Kolesistektomi, safranın akışını engelleyen safra taşlarının yol açtığı ağrılar durumunda gerekli olabilir. Yaygın bir ameliyattır ve çok düşük komplikasyon riskine sahiptir. Çoğu durumda operasyonla aynı gün içerisinde hasta evine dönebilir.
Prosedür genellikle karın bölgesinin içini net görebilmek için atılan 4 küçük insizyon vasıtasıyla vücuda yerleştirilen küçük bir kamera ve özel cerrahi aletler sayesinde gerçekleştirilir. Doktorlar bu yönteme laparoskopik kolesistektomi demektedir. Bazı durumlarda safra kesesini çıkarmak için büyük, geniş bir insizyon açılabilir. Bu yönteme de açık kolesistektomi denir.
Neden yapılır
Kolesistektomi safra taşları ve sebep olabilecekleri komplikasyonları tedavi etmek için kullanılır. Şu durumlarda doktorunuz kolesistektomi önerebilir:
- safra kesesinde safra taşları varsa (kolelityazis)
- safra kanalında safra taşları varsa (koledokolityazis)
- safra kesesi iltihaplanması varsa (kolesistit)
- pankreas iltihaplanması varsa (pankreatit)
Riskler
Kolesistektomi düşük komplikasyon riski taşır. Oluşabilecek komplikasyonlar:
- safra kanalı akıntısı
- kanama
- kan pıhtılaşması
- ölüm
- kalp problemleri
- enfeksiyon
- safra kanalı, karaciğer ve ince bağırsak gibi bölgedeki yapılarda hasar
- pankreatit
- zatürre
Komplikasyon riskleriniz genel sağlığınız ve kolesistektomiye başvurma sebebinize bağlıdır.
Nasıl hazırlanılır
Kolesistektomiye hazırlık dahilinde doktorunuz yapmanızı isteyebileceği şeyler:
- Bağırsakların temizlenmesi için bir solüsyon içmek. Prosedürden önceki günlerde reçeteyle bağırsağı temizleyen bir solüsyon verilebilir.
- Operasyondan bir gece önce hiçbir şey yememek. İlaçlarla birlikte bir yudum su içebilirsiniz fakat operasyondan en az 4 saat önce hiçbir şekilde yiyip içmeyin.
- Belirli ilaç ve takviyeleri almamak. Kullandığınız tüm ilaç ve takviyeleri doktorunuza bildirin. Reçeteli ilaçların çoğunu almaya devam edebilirsiniz. Buna karşın kanama riskini artıran bazı ilaç ve takviyeleri doktorunuz yasaklayabilir.
- Özel bir sabunla duş alın. Doktorunuz ameliyat öncesinde özel antibakteriyal bir sabun verebilir.
İyileşme süreci için hazırlıklar
Ameliyat sonrası iyileşme süreci için önceden hazırlıklar yapın. Örneğin:
- Hastanede kalma hazırlıkları. Çoğu kişi operasyonla aynı gün içerisinde evine döner fakat oluşabilecek komplikasyonlar 1 veya 2 gece hastanede kalmayı gerektirebilir. Cerrah safra kesesini almak karın bölgesinde büyük bir insizyon oluşturma gereksinimi duyabilir. Bu durumda hastanede daha uzun süre kalabilirsiniz. Hangi prosedürün kullanılacağını önceden kestirmek her zaman mümkün değildir. Diş fırçası, rahat kıyafetler ve zaman geçirmek için dergi, kitap gibi eşyalarınızı getirerek hastanede kalma durumlarında kolaylık sağlayabilirsiniz.
- Arabayı sürmesi ve sizinle birlikte evde kalması için birini ayarlayın. Bir aile üyesi veya arkadaşınıza sizi eve götürmesi ve ameliyat sonrası ilk gece yakından ilgilenmesi konularında ricada bulunun.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Kolesistektomi sırasında
Kolesistektomi genel anestezi altında uygulanır ve böylece ameliyat boyunca bilinciniz yerinde olmaz. Anestezi ilaçları koldaki bir damar yoluyla verilir. İlaçlar etki etmeye başladığında sağlık görevlileri nefes alıp vermenize yardımcı olması için boğazınıza bir tüp yerleştirir. Daha sonra cerrahınız laparoskopik veya açık prosedür yöntemiyle kolesistektomiyi gerçekleştirir.
Minimal invazif (laparoskopik) kolesistektomi
Laparoskopik kolesistektomi sırasında cerrah karın bölgesinde 4 tane insizyon gerçekleştirir. Bu insizyonlardan biri yoluyla küçük bir video kameraya sahip tüp karın bölgesine yerleştirilir. Özel cerrahi aletler diğer insizyonlardan karna yerleştirilip safra kesesi alınırken cerrahınız operasyon odasında monitörden işlemleri takip eder. Daha sonra safra kanallarının anormallikler için röntgenlerinin çekildiği kolanjiyografi prosedürü uygulanır. Cerrahınız safra kanalında safra taşı veya diğer oluşumlara rastlarsa bu sorunlar düzeltilebilir. Daha sonra insizyonlara dikiş atılır ve bir iyileşme bölgesine alınırsınız. Laparoskopik kolesistektomi 1 veya 2 saat sürmektedir. Buna karşın laparoskopik kolesistektomi herkes için uygun değildir. Bazı durumlarda cerrah laparoskopik kolesistektomi ile prosedürre başlar ve daha önceki ameliyat veya komplikasyonlara ait yara dokusu sebebiyle daha büyük bir insizyon gerçekleştirme gereksinimi duyar.
Geleneksel (açık) kolesistektomi
Bu prosedür sırasında cerrah, abdominal bölgede kaburgaların sağ alt kısmında 6 inç uzunluğunda (15 santimetre) bir insizyon gerçekleştirir. Karaciğer ve safra kesesini ön plana çıkarmak için kas ve dokular geriye çekilir. Cerrah daha sonra safra kesesini çıkarır. İnsizyon dikiş ile kapatılır ve daha sonra hasta dinlenme odasına alınır. Açık kolesistektomi yaklaşık 1-2 saat sürer.
Kolesistektomi sonrasında
Anestezinin etkisi kaybolurken bir dinlenme odasına alınırsınız. Daha sonra iyileşme sürecinin devamında bir hastane odasına taşınırsınız. İyileşme durumu prosedür çeşidine göre değişiklik gösterir:
- Laparoskopik kolesistektomi. Bazen bir gece hastanede kalınması gerekse de bu prosedüre tabi olan kişiler genellikle ameliyat ile aynı gün içinde evine dönebilmektedir. Genel olarak, ağrı duymadan yiyip içtiğinizde ve yardım almadan yürüyebildiğinizde eve gidebilirsiniz. Tamamen iyileşmeniz bir haftayı bulacaktır.
- Açık kolesistektomi. 2 veya 3 gün hastanede kalmanız gerekebilir. Eve döndükten sonra ise tamamen iyileşmeniz 4-6 hafta sürebilir.
Sonuçlar
Kolesistektomi safra taşlarından kaynaklı ağrı ve rahatsızlıkları geçirebilir. Diyetsel modifikasyonlar gibi konservatif tedaviler genellikle safra taşlarının nüksetmesini engellemez. Sorunun kökten çözümünün tek yolu kolesistektomidir. Bazı kişiler kolesistektomi sonrası hafif ishal geçirebilir fakat bu durum zamanla geçer. Çoğu kişide operasyon sonrası sindirimsel problemler görülmez. Safra kesesinin sağlıklı sindirim konusunda önemli bir rolü yoktur. Kolesistektomi sonrası günlük yaşantıya dönüş süresi cerrahın kullandığı yöntem ve hastanın genel sağlığına bağlıdır. Laparoskopik kolesistektomi geçiren kişiler birkaç gün içerisinde işine dönebilir. Açık kolesistektomi ameliyatı olan kişilerde ise işe dönebilme süreci 1 hafta ya da daha fazla sürebilmektedir.
Sağlık Editörü