçlarını etkileyebilecek metal objeleri çıkarmak
- Taramadan birkaç saat önce herhangi bir şey yiyip içmemek
Kontrast materyal
Vücudun incelenen kısımlarını daha belirgin hale getirmek için bazı CT taramalarında kontrast madde denilen özel bir boya gerekir. Kontrast madde X-ray ışınlarını engeller ve görüntülerde beyaz görünür. Bu şekilde kan damarları, bağırsaklar veya diğer vücut yapıları daha iyi vurgulanır.
Kontrast madde vücuda çeşitli şekillerde verilebilir:
- Oral. Yutak veya mide taranıyorsa kontrast madde içeren bir sıvı yutmanız gerekebilir. Bu içeceğin hoş olmayan bir tadı olabilir.
- Enjeksiyon. Safra kesesi, idrar kanalı, karaciğer veya kan damarlarını görüntülemek için koldaki bir damar yoluyla kontrast madde enjekte edilebilir. Enjeksiyon sırasında sıcaklık veya ağzınızda metalik bir tat hissedebilirsiniz.
- Rektal. Kontrast madde bağırsakları görüntülemek için rektum yoluyla verilebilir. Bu prosedür şişmiş ve rahatsız hissettirebilir.
Çocuğunuzu CT taraması için hazırlamak
Bebek veya çocuğunuz CT taramasına giriyorsa doktor çocuğunuzun rahat ve hareketsiz kalması için yatıştırıcı kullanımını önerebilir. Hareket etme görüntüleri bulanıklaştırır ve yanlış sonuçlara yol açar. Doktorunuza, çocuğunuzu en iyi hangi şekilde hazırlayabileceğinizi sorun.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
CT taramasını bir hastane veya ayakta tedavi fasilitasyonunda yaptırabilirsiniz. Ct taramaları ağrısızdır ve daha yeni makineler sayesinde sadece birkaç dakika sürmektedir.
CT taraması sırasında
CT tarayıcıları durduğu açıyla büyük bir lokma halkası şeklindedir. Kızak denilen ‘halka boşluğunun’ içine doğru kayan dar bir masaya uzanmanız gerekir. Kayış ve yastıklar bu pozisyonda kalmanıza yardımcı olabilir. CT baş taraması sırasında masaya başınızı sabit tutan bir başlık sabitlenebilir.
CT taraması sırasında kızak etrafınızda daire şeklinde hareket ederken masa yavaşça kızağa doğru hareket eder. Her bir daire hareketi sırasında vücudun ince dilimler halinde görüntüleri alınır. Cızırtı, tıkırtı ve vızıltı sesleri işitebilirsiniz.
Teknolog bu esnada ayrı, yakın bir odada olacaktır. Dahili telefon aracılığıyla teknologla iletişim kurabilirsiniz. Teknolog, görüntülerin bulanık çıkmaması için belirli noktalarda nefesinizi tutmanızı isteyebilir.
CT taraması sonrasında
Normal yaşantınıza dönebilirsiniz. Kontrast madde almışsanız bu konuda özel talimatlar verilebilir. Bazı durumlarda iyi olduğunuzdan emin olmak için kısa bir süre beklemeniz istenebilir. Tarama sonrasında böbreğin kontrast maddeyi vücuttan atmasına yardımcı olmak için bol bol sıvı içmeniz istenir.
Sonuçlar
CT görüntüleri elektronik veri dosyaları olarak depolanır ve genellikle bir bilgisayar ekranında görüntülenir. Bir radyolog görüntüleri yorumlar ve doktorunuza rapor gönderir.
Sağlık Editörü
