Yumurtalığın bir veya daha fazla yumurta saldığı zamanlarda yıkanan ve konsantre hale getirilen spermler direkt rahme yerleştirilir. Uygulanan daha eski türlerinde ise sperm vajinaya yerleştiriliyordu.
Rahim içi inseminasyonda beklenen sonuç; spermin fallop tüplerine yüzerek hazır bir yumurtayı döllemesi ve normal bir hamileliğe yol açmasıdır. Kısırlık sebeplerine bağlı olarak IUI normal regl döngüdü veya doğurganlık ilaçlarıyla koordine hale getirilebilir.
Neden Yapılır?
Hamile kalma yetisi farklı faktörlere bağlıdır. Rahim içi inseminasyon daha çok şu çiftlerde kullanılır:
- Donör spermi. Hamile kalmak için donör spermine ihtiyaç duyan kadınlar için en yaygın olarak IUI kullanılır. Sertifikalı laboratuvarlardan donmuş donör spermi alınır ve IUI prosedürü öncesinde buzları çözülür.
- Açıklanamayan kısırlık. Bu durumlarda IUI, ovülasyon ilaçlarıyla birlikte ilk tedavi seçeneği olarak kullanılır.
- Endometriyozla ilgili kısırlık. Açklanamayan kısırlık gibi IUI ve ilaçların kombinasyonu ilk tedavi seçeneğidir.
- Hafif erkek faktörlü kısırlık (subfertllite). Partnerinizin meni analizi ortalamanın altında sperm konsantrasyonu, zayıf sperm hareketi veya sperm boyutunda ya da şeklinde anormalliklere işaret edebilir. Bu durumda, IUI güçlü spermleri ayıkladığı için faydalı bir prosedür olabilir. En fazla; motilite problemi gibi sadece bir anormallik olduğunda işe yarar.
- Servikal faktörlü kısırlık. Serviks rahmin alt kısmındadır ve rahim ve vajina arasındaki açılımı sağlar. Ovülasyon sürecinde serviksin ürettiği mukus spermin hareket etmesi için en iyi ortamı sağlar. Fakat mukus çok kalınsa spermin hareketini engelleyebilir. IUI ile serviks pas geçilir, sperm direkt rahme yerleştirilir ve bu sayede hamilelik şansı artar.
- Meni alerjisi. Nadir olarak kadınlarda menideki proteinlere karşı alerji görülür ve vajinaya boşalma durumunda kırmızılık, yanma ve şişlikler oluşur. Kondom bu durumları önleyebilir fakat aynı zamanda hamileliği de engeller. Hassasiyet derecesi çok yüksekse IUI’de proteinler ayrıldığı için etkili bir yöntem olabilir.
Riskleri Nelerdir?
Rahim için inseminasyon nispeten güvenli ve basit bir operasyondur ve komlikasyon riski düşüktür. Muhtemel riskler:
- Enfeksiyon. Araştırmalar, prosedür sonucu olarak %1’den daha az sayıda kadının enfeksiyon kaptığını göstermektedir.
- Spotting. Bazen kateterin rahme yerleştirilmesi az miktarda vajinal kanamaya yol açabilir. Bu durum genellikle hamilelik olasılığını etkilemez.
- Multipl hamilelik. IUI direkt olarak yüksek multipl gebelikle ilişkilendirilmez. Fakat ovülasyon ilaçlarıyla birlikte kullanıldığında bu durum büyük oranda artar. Multipl gebelik tek gebeliğe oranla erken doğum ve düşük ağırlıklı doğum gibi daha fazla riskler taşır.
Nasıl Hazırlanılır?
Rahim içi inseminasyon prosedür öncesinde dikkatli koordinasyon gerektirir.
- Meni örneğinin hazırlanması. Partneriniz doktorun ofisinde meni örneği verebilir veya donör spermi temin edilebilir. Meni içindeki nonsperm elementler kadının vücudunda döllenmeyi etkileyen reaksiyonlara yol açabileceği için sperm, düşük kalitedeki ve spermsel olmayan diğer elementlerin gideceği şekilde yıkanır. Küçük, yüksek derecede konsantre edilmiş sağlıklı sperm örneği ile hamile kalma şansı artar.
- Ovülasyonun gözlemlenmesi. IUI zamanlaması çok önemli olduğu için yaklaşan ovülasyonun belirtilerinin gözlenmesi önem taşır. Bunu evde idrar ovülasyon prediktör kiti ile gerçekleştirebilirsiniz. Bu süreçte vücut lüteinleyici hormonu (LH) üretir. Alternatif olarak doktor yumurtalıklarda bir tarama testi uygulayabilir. Ultrasonu tercih ederseniz, doğru zamanda ovülasyonun sağlanması için insan koryonik gonadotropini (HCG) enjekte edilebilir.
- En iyi zamanlamayı belirlemek. Çoğu IUI ovülasyonun tespit edilmesinden 1 veya 2 gün sonra yapılır. Doktorunuz planı size bildirecektir.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Rahim içi inseminasyon 15-20 dakika sürer ve genellikle doktor ofisi ya da klinikte yapılır. Sadece IUI 1-2 dakika sürer ve ilaç ya da ağrı kesici gerektirmez. Doktor veya özel eğitimli bir hemşire prosedürü gerçekleştirir.
Prosedür sırasında
Muayene masasına yatarken bacaklar stapeslere konuşlandırılır ve vajinaya Pap testinde olduğu gibi bir spekulum yerleştirilir. Prosedür sırasında doktor ya da hemşire:
- Kateterin sonuna sağlıklı sperm örneği içeren küçük bir tüp tutturur.
- Kateteri vajina yoluyla servikal açılımdan rahme yerleştirir.
- Sperm örneğini tüp yoluyla rahme bastırır.
- Kateteri ve daha sonra spekulumu alır.
Prosedür sonrasında
İnseminasyon sonrasında kısa bir süre sırt üstü yatmanız istenir. Prosedür bittikten sonra giyinip günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Prosedür sonrası 1-2 gün boyunca hafif kanamayla karşılaşabilirsiniz.
Sonuçlar
Hamilelik testi için 2 hafta bekleyin. Çok erken yapılan testler:
- Yanlış negatif sonuca yol açabilir. Hormon seviyeleri henüz ölçülebilir bir seviyede değilse hamile olduğunuz halde sonuç negatif çıkabilir.
- Yanlış pozitif sonuca yol açabilir. HCG gibi ovülasyon ilaçları kullanıyorsanız hala vücutta dolaşan ilaç yanlış pozitif sonuca neden olabilir.
Doktorunuz fertilizasyon sonrası hamilelik hormonlarını tespit etmede daha hassas olan kan testinin ev kiti sonuçlarından sonra yaklaşık 2 hafta içinde dönmenizi isteyebilir.
Hamile kalmazsanız diğer tedaviler öncesinde IUI’yu tekrar deneyebilirsiniz. Sıklıkla, hamilelik şansını maksimum düzeye çıkarmak için aynı terapi 3-6 ay kullanılır.
Sağlık Editörü