Abdominal Histerektomi

Bazen bir histerektomi işlemi, salpengo ooforektomili tam histerektomi de denilen; bir ya da iki yumurtalığın ve fallop tüplerinin alınmasını kapsar.

Histerektomi aynı zamanda vajina insizyonu yoluyla (vajinal histerektomi) veya laparoskopik ya da robotik cerrahi müdahale –küçük karınsal kesiklere geçirilen uzun, ince aletler kullanır- yoluyla yapılabilir. Karınsal histerektomi, geniş bir rahminiz varsa ya da doktorunuz hastalık belirtileri için diğer pelvik organları kontrol etmek istiyorsa diğer histerektomi türleri yerine tercih edilebilir. 

Neden Yapılır

Histerektomi, aşağıdaki durumlardan birine sahipseniz gerçekleştirilir:

• Jinekolojik kanser: Eğer jinekolojik kanser hastalığınız varsa –rahim kanseri veya servik kanseri gibi- histerektomi en iyi tedavi seçeneğiniz olabilir. Sahip olduğunuz kanser türü ve ne kadar ilerlediğine bağlı olarak, diğer seçenekler radyasyon ve kemoterapiyi içermektedir.
• Lifli tümörler: Histerektomi lifli tümörler için – sık sık devamlı kanama, anemi, pelvik ağrı veya idrar kesesi baskısına yol açan iyi huylu rahim tümörleri-  kesin ve kalıcı tek çözüm yoludur. Cerrahi olmayan lifli tümör tedavileri, rahatsızlık seviyesi ve tümör büyüklüğüne bağlı olarak bir seçenektir. Lifli tümöre sahip çoğu kadın minimum belirti gösterir ve tedaviye gerek duyulmamaktadır.
• Endometriyoz: Endometriyozde, rahmin içini kaplayan doku (endometriyum) rahmin dışına doğru büyür ve yumurtalık, fallop tüpleri ve diğer pelvik ya da karınsal organlara uzanır. İlaç tedavisi veya konservatif ameliyat endometriyozu iyileştirmediğinde, yumurtalık ve fallop tüplerini de kapsayan histerektomi operasyonuna ihtiyaç duyabilirsiniz. (çift yönlü salpengo ooforektomi)
• Rahim sarkması: Destekleyici ligament ve dokuların zayıflaması sonucu rahmin vajinaya doğru sarkması meydana gelebilir. Rahim sarkması idrar kaçırma, pelvik baskı veya bağırsak hareketlerinde zorluğa yol açabilir. Histerektomi bu durumların başarılı bir şekilde onarımı konusunda gerekli olabilir.
• Anormal vajinal kanama: Regl süreciniz yoğun, düzensiz ya da her döngüde uzun geçiyorsa, kanamanın diğer metodlarla kontrol altına alınamadığı durumlarda, histerektomi operasyonu rahatlatıcı olabilir.
• Kronik pelvik ağrısı: Genellikle, rahim kaynaklı kronik pelvik ağrı çeken kadınlar için ameliyat gerekli son çaredir. Fakat, histerektomi çoğu pelvik ağrı için çözüm değildir ve gereksizce yapılan histerektomi yeni sorunlara davetiye çıkarabilir. Böyle önemli bir ameliyat geçirmeden önce dikkatli bir değerlendirme yapınız.

Histerektomi hamile kalma yetisine son vermektedir. İleride hamile kalmayı isteyebileceğinizi düşünüyorsanız, bu ameliyata alternatif yollar için doktorunuzla görüşün. Kanser durumunda histerektomi tek seçenek olabilir. Fakat diğer durumlar için –lifli tümörler, endometriyoz ve rahim sarkması- öncelikle daha az invazif tedavi yöntemlerini deneyebilirsiniz.

Riskler

Histerektomi genellikle güvenli bir operasyondur fakat her önemli ameliyat komplikasyon riskleri sunmaktadır.

Karınsal histerektominin kapsadığı riskler:

• Kan pıhtılaşması
• Enfeksiyon
• Aşırı kanama
• Anesteziye karşı ters reaksiyon
• Ameliyat sırasında, onarımı için daha fazla cerrahi operasyon gerektiren idrar yolu, mesane, rektum ya da diğer pelvik yapılarında hasar.
• Yumurtalıkların alınmadığı takdirde erken menopoz başlangıcı.
• Nadir olarak görülen; ölüm.

Nasıl Hazırlanılır

Histerektomi operasyonu öncesi endişeli hissetmek normaldir. Hazırlık amaçlı şunları yapabilirsiniz:

• Bilgi toplayın. Ameliyattan önce, histerektomi kararınız hakkında güvenli hissetmek için tüm bilgileri toplayın. Doktorunuz ve cerrahınıza sorular sorun. Eğer sizi daha rahat hissettirecekse tüm aşamalarıyla birlikte prosedürü öğrenin.
• İlaç konusunda doktorunuzun talimatlarına uyun. Histerektomi ameliyatınıza kısa bir süre kala normalde aldığınız ilaç rutininizi değiştirmeniz gerekip gerekmediğini öğrenin. Diyet takviyeleri ya da bitkisel preparasyon gibi reçetesiz ilaçlar kullanıyorsanız bunları doktorunuza bildirdiğinizden emin olun.
• Hangi tür anestezi uygulanacağını tartışın. Karınsal histerektomi, operasyon sırasında bilincinizin yerinde olmadığı genel anestezi olmanızı gerektirir.
• Hastanede ne kadar kalacağınızı planlayın. Hastanede ne kadar süre kalacağınız histerektomi türüne ve doktorunuzun tavsiyesine göre değişir. Genellikle, karınsal histerektomi en azından 1-2 günlük kalmayı gerektirir.
• Yardım planlayın. Tamamen iyileşme birkaç haftayı bulabilir. Doktorunuz iyileşme safhasında araba sürmek ya da ağır eşya kaldırmak gibi aktivitelerinizi kısıtlayabilir.

Hangi sonuçlarla karşılaşabilirsiniz

Histerektomi sırasında cerrahınız rahminizi yumurtalıklardan, fallop tüplerinden, vajinanın üst kısımlarından, destekleyici kan damarları ve konektif dokulardan ayırmaktadır. Rahminizin alt kısmı (serviks) genellikle alınır (tam histerektomi) fakat bazen yerinde bırakılabilir (kısmi histerektomi). Eğer gerekliyse, cerrahınız ek olarak pelvik organları ve yumurtalık, fallop tüpleri gibi dokuları da alabilir.

Histerektomi öncesi

Ameliyattan önce, cerrahınızın operasyonla ilgili fikirlerini değiştirebilecek kanser tarama testlerine girmeniz gerekebilir. Bu testler:

• Pap testi, anormal servikal hücreleri ya da servikal kanser teşhisi için kullanılır.
• Endometriyal biyopsi, rahim iç kısmında anormal hücreleri veya endometriyal kanseri teşhis eder.
• Pelvik ultrason, rahimdeki lifli tümörler, endometriyal polip ve yumurtalık kistlerinin boyutunu gösterir.

Ameliyattan bir gün önce, sindirim sisteminin boşaltılıp ameliyata hazır hala gelmesi için ilaç veya bir solüsyon içmeniz gerekebilir. Aynı zamanda vajinanın ameliyat öncesi temizliği (vajinal ilaçlama) enfeksiyon riskini azaltmak için uygulanabilir. Ameliyattan hemen önce, operasyon sonrası enfeksiyon riskini minimuma indirmek amacıyla damar içi antibiyotik verilecektir.

Histerektomi sırasında

Histerektomi çoğunlukla operasyon sırasında hastanın uyanık olmaması için genel anestezi altında uygulanır. Ameliyat öncesi hazırlıklar için de biraz zaman gerekmesiyle birlikte, operasyon 1-2 saat sürmektedir.

Ameliyata başlamak için, cerrahi ekipten bir kişi mesanenizi boşaltmak için idrar yolunuza bir idrar sondası takar. Bu sonda ameliyat süresince ve ameliyattan sonra da kısa bir süre yerinde kalacaktır. Operasyon başlamadan önce karın ve vajinanız steril bir solüsyonla temizlenir.

Histerektomi için cerrah karnınızın alt kısmında bir kesik meydana getirir ve şu iki yöntemden birini kullanır:

• Dikey kesik, karnın orta kısmından başlar, göbek kısmını da geçerek kasık kemiğinin hemen üstünde biter.
• Yatay bikini bölgesi kesik, kasık kemiğinizin hemen hemen 1 inç üstünde yatay gerçekleştirilen kesiktir.

Kesik türü birçok faktöre bağlıdır, bunlardan birkaçı: histerektomi nedeni, üst karın kısmının incelenmesi gerekliliği, rahmin boyutu ve daha önceki karınsal ameliyatlardan kalma yaralardır. Örneğin, endometriyoz, geniş lifli tümörler ve jinekolojik kanserler için yapılan histerektomi operasyonunda çoğunlukla dikey kesik uygulanır.

Histerektomi sonrası

Ameliyattan sonra uyanma odasında birkaç saat kalacaksınız. Sağlık hizmeti personeli:

• Ağrı belirtileri için izleme
• Ağrı ve enfeksiyonları önlemek için ilaç verme
• Ameliyattan kısa süre sonra ayağa kalkıp yürüyebilme için sizi cesaretlendirme işlemlerini yapacaktır.

Karınsal histerektomi genellikle 1-2 gün hastanede kalmayı gerektirir fakat bu süreç uzayabilir. Vajinal kanama ve boşaltım için hijyenik ped kullanmanız gerekebilir. Histerektomi sonrası ilk günlerden haftalar sonrasına kadarki süreçte vajinal kanama normaldir. Fakat kanamanız regl dönemi kadar yoğunsa cerrahınıza başvurun.

Karınsal kesik zamanla iyileşecektir ama karın bölgesinde görülebilir iz kalır.

Histerektomi sonrası iyileşme

Normal yaşantınıza dönmek zaman alacaktır –çoğu kadın için yaklaşık 6 hafta.  Bu süreç içinde:

• Bol bol dinlenin.
• Operasyon sonrası 6 hafta boyunca hiçbir ağır eşya kaldırmayın.
• Aktif olmaya çalışın ama ilk 6 hafta boyunca yorucu fiziksel aktivitelerden kaçının.
• Cinsel ilişki için 6 hafta bekleyin.
• Normal yaşantınıza dönebilmek için doktorunuzun tavsiyelerine uyun.

Histerektomi sonrası yaşam

Histerektomi hayatınızın bazı yönlerini kalıcı olarak değiştirecektir. Örneğin:

• Bir daha regl olmayacaksınız.
• Çoğu zaman, ameliyatınızı gerekli kılan sebeplerden rahatlık duyacaksınız.
• Hamile kalamayacaksınız.
• Menopoz öncesi dönemdeyseniz, histerektomiyle birlikte yumurtalıklarınızın alınması menopozu başlatır.
• Menopozdan önce histerektomi olur ve yumurtalıklarınız alınmazsa, ortalamanın altında bir yaşta menopoz olabilirsiniz.
• Kısmi histerektomi geçirir, serviksleriniz hala yerinde kalırsa bu durum hala serviks kanseri riski taşıdığınızı gösterir. Serviks kanseri için düzenli pap testlerine girmeniz gerekmektedir.

Hayatınızın diğer kısımları, iyileştikten sonra normale dönme hatta daha iyi duruma gelebilir. Örneğin:

• Histerektomi öncesi sağlıklı bir cinsel hayatınız varsa büyük olasılıkla normal şekilde devam edebileceksiniz. Bazı kadınlar histerektomi sonrası cinsel ilişkiden daha fazla zevk bile alabilir. Bu durum muhtemelen rahim kaynaklı kronik ağrı ve kanamadan kurtulmanın getirdiği rahatlıktır.
• Bu rahatlık hissi yaşam kalitenizi büyük ölçüde artırabilir. Daha gelişmiş bir refahlık anlayışına sahip olabilir ve hayatınızla daha uyumlu hale gelebilirsiniz.

Öte yandan histerektomi sonrası kaybetme hissine kapılabilirsiniz. Jinekolojik kanser için histerektomi olmak zorunda kalan menopoz öncesi kadınlar, doğurganlık yetisinin kaybı üzerine üzüntü ve muhtemel olarak depresyon yaşayabilirler. Üzüntü veya negatif duygular günlük yaşantınızı engelliyorsa doktorunuzla konuşun.

Sağlık Editörü