Doktorlar ekokardiyografi görüntülerini kalp kas ve kapakçıklarındaki çeşitli anormallikleri tespit etmek için kullanabilir.
Doktorun hangi bilgiye ihtiyacı olduğuna bağlı olarak çeşitli ekokardiyografi türlerinden biri uygulanabilir. Her bir ekokardiyografi türü az sayıda riske sahiptir.
Neden yapılır
Doktor, kalp kapakçık ya da odacıklarıyla veya kalbin pompalama yetisiyle ilgili şüphelere sahip ise ekokardiyografi testi önerebilir. Ekokardiyografi aynı zamanda henüz doğmamış bebeklerdeki konjenital kalp bozukluklarını teşhis etmekte kullanılabilir.
Doktorun hangi bilgiye ihtiyacı olduğuna bağlı olarak aşağıdaki ekokardiyografi türlerinden biri uygulanabilir:
- Transtorasik ekokardiyografi. Bu, standart, invazif olmayan bir ekokardiyografi türüdür. Teknisyen (sonograf) göğüs bölgesine jel sürer ve transdüser olarak bilinen aleti, ultrason ışını göğüsten kalbe hedef alacak şekilde sıkıca cilde bastırır. Transdüser kalbin ürettiği ses dalgası ekolarını kaydeder. Ekolar, bir bilgisayar aracılığıyla monitör üzerinde hareket eden görüntülere çevrilir. Akciğer veya kaburgalar görüntüyü engelliyorsa imajların görüntüsünü iyileştirmek için az miktarda boya damar yoluyla enjekte edilebilir.
- Transözofageal ekokardiyografi. Standart ekokardiyografi ile kalbin net görüntülerini elde etmek zor ise doktor transözofageal ekokardiyografi tavsiye edebilir. Bu prosedürde transdüser içeren esnek bir tüp ağız yoluyla boğazdan, ağzı mideye bağlayan yemek borusuna uzatılır. Bu aşamada transdüser kalbin daha ayrıntılı görüntülerini elde edebilir. Transözofageal ekokardiyografi sırasında boğaz uyuşturulur ve hastanın rahatlaması için ilaç verilir.
- Doppler ekokardiyografi. Ses dalgaları kalp ve kan damarlarında dolaşan kan hücrelerinden sektikten sonra hızını değiştirir. Bu değişimler (Doppler sinyalleri) doktorun kalpteki kan akışı hızı ve yönünü ölçmesine yardımcı olur. Doppler teknikleri daha çok transtorasik ve transözofageal ekokardiyografi kullanılır ve kalp arterlerinde normal ultrasonun tespit edemeyeceği kan akışı ve kan basıncı problemlerini kontrol edebilir. Bazen, monitörde gösterilen kan akışı, doktorun herhangi bir problemin yerini belirleyebilmesi için renklendirilir (renkli akış ekokardiyografi).
- Stres ekokardiyografi. Özellikle kalp kaslarına kan sağlayan koroner arterlerle ilgili olmak üzere bazı kalp problemleri sadece fiziksel aktivite esnasında meydana gelir. Stres ekokardiyografi için kalbin ultrason görüntüleri, koşu bandı veya durağan bisiklet kullanımının öncesinde ve hemen sonrasında çekilir. Egzersiz yapamayacak durumdaysanız kalbin egzersiz halindeki kadar çalışmasını sağlayacak bir ilaç enjekte edilebilir.
Riskler
Standart bir transtorasik ekokardiyografi çok az sayıda risk barındırır. Teknisyen prosedür sırasında göğsünüze yerleştirilen elektrotları alırken yara bandı çıkarırken yaşanan rahatsızlığa benzer bir his duyabilirsiniz. Transözofageal ekokardiyografi testine giriyorsanız prosedür sonrasında birkaç saat boyunca boğaz ağrısı hissedebilirsiniz. Nadir olarak görülmekle birlikte tüp boğazın iç kısmını sıyırabilir. Yatıştırıcı ilaçlarından kaynaklı solunum sorunlarını kontrol etmek için muayene boyunca oksijen seviyesi gözlemlenir. Stres ekokardiyografi sırasında, ekokardiyografinin kendisi tarafında olmamakla birlikte egzersiz veya ilaç geçici olarak düzensiz kalp atışlarına sebep olabilir. Kalp krizi gibi ciddi komplikasyonlar nadir olarak görülmektedir.
Nasıl hazırlanılır
Standart transtorasik ekokardiyografi için özel bir hazırlık gerekmez. Transözofageal veya stres ekokardiyografi için doktor hastadan test öncesinde birkaç saat boyunca yemek yememesini ister. Stres ekokardiyografi sırasında koşu bandında yürüyecekseniz rahat ayakkabılar giyin. Transözofageal ekokardiyografi testine giriyorsanız muhtemel olarak verilecek yatıştırıcı sebebiyle test sonrasında araba sürmeniz mümkün değildir. Bu teste girmeden önce eve dönüş planları yaptığınızdan emin olun.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Prosedür sırasında
- Ekokardiyografi doktor ofisi veya hastanede gerçekleştirilebilir. Bel üzerinde kalan kıyafetleri çıkardıktan sonra muayene masası veya yatağına uzanmanız gerekir. Teknisyen yapışkan bantları (elektrot), kalbin elektrik akımlarını tespit etmek ve yönlendirmek için vücuda yerleştirir.
- Transözofageal ekokardiyografi testine giriyorsanız boğazınız uyuşturucu sprey veya jel ile uyuşturulur. Muhtemelen rahatlamanız için bir yatıştırıcı verilir.
- Ekokardiyografi sırasında teknisyen monitörde daha iyi görüntü sağlamak için ışıkları loşlaştırır. Kalp boyunca kan akışını kaydeden makineden nabız gibi atan bir vınlama sesi duyabilirsiniz.
- Çoğu ekokardiyografi testi bir saatten az sürmektedir. Fakat zamanlama hastanın durumuna göre değişebilir. Transtorasik ekokardiyografi sırasında belirli bir şekilde nefes almanız veya sol tarafınıza dönmeniz istenebilir. Bazen transdüserin göğse sert bir şekilde bastırılması gerekir. Bu durum rahatsız edici bir his yaratabilir fakat teknisyenin kalbin en iyi şekilde görüntü almasını sağlar.
Prosedür sonrasında
Ekokardiyografi testiniz normal ise daha fazla teste gerek duyulmayabilir. Sonuçlar sorun yaratıyorsa daha fazla test için bir kalp uzmanına (kardiyolojist) yönlendirilebilirsiniz. Tedavi, muayene sırasındaki bulgular ile belirli işaret ve semptomlara göre şekillenir. Birkaç ay içerisinde, tekrar ekokardiyografi testi ya da kardiyak bilgisayarlı tomografi (CT) taraması veya koroner anjiyogram gibi diğer testlerin yapılması gerekebilir.
Sonuçlar
Doktor, sağlıklı kalp kapakçık ve odacıklarının yanısıra normal kalp atışlarını araştırır. Ekokardiyografi testinin sonuçlarında yer alabilecek bilgiler:
- Kalp boyutu. Zayıflamış veya zarar görmüş kalp kapakçıkları, yüksek kan basıncı ve diğer hastalıklar kalp odacıklarının genişlemesine yol açar. Doktor tedavi gerekliliğini değerlendirmek veya tedavinin etkililiğini gözlemlemek için ekokardiyografi testi uygulayabilir.
- Pompalama gücü. Bir ekokardiyografi testi doktora, kalbin pompalama gücünü belirlemede yardımcı olur. Özellikle ölçülen değerler; her bir kalp atışıyla birlikte dolu bir ventrikül dışında pompalanan kan yüzdesi (ejeksiyon fraksiyonu) veya kalp tarafından bir dakika içinde pompalanan kan hacmini (kalp debisi) içerir. Kalp, vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak derecede kan pompalamıyorsa, kalp yetmezliği endişe konusu haline gelebilir.
- Kalp kaslarında hasar. Ekokardiyografi sırasında doktor kalp duvarlarının tamamının pompalama aktivitesine normal şekilde katkı sağlayıp sağlamadığını belirleyebilir. Zayıf bir şekilde hareket eden kısımlar kalp krizi veya oksijen azlığından dolayı hasar görmüş olabilir. Bu durum koroner arter hastalığı veya diğer çeşitli rahatsızlıklara işaret edebilir.
- Kapakçık problemleri. ekokardiyografi kalp atışı sırasında kalp kapakçıklarının nasıl hareket ettiğini gösterir. Doktor, kapakçıkların yeterli kan akışını sağlamak için yeterince açıldığını veya kan sızıntısını engellemek için tamamen kapanıp kapanmadığını belirleyebilir. Aort kapağının daraldığı aort kapak stenozu gibi anormal kan akış düzenleri ve belirli problemler de tespit edilebilir.
- Kalp defektleri. ekokardiyografi sayesinde kalp odacıkları problemleri, kalp ve ana kan damarları arasındaki anormal bağlantılar ve doğumda var olan kompleks kalp defektleri de dahil olmak üzere birçok kalp bozuklukları tespit edilebilir. Hatta ekokardiyografi testleri, bir bebeğin doğumdan önce kalp gelişimini gözlemlemek için de kullanılabilir.
Sağlık Editörü
