Medikal geçmişinizle birlikte, alerji testleri dokunduğunuz, soluduğunuz ya da yediğiniz belirli maddelerin semptomlara yol açıp açmadığını onaylayabilir.
Neden Yapılır?
Alerji testlerinden elde edilen bilgi sayesinde doktorunuz alerjen kaçınımı, ilaçla tedavi veya alerji aşılarını (immünoterapi) içeren tedavi planlarından birini seçebilir.
Alerji cilt testleri aşağıdaki türleri de kapsayan alerji durumların teşhisinde yaygın olarak kullanılır:
- Saman nezlesi (alerjik rinit)
- Alerjik astım
- Dermatit (ekzama)
- Yiyecek alerjileri
- Penisilin alerjisi
- Arı zehiri alerjisi
- Lateks alerjisi
Deri testi özellikle bebeklerde olmak üzere tüm yaş gruplarında kullanılır. Fakat bazı durumlarda deri testi önerilmez:
- Şiddetli alerjik reaksiyon verilmesi. Bazı maddelere karşı aşırı duyarlı olabilirsiniz ve test için kullanılan az miktar dahi yaşamı tehdit eden reaksiyonu (anafilaksi) tetikleyebilir.
- Test sonuçlarıyla çelişen ilaçlar kullanmak. Bu ilaç grupları antihistamin, çoğu depresan ve bazı reflü ilaçlarını kapsamaktadır. Doktorunuz teste hazırlık için kısa süreli bırakmak yerine bu ilaçları almaya devam etmenize karar verebilir.
- Yayılmış cilt reaksiyonu. Tipik test bölgeleri olan kol ve sırtta şiddetli ekzema veya sedef hastalığı varsa etkili bir test gerçekleştirmek için yeterli derecede temiz etkilenmemiş deri olmayabilir.
- Belirli cilt sorunlarının olması. Dermografizm, kurdeşen ve kütanöz mastositoz gibi deri rahatsızlıkları güvenilmez test sonuçlarına yol açabilir.
Kan testleri (cam tüplerde antikor testi) cilt testine girmemesi gerekenler için faydalı olabilir. Kan testleri daha az hassas ve daha pahalı olduğu için cilt testleri kadar sık yapılmaz.
Genellikle, hava yoluyla taşınan polen, evcil hayvan kepeği ve toz gibi maddelere karşı alerijyi teşhis etmek için cilt testleri en güvenilir olanlarıdır. Bu testler yiyeceklere alerjilerini teşhis etmek için de kullanılır. Fakat yiyecek alerjileri kompleks olabildiği için ek test ve prosedürlerin gerçekleştirilmesi gerekebilir.
Riskler Nelerdir?
Cilt testinin en yaygın yan etkisi hafif kabarık, kırmızı, kaşınan şişliklerdir (kabarcık). Bu kabarcıklar en çok test esnasında farkedilebilir. Bir iki gün ciltte kalabilme ihtimaline karşın genellikle birkaç saat içinde yok olurlar. Hafif bir kortizon kremi kaşınma ve kızarıklığı giderebilir.
Nadir olarak görülse de, alerji cilt testleri şiddetli ani reaksiyonlara yol açabilir. Bu yüzden acil yardım malzeme ve ilaçlarının mevcut olduğu bir ofiste testin yapılması önemlidir. Cilt testi sonrası birkaç gün içinde ciddi alerjik reaksiyonlar vermeye başlarsanız derhal doktorunuza başvurun.
Nasıl Hazırlanılır?
Cilt testi önermeden önce, doktorunuz medikal geçmişiniz, belirti ve semptomlarınız ve normal tedavi yönteminiz hakkında detaylı sorular soracaktır. Cevaplarınız, alerjinin aile geçmişinde yer alıp almadığının ve semptomlara alerjik bir reaksiyonun yol açıp açmadığının belirlenmesinde yardımcı olur. Doktor ayrıca belirti ve semptomların sebebi hakkında ek ipucu elde etmek amacıyla fiziksel muayene gerçekleştirebilir.
İlaçlar test sonuçlarını engelleyebilir
Bir cilt testi ayarlamadan önce, doktorunuza reçeteli ve reçetesiz ilaçlarınızın listesini iletin. Bazı ilaçlar alerjik reaksiyonları bastırarak cilt testinin doğru sonuçları vermesini engeller. Bazı ilaçlar da test sırasında ciddi alerjik reaksiyon gösterme riskini artırabilir.
İlaçlar vücuttan farklı hızlarda atıldığı için doktorunuz bazı ilaçları 10 gün öncesine kadar bırakmanızı isteyebilir. Cilt testini engelleyebilecek ilaçlar:
- Feksofenadin (Allegra) ve desloratadin (Clarinex) gibi reçeteli antihistaminler.
- Bromfeniramin (Dimetapp), loratidin (Claritin, Alavert), difendramin (Benadryl, diğer çeşitler) klorfeniramin (Chlor-Trimeton), setirizin (Zyrtec, diğerleri), doksilamin (Vicks NyQuil, Alka-Seltzer Plus) gibi reçetesiz antihistaminler.
- Amitriptilin ve doksepin gibi trisiklik antidepresanlar.
- Simetidin (Tagamet) ve ranitidin (Zantac) gibi belirli reflü ilaçları.
- Omalizumab astım ilacı (Xolair). Bu ilaç kullanmayı bıraksanız bile 6 ay veya daha uzun süre içinde test sonuçlarını etkileyebilir. (çoğu ilaç sonuçları gün veya hafta bazında etkiler).
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Cilt testi genellikle doktorun ofisinde yapılır. Bir hemşire testi yönetir ve doktor sonuçları yorumlar. Tipik olarak cilt testi 20-40 dakika arası sürmektedir. Bazı testler alerjene maruz kaldıktan dakikalar sonra ortaya çıkan ani alerjik reaksiyonları belirler. Diğerleri birkaç gün içinde gelişen gecikmeli alerjik reaksiyonları ortaya çıkarır.
Deri Prik Testi
Pikür ya da cilt testi de denilen deri prik testi, 40 farklı maddeye karşı ani alerjik reaksiyonları tarar. Genellikle polen, evcil hayvan kepeği, toz ve yiyecek alerjilerini belirlemek için kullanılır. Çoğunlukla yetişkinlerde ön kol kısmından, çocuklarda yukarı sırt kısmından yapılır.
Alerji cilt testleri ağrısızdır. Bu tür testlerde, cilt yüzeyinde fazla derine sokulmayan iğneler (lansetler) kullanılır. Kanama meydana gelmez ve hafif, anlık sızılar dışında bir rahatsızlık duyulmaz.
Test bölgesini alkolle temizledikten sonra, hemşire cildinizde küçük işaretler çizer ve her işaretin yanına bir damla alerjen örneği uygular. Daha sonra bir lanset yardımıyla örneği cildin yüzey kısmına batırır. Her bir alerjen için yeni lanset kullanılır.
Cildin normal reaksiyon gösterip göstermediğini anlamak için 2 adet ek madde cildin yüzeyine uygulanır:
- Histamin. Çoğu kişide bu madde cilt tepkisine yol açar. Histamine reaksiyon göstermediğiniz takdirde, alerjiniz olsa bile alerji cilt testiniz bu alerjiyi ortaya çıkarmayabilir.
- Gliserin veya salin. Çoğu kişide bu maddeler herhangi bir reaksiyona yol açmaz. Gliserin veya saline tepki gösterirseniz, bu hassas bir cilde sahip olduğunuz anlamına gelir. Yanlış alerji teşhislerinden kaçınmak için test sonuçlarının dikkatli bir şekilde incelenmesi gerekmektedir.
Skin priklerinden yaklaşık 15 dakika sonra hemşire alerjik reaksiyon belirtileri için cildinizi gözlemler. Alerjiniz varsa vücudunuzda sivrisinek ısırığına benzer kabarık, kırmızı, kaşıntılı şişlikler (kabarcıklar) meydana gelir. Hemşire daha sonra bu şişliklerin boyutunu ölçer.
Hemşire sonuçları kaydettikten sonra işaretleri kaldırmak için cildinizi alkolle temizler.
Deri Enjeksiyonu Testi
Az miktarda alerjen örneğinin iğneyle kolunuzdan enjekte edildiği bir test (deri içi testi) yaptırmanız gerekebilir. Enjeksiyon bölgesi 15 yaklaşık 15 dakika sonra alerjik reaksiyon belirtileri için kontrol edilir. Doktorunuz bu testi böcek zehirleri ya da penilisin alerjisi için önerebilir.
Deri Yama Testi
Bu testte iğne kullanılmaz. Onun yerine bir yamaya alerjen uygulanır ve cilde yerleştirilir. Bu tür testler gecikmeli alerjik reaksiyonları belirleyebilir. Genellikle belirli bir maddenin alerjik deri tahrişine (kontakt dermatit) yol açıp açmadığını ortaya çıkarmak için yapılır. Yama testi sırasında cildiniz kontakt dermatite sebep olabilecek 20-30 tane alerjen örneğine maruz kalır. Bunların içerisinde lateks, ilaçlar, kokular, prezervatif, saç boyaları, metal ve reçineler bulunmaktadır.
Yamalar kol ya da sırt kısmına 48 saat süreyle takılır. Bu süreç içerisinde terlemeye yol açan aktiviteler ve banyodan kaçınmalısınız. Yamalar doktorun ofisine döndüğünüzde çıkarılır. Yama bölgesinde tahriş olmuş deri alerjiye işaret edebilir.
Sonuçlar
Doktorun ofisinden ayrılmadan önce, deri prik testi veya deri içi testinin sonucunu öğrenmiş olursunuz. Yama testinin sonuçları için ise birkaç gün ya da daha fazla süre gereklidir.
Olumlu deri testi belirli bir maddeye alerjiniz olduğu anlamına gelir. Daha büyük boyuttaki kabarıklıklar daha yüksek seviyedeki hassaslıkları gösterir. Negatif deri testi ise muhtemelen herhangi bir maddeye karşı alerjiniz olmadığını gösterir.
Şunu aklınızda tutmanız gerekir ki; cilt testleri daima kesin değildir. Bazen olmadığı halde bir alerjinin olduğunu gösterebilirler (yanlış pozitif) veya alerjik olduğunuz bir maddeye rağmen cilt testi o reaksiyonu tetiklememiş olabilir (yanlış negatif). Farklı zamanlarda yapılmış aynı iki testte farklı reaksiyonlar gösterebilirsiniz. Ya da test sırasında bir maddeye reaksiyon gösterip günlük yaşantınızda o maddeye tepki vermiyor olabilirsiniz.
Alerji tedavi planı ilaç, imünoterapi , ev ya da iş alanının değişimi ya da diyetsel değişiklikleri içerebilir. Teşhiş ya da tedavi konusunda anlamadığınız kısımları doktorunuza sorun. Alerjenlerinizi tanımlayan ve kontrolü elinize almayı sağlayan tedavi planını içeren test sonuçları sayesinde, alerji belirti ve semptomlarını ortadan kaldırabilecek ya da azaltabileceksiniz.
Sağlık Editörü
