Besin öğelerini tek başına içeren tek bir besin maddesi veya yiyecek yoktur. Bazı besinler proteinden,bazıları vitamin ve mineraller yönünden zengin olabilirler. Bu nedenle;yiyeceklerimizi besleyici değerleri açısından 5 grupta toplayabiliriz. Bu besin gruplarının içeriklerine,vücuttaki işlevlerine ve gereksinimlerine bakacak olursak,
Besin Grupları :Süt grubu,Et grubu,Ekmek grubu,Sebze ve Meyve grubu,Yağ ve şeker grubu
Süt ve Süt Grubu:Süt,Yoğurt,Peynir,Ayran
Süt ve Süt Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Bu gruptaki besinler;büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar,yaşlılar,gebe ve emzikliler için önemlidir. Bu grup kemik ve diş sağlığımız için gerekli olan kalsiyumdan zengindir. Bu grup besinler ayrıca,protein,fosfor,A vitamini ve bazı B grubu vitaminlerden zengindir.
Süt ve Süt Grubunun Vücudumuz İçin Gereksinimi
Yetişkin bir bireyde günlük,süt ve süt grubundan en az 1 –3 porsiyon kadar ( 1 su bardağı süt veya 1 kibrit kutusu beyaz peynir v.b ) tüketilmesi sağlığın korunması açısından doğru bir uygulama olacaktır,
Et ve Et Grubu:Et,Tavuk,Balık,Yumurta,Sakatatlar,Kuru baklagiller
Et Ve Et Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Bu gruptaki besinler;İyi kaliteli protein,yağ ve demir,çinko,fosfor gibi minerallerden,ve bazı B grubu vitaminlerden zengindir. Sağlıklı vücut yapısının korunması,yaşamsal işlevlerin kusursuz sürdürülmesi için bu gruptaki besinlerin birini veya bir kaçını düzenli olarak almak gerekir.
Et ve Et Grubunun Vücudumuz İçin Gereksinimi
Yetişkin bir bireyde günlük,et ve et grubundan en az 2 –3 porsiyon kadar ( 1 köfte kadar et,4 yemek kaşığı kuru baklagil veya 1 haşlanmış yumurta ) tüketilmesi sağlığın korunması açısından doğru bir uygulama olacaktır,
Ekmek ve Ekmek Yerine Geçen Grubu:Ekmek,Tahıllar (mısır,buğday,çavdar,yulaf ),Makarna,Pirinç,Bulgur,Çorbalar,Un ve undan yapılmış yiyecekler
Ekmek ve Ekmek Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Bu gruptaki besinler;Başlıca enerji kaynağımızdır. Karbonhidratlardan,bitkisel proteinlerden ve bazı B grubu vitaminlerden zengindir. Kepeği alınmamış tahılların Posa ve B grubu vitamin değerleri daha yüksektir. Vücut yapısı ve harcanan enerji düzeyine göre yeterli miktarda tüketilmeleri gerekmektedir.
Ekmek ve Ekmek Grubunun Vücudumuz İçin Gereksinimi
Yetişkin bir bireyde günlük,her öğün için 2 dilim ekmek ve günde 3 porsiyon ekmeğe ilaveten bu gruptan besinler tüketilmelidir,
Sebze ve Meyve Grubu
Tüm sebze ve meyveler bu grup içerisindedir.
Sebze ve Meyve Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Vücudumuz için gerekli vitamin,mineral ve posa ihtiyacımızın büyük bir kısmını sebze ve meyvelerden karşılarız. Bu gruptaki besinlerin özellikle C vitamini değerleri yüksektir. Yeşil yapraklı sebzeler C vitamininin yanı sıra A ve B grubu vitaminlerden de zengindir. Turunçgiller C vitaminini,Havuç A vitaminini diğer besinlere göre daha fazla içerir. Günlük vitamin,mineral ve posa ihtiyacımızın karşılanması ve daha sağlıklı bir yaşam için yeterli miktarda bu gruptan tüketilmesi gereklidir.
Sebze ve Meyve Grubunun Vücudumuz İçin Gereksinimi
Yetişkin bir bireyde günlük,sebze ve meyve grubundan en az 5-9 porsiyon kadar tüketilmesi sağlığın korunması ve bir çok kanser türünden korunmada etkili olacaktır,
Yağ Grubu :Zeytin,Yağlı Tohumlar ve yağı (ceviz,fındık,badem,susam v.b),Bitkisel sıvı yağlar ( mısırözü,ayçiçek,soya,kanola v.b),Margarin,Tereyağı,Hayvansal yağlar ( iç yağı,kuyruk yağı)
Yağ Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Lezzet vericidirler. Yüksek enerji sağlarlar fakat fazla alındığında yağ olarak depo edilerek şişmanlığa neden olurlar. Yağda eriyen vitaminlerin emilmesi için gereklidir. Midenin boşalma süresini uzatarak acıkma duygusunu geciktirirler. Organları dış etkilerden korurlar. Elzem yağ asitlerinin vücuda alınmasını sağlarlar.
Yağ Grubunun Vücudumuz İçin Gereksinimi
Günlük yağ ihtiyacımızın yarısı,et,süt,peynir,yumurta gibi yiyeceklerin bileşiminden alınırken,diğer yarısı yemeklerin pişirilmesi sırasında kullanılan 2-4 yemek kaşığı bitkisel sıvı yağ karışımı ile alınmalıdır. Yağ grubunun vücuttaki işlevleri açısından,tamamen yağsız bir beslenme şekli hiçbir zaman önerilmemektedir.
Şeker Grubu:Şeker,Bal,Reçel,Marmelat,Pekmez,
Şeker Grubunun Vücudumuzdaki İşlevi
Bu gruptaki besinler;vücuda yalnızca boş kalori sağlar. Bu yüzden fazla şeker yemek dengesiz beslenmeye neden olur. Bal,reçel,pekmez,marmelat şeker yerine kullanılabilir. Şeker içeren yiyecekler ve tatlılar yüksek enerji verirler ve bu tür yiyecekler genellikle un ve yağ da kullanılarak yapıldıkları için enerji düzeyleri daha da yükselir. Zayıflamak isteyen veya kilo vermek isteyenler şeker,şekerli yiyecekler ve tatlılardan uzak durmalıdırlar.
Günlük beslenmemizde,değişik besin gruplarının bir arada,yeterli miktarlarda alınması,dengeli beslenme açısından önemlidir.
Akdeniz Besin Piramidi
Akdeniz diyeti;sağlıklı yaşam ve dengeli beslenme için önerilebilecek en iyi modeldir. Akdeniz diyeti piramide benzer;tabanını daha çok posalı,besinler oluşturur. Kuru baklagiller,sebze,meyve ve tahılların daha fazla,kırmızı et,doymuş yağ,yağlı ve şekerli yiyeceklerin ise daha az tüketildiği diyet modelidir.
Dyt. Şengül sangu Talak