Forseps ile doğumda doktor, bir çift büyük kaşık görünümündeki alet ile bebeğin kafasının doğum kanalından çıkmasına yardımcı olur. Bu genellikle anne ıkınırken kontraksiyon sırasında yapılır.
Doktor forseps ile doğumu ikinci aşamada (anne ıkınırken) doğum gerektiği gibi gelişmiyorsa veya bebeğin güvenliği acil doğuma bağlı ise tavsiye edebilir. Forseps ile doğum hem anne hem bebek için risk oluşturur. Prosedür başarısız olursa sezaryen doğum gerekebilir.
Neden yapılır
Forseps ile doğum belirli kriterler sağlandığında düşünülebilir (serviksin tamamen açılması, zarların yırtılması ve bebeğin başı ön tarafta olmak üzere doğum kanalına girmesi fakat annenin bebeği dışarı itememesi). Forseps ile doğum ancak bir doğum merkezi veya hastanede gerçekleştirilebilir.
Doktorunuz şu durumlarda forseps ile doğumu tavsiye edebilir:
- Ikınıyorsanız fakat doğum ilerlemiyorsa. Daha önce doğum yapmamışsanız ve 2-3 saat boyunca ıkınıp herhangi bir gelişme kaydedememişseniz doğum durmuş olarak kabul edilir. Daha önce doğum yapmışsanız, 1-2 saatlik ıkınma sonuç vermiyorsa doğum durmuş olarak kabul edilir.
- Bebeğin kalp atışı bir problem olduğuna işaret ediyorsa. Eğer doktorunuz bebeğin kalp atışı hakkında endişeliyse ve erken doğum gerekiyorsa forseps ile doğumu önerebilir.
- Herhangi bir sağlık sorununuz varsa. Kalbin aortik kapakçığının daralması gibi belirli bir tıbbi sorununuz mevcutsa doktorunuz ıkınma süresini kısıtlayabilir.
- Bebeğin kafası yanlış yöndeyse. Bebeğin kafası aşağı pozisyonda olması gerekirken yukarı bakıyorsa (oksiput posteriyor pozisyon) forseps ile doğum gerekebilir.
Unutmayınız ki forseps ile doğum tavsiye edildiğinde sezaryen de genellikle bir seçenektir.
Doktorunuz şu durumlarda forseps ile doğuma karşı sizi uyarabilir:
- Bebek hemofili gibi bir kanama bozukluğuna veya cam kemik hastalığı gibi kemiklerin güçlülüğünü etkileyen bir rahatsızlığa sahipse,
- Bebeğin kafası henüz doğum kanalının ortasını geçmemişse,
- Bebeğin kafa pozisyonu bilinmiyorsa,
- Bebeğin omuz ve kolları doğum kanalından önden gidiyorsa,
- Pelvisinizin veya bebeğin boyutu yüzünden bebek pelvise sığmıyorsa.
Riskler
Forseps ile doğumda hem annenin hem de bebeğin yaralanma riski mevcuttur.
Annenin maruz kaldığı riskler:
- Doğum sonrası perineum bölgesinde ağrı
- Alt genital kanalda yırtılma ve yaralanma
- İdrar yapma veya mesaneyi boşaltmada zorlanma
- Kısa veya uzun vadeli idrar ya da dışkı inkontinansı
- Doğum sırasında kan kaybına bağlı olarak anemi
- Mesane veya ürethranın hasar alması
- Rahim yırtılması
- Pelvik organları destekleyen bağ doku veya kasların zayıflayarak pelvik organların yerinden kaymasına yol açması (pelvik organ prolapsı)
Çoğu risk faktörleri genelde vajinal doğum ile bağdaştırılsa da forseps ile doğumda daha olasıdırlar. Doktor epizyotomi gerçekleştiriyorsa aynı zamanda postpartum kanama ve enfeksiyon riski mevcuttur.
Nadir olmakla birlikte bebeğin maruz kaldığı riskler:
- Forseps baskısı sebebiyle hafif yüz yaralanmaları
- Yüz kaslarında geçici zayıflık (fasyal paralizi)
- Hafif eksternal göz travması
- Kafatası fraktürü
- Kafatası içinde kanama
- Nöbet
Doğum sonrası bebeğin yüzünde hafif izlerin olması normal ve geçicidir. Ciddi yaralanmalar nadir olarak görülür.
Nasıl hazırlanılır
Doktor forseps ile doğuma başvurmadan önce farklı yöntemler deneyebilir. Örneğin, anestetiği ayarlayarak daha etkili ıkınmanızı sağlayabilir. Daha güçlü kontraksiyonların meydana gelmesi için bir diğer seçenek intravenöz ilaç olabilir. Forseps ile doğum en iyi seçenek olarak görülüyorsa doktorunuz risk ve faydalarını açıklayarak rızanızı isteyecektir. Henüz bölgesel anestetik verilmemişse doktor muhtemelen epidural veya spinal anestetik verecektir. Bir sağlık görevlisi mesanenin boşalması için kateter yerleştirir. Aynı zamanda, doktor doğumu kolaylaştırmak için vajina ve anüs arasındaki dokuda insizyon oluşturabilir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Prosedür sırasında
- Prosedür için sırt üstü, hafif eğimli şekilde ve bacaklarınız ayrık pozisyonda yatmanız gerekir. Doğum sırasında ıkınırken güç almak için her iki taraftaki tutacakları kavramanız istenebilir.
- Kontraksiyonlar arasında doktor vajina ve bebeğin kafasının yan tarafına 2 veya 3 parmağını yerleştirir. Daha sonra yavaş bir şekilde maşalardan birini eli ve bebeğin kafası arasında kaydırır; daha sonra diğer maşayı bebeğin kafasının diğer tarafına yerleştirir. Maşalar bebeğin kafasını çekmek için birbirine kenetlenir.
- Daha sonraki kontraksiyonlar sırasında ıkınmanız gerekir ve bu sırada doktor yavaş bir şekilde forsepslerle bebeğin kafasını doğum kanalından çeker.
- Bebeğin kafası yukarı bakıyorsa, doktor forsepsleri kullanarak kontraksiyonlar arasında bebeğin kafasını döndürebilir.
- Doğumun gerçekleşmesi kesinse doktor, bebeğin kafasının en geniş kısmı doğum kanalından geçmeden önce forsepsleri açıp çıkaracaktır. Alternatif olarak doktorunuz forsepsleri yerinde tutarak bebeğin kafasının ilerleyişini kontrol edebilir.
- Forseps ile doğum her zaman başarıya ulaşmamaktadır. Doktor bebeği forseps ile düzgün bir şekilde kavrayamazsa vakum ekstraksiyonuna başvurabilir veya sezaryeni tercih edebilir.
- Doktor forsepsi uygular fakat 3 çekiş denemesinden sonra bebeği hareket ettiremezse veya doğum 20 dakika içinde gerçekleşmezse sezaryen büyük olasılıkla en iyi seçenektir.
Prosedür sonrasında
- Doktor forsepsin yol açmış olabileceği yaralanmaları kontrol eder. Herhangi bir yırtık veya insizyon onarılır.
- Bebeğiniz de forsepsin yol açmış olabileceği komplikasyon belirtilerine karşın gözlem altında tutulur.
Eve döndüğünüzde
Epizyotomi yapılmış veya doğum sırasında vajinal yırtık meydana gelmişse yara birkaç hafta boyunca acıya yol açabilir. Ekstansif yırtıkların iyileşmesi daha uzun sürebilir. Bu zaman zarfında, iyileşme süresini kısaltmak için:
- Yarayı yumuşatma. Etkilenen bölgeye buz torbası uygulayın veya hijyenik mendil ve yara arasında soğuk güvercin ağacı pedi koyabilirsiniz. Güvercin ağacı pedi çoğu eczanede mevcuttur.
- İdrar ağrısını azaltma. İdrar sırasında vulvaya ılık su dökmek için plastik bir kap kullanın ve daha sonra fışkırtma şişesi ile durulayın.
- Bağırsak hareketleri sırasında ağrı ve gerilmeyi önleme. Bağırsak hareketli sebebiyle çömeldiğinizde yaraya temiz bir ped uygulayıp bastırın.
- Dikkatli bir şekilde oturun. Oturma pozisyonuna geçiş sırasında kalçalarınızı sıkılaştırın. Sert yüzey yerine yastık veya yumuşak minder üzerine oturun.
- Tamamlayıcı tedavileri gözden geçirin. Bazı araştırmalar epizyotomi veya yırtık sonrası meydana gelen ağrılara lavantanın iyi geldiğini göstermiştir. Doktorunuz onaylıyorsa banyo suyuna birkaç damla lavanta esans yağı dökün veya direkt ilgili bölgeye uygulayın.
İyileşme sürecindeyken rahatsızlıkların aşamalı şekilde geçeceğinin bilincinde olunuz. Ağrı daha kötü hale gelirse, ateşiniz çıkarsa veya iltihap gibi bir akıntıyla karşılaşırsanız doktorunuza başvurunuz.
Hamilelik ve doğum mesane tabanındaki bağ dokuları gerdirir ve mesane veya ürethra sinir ve kaslarının hasar görmesine yol açabilir. Öksürme, gerilme veye gülme sırasında idrar kaçırabilirsiniz. Bu problem 3 ay içinde düzelmektedir. 3 aylık süre içinde hijyenik ped kullanın ve pelvik kasların toparlanması için Kegel egzersizleri yapın.
Kegel egzersizleri yapmak için idrar akışını durduruyormuş gibi pelvik kasları sıkın. Bu işlemi her seferinde 5 saniyeliğine yapın ve kontraksiyonlar arasında 10 saniyeyi dinlenmeye ayırın. Hedefiniz günde üçer setten 10 tekrar olsun.
Eğer acı korkusu bağırsak hareketlerinden kaçınmanıza yol açıyorsa dışkının yumuşak ve düzenli olmasını sağlamak için bazı önlemler alın. Lif yönünden zengin; meyve, sebze ve tam tahıl gibi yiyecekler yiyin ve bol bol su için. Ayrıca olabildiğince fiziksel olarak aktif olmak da faydalıdır. Gerekliyse, doktorunuzdan dışkı yumuşatıcı veya fiber laksatif hakkında tavsiye alabilirsiniz.
Bağırsak hareketlerinizi kontrol edemiyorsanız sık sık Kegel egzersizleri yapmak yardımcı olabilir. Bu konuda sürekli sorun yaşıyorsanız doktorunuza başvurunuz.
Sağlık Editörü