Diz replasmanından sonraki 4-6 haftalık süreçte alışveriş ve hafif ev işleri yapma gibi günlük aktivitelere devam edebilirsiniz. Arabaya oturabilecek kadar dizini bükebiliyorsanız ve fren, gaz gibi işlemleri yapabilecek kadar yeterli kas kontrolüne sahipseniz 4. hafta civarında araba sürebilirsiniz.
İyileştikten sonra, yürüme, yüzme, golf oynama ya da bisiklet sürme gibi birçok düşük efor gerektiren aktiviteleri rahatlıkla yapabilirsiniz. Fakat tempolu koşu, kayak, tenis ya da diğer zıplama, temas gerektiren yüksek eforlu aktivitelerden kaçınmalısınız. Hangi kısıtlamaların gerektiği hakkında doktorunuzla görüşün.
Neden yapılır
Diz replasmanının en yaygın sebebi osteoartrit veya romatizmal eklem iltihabı kaynaklı eklem hasarlarının düzeltilmesidir. Diz replasmanı ameliyatına ihtiyaç duyan kişiler genellikle yürüme, merdiven çıkma, sandalyeye oturup kalkmakta zorluk çeker. Ayrıca dinlenme halinde ılımlı veya aşırı diz ağrısı da görülebilir.
Riskler
Diğer ameliyatlar gibi diz replasmanı ameliyatı da birtakım riskler taşır:
- enfeksiyon
- bacak damarları ya da akciğerde pıhtılaşma
- kalp krizi
- felç
- sinir hasarları
Enfeksiyon belirtileri
Enfeksiyon riski düşük olmasına rağmen şu durumlarda doktorunuzu derhal bilgilendirin:
- 100 F (37.8 C) üzeri ateş
- titreme
- ameliyat bölgesinde akıntı
- dizde sürekli artan kızarıklık, hassaslık, şişme ve ağrı
Enfeksiyonlu diz replasmanı genellikle yapay kısımların çıkarılıp bakterileri öldürmek için antibiyotik kullanımını gerektirir. Enfeksiyon temizlendikten sonra yeni diz replasmanını gerçekleştirmek için tekrar ameliyat yapılır. Ağrıların azaldığı ve fonksiyonların düzeldiği olumlu ya da mükemmel sonuç ihtimali her bir ek ameliyatla giderek azalmaktadır.
Yapay diz bölgesi zamanla aşınabilir
Diz replasmanının bir diğer riski de yapay eklemin bozulmasıdır. Günlük strese maruz kaldığında en güçlü metal ve plastik parçalar bile zamanla aşınır. Aşırı kilo veya yüksek impaktlı aktivitelerle ekleme fazla yüklenerek, eklem yetersizliğine karşı çok daha fazla riske sahip olursunuz.
Nasıl hazırlanılır
Diz replasmanını bir ortopedi cerrahı gerçekleştirir. Ameliyat öncesinde cerrah, hastanın medikal geçmişine bakar ve dizin hareket açıklığı, stabilite ve gücünü değerlendirmek için fiziksel muayene yapar. Röntgen de diz hasarının derecesini belirlemeye yardımcı olabilir.
Hastanın ameliyat sırasında rahat olması için anestezi gerekir. Sizin karar ve kişisel tercihiniz sağlık görevlilerinin, tamamen biliçsiz olacağınız genel anestezi ya da uyanık fakat bel altı bölgesinde acı hissetmeyeceğiniz spinal veya epidural anestezi türlerinden hangisinin kullanılacağına karar vermelerine yardım eder.
Doktor ya da anesteziyolojistiniz ameliyat öncesi belli ilaç ve diyetsel takviyeleri almamanız gerektiğini söyleyebilir. Muhtemelen, ameliyattan önceki gece yarısından sonra herhangi birşey yememeğiniz gerektiği konusunda talimat verilir.
Ameliyat sonrası iyileşme süreci için plan yapın
Ameliyattan sonraki birkaç hafta değnek ya da yürüteçe ihtiyaç duyabilirsiniz. Hastane sonrası eve nasıl döneceğinizi planlayın ve yemek yapma, duş alma, çamaşırları yıkama gibi günlük işler için yardım ayarlayın. Yalnız yaşıyorsanız, cerrah personeli geçici bakıcı için tavsiyede bulunabilir.
İyileşme sürecinde daha kolay ve güvenli hareket etmek için evinizde:
- Merdiven çıkmak zor gelebileceği için evin belli bir katında günlük yaşantının tamamıyla sağlanacağı bir alan oluşturun.
- Duş ve banyoya güvenlik bariyeri ya da parmaklık yerleştirin.
- Merdivenlere parmaklık takın.
- Sıkı bir oturma ve sırt minderine sahip sandalye ve bacaklarınızı kaldırabilmek için tabure edinin.
- Tuvaletiniz alçaksa tuvalet oturağı yükseltici aparat edinin.
- Duş alma sırasında kullanacağınız sabit bir benç ya da sandalye alın.
- Tüm gevşek halı ve kordonları kaldırın.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Diz replasmanı ameliyatı sırasında
Ameliyat sırasında eklemin tüm yüzeylerinin açıkta olması için diz bükülü hale getirilir. 6-10 inç (15-25 santimetre) uzunlukları arasında bir insizyon yapıldıktan sonra cerrah, diz kapağının yan kısımlarına ilerler ve hasarlı eklem yüzeylerini kesip alır.
Eklem yüzeyleri hazır hale getirildikten sonra yapay eklemin parçalarını yerleştirip birleştirir. İnsizyonu kapatmadan önce dizi büküp döndürerek düzgün işlev gördüğünden emin olmak için test eder ve dengeler. Diz replasmanı yaklaşık 2 saat sürer.
Diz replasmanı sonrası
Ameliyattan sonra hasta 1-2 saat boyunca dinlenme odasında kalır. Daha sonra eve gitmeden önce birkaç gün geçireceği hastane odasına alınır. Biraz ağrı hissedebilirsiniz fakat doktorun verdiği ilaçlar ağrıyı kontrol altında tutar.
Hastanede kalırken, şişme ve kan pıhtılaşmasını engellemek, ayak kaslarına kan akışını artırmak amacıyla hasta, ayak ve bileğini hareket ettirmek konusunda teşvik edilir. Aynı zamanda kan inceltici ilaç kullanmak veya şişme ve pıhtılaşmaya karşı daha iyi korunmak amacıyla hortum desteği veya kompresyon kılıfları giymeniz gerekebilir.
Ameliyattan sonraki gün, bir fizyoterapist yeni dizinizle nasıl egzersiz yapacağınızı gösterir. İlk birkaç hafta içinde cerrahın yara bakımı, diyet ve egzersiz konusundaki talimatlarını dinlerseniz daha olumlu iyileşme süreci gösterebilirsiniz. Fiziksel aktivite programınızda olması gerekenler:
- hareketliliği zamanla artırmak için kademeli yürüme programı -ilk başta ev içinde, sonra dışarıda-
- merdivenlerden inip çıkma gibi normal günlük aktivitelere yavaş yavaş devam etmek
- günde birkaç kere tekrarlayacağınız, hastanedeki fizyoterapistten öğrendiğiniz diz güçlendirme egzersizleri
Sonuçlar
Çoğu kişinin diz replasmanından sonra ağrılarından önemli derecede azalma, daha iyi hareketlilik ve genel yaşam standartlarından iyileşme görülür. Doktorunuzla ameliyatan beklentileriniz hakkında görüşün.
Ameliyattan sonraki 4-6 haftalık süreçte alışveriş yapma ve hafif ev işleri gibi günlük yaşantınıza devam edebilirsiniz. Dizinizi arabaya oturacak kadar bükebiliyor ve fren, gaz işlemlerini düzgün yapabilecek kadar kas kontrolüne sahipseniz 4. hafta civarında araba sürmeniz de mümkündür.
İyileştikten sonra yürüme, yüzme, golf oynama ve bisiklet sürme gibi düşük eforlu aktiviteleri kolaylıkla yapabilirsiniz. Fakat tempolu yürüyüş, kayak, tenis ya da zıplama ve temas gerektiren yüksek impaktlı aktivitelerden kaçınmalısınız. Hangi kısıtlamaların gerektiği hakkında doktorunuzla konuşun.
Sağlık Editörü