Doktorunuz, ameliyat veya tedavi sonrası enfeksiyon veya diğer riskleri kontrol etmek için C-reaktif protein seviyenizi ölçebilir. C-reaktif protein testi aynı zamanda, kalp atardamarlarının daraldığı koroner arter hastalığı riskini değerlendirmek için de kullanılabilir. Koroner atardamar hastalıkları zamanla kalp krizine yol açabilir.
Kalp rahatsızlıklarını gözlemlemek için C-reaktif protein testi yaptırmak herkese uygun bir seçenek değildir. Amerikan Kalp Derneği’ne göre, kalp hastalığı riski taraması için C-reaktif protein testi yaptırmak genel nüfusun tamamına tavsiye edilmez. Ayrıca sağlığınız ve yaşam tarzı seçimlerinize bağlı olarak kalp rahatsızlıkları riskini belirlemede yardımcı olmayabilir.
C-reaktif protein seviyesi basit bir kan testiyle kontrol edilebilir. Bazı araştırmacılara göre, yüksek C-reaktif protein seviyesine sahip kişilerin tedavi olması, kalp krizi veya felç riskini azaltır.
Neden Yapılır?
Bir C-reaktif protein (CRP) testi iltihaplanmaları kontrol eder. Şu durumları gözlemlemek için doktorunuz CRP testi yapılmasını isteyebilir:
- koroner atardamar hastalığı riski
- kalp krizinin yol açtığı hasarlar
- inflamatuvar bağırsak hastalığı
- eklem iltihabının bazı çeşitleri
- pelvik inflamatuvar hastalığı
- deri veremi
- ameliyat sonrası enfeksiyon
Kalp Hastalıkları için CRP Testi
CRP bir kalp hastalığı için risk faktörü olabilir. Koroner atardamarlar daraldıkça kandaki CRP miktarının artacağı düşünülür. CRP testinden yola çıkarak doktor iltihaplanmanın nerde gerçekleştiğini söyleyemez fakat yüksek CRP miktarı, vücudun kalp dışında bir bölümünde iltihap oluştuğu anlamına gelebilir.
Amerikan Kalp Derneği’ne göre, CRP testi, gelecek 10 yıl içerisinde ortalama kalp krizi riskine sahip kişilerde (%10-20 oranında risk) en çok fayda sağlar. Global risk değerlendirmesi olarak adlandırılan bu risk seviyesi yaşam tarzı seçimleri, aile geçmişi ve güncel sağlık durumuna bağlıdır. Düşük kalp krizi riskine sahip kişilerin CRP testinden fayda sağlama ihtimali daha düşüktür ve yüksek kalp krizi riskine sahip kişilerin CRP seviyelerine bakmaksızın tedavi ve önleyici tedbirler araştırması gerekir.
Riskler Nelerdir?
CRP testi yaptırmak çok küçük bir riske sahiptir. Kanın alındığı bölgede biraz ağrı ve hassasiyet hissedilebilir. Nadir olarak görülmekle birlikte kanın alındığı bölge enfeksiyon kapabilir. Bu riskler, normal kan alımında doğan risklerden farklı değildir.
Nasıl Hazırlanılır?
CRP testi için özel bir hazırlık gerekmez. Fakat doktor kalp krizi riski için CRP seviyesini kontrol ediyorsa, perhiz yapmanızı veya diğer talimatlara uymanızı gerektiren farklı kan testleri de yapılabilir. CRP testiyle birlikte uygulanacak başka kan testleri olup olmadığını doktorunuza sorunuz.
Doğum kontrol hapları, statinler, steroid yapıda olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAIDs), ibuprofen (Advil, Motrin, diğerleri) ve asetaminofen (Tylenol, diğerleri) gibi bazı ilaçlar CRP seviyesini etkileyebilir. Bu ilaçlardan herhangi birini düzenli kullanıyorsanız doktorunuza bildiriniz.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Prosedür sırasında
CRP bir kan testidir. Kan kolesterol testi (lipit panel veya lipit profil) gibi diğer kan testleriyle birlikte yapılıyorsa, kolesterol testi perhiz gerektirdiği için testler sabah saatlerinde yapılabilir.
Kan örneği genellikle koldaki bir damardan alınır. İğne enjekte edilmeden önce kan alınacak bölge antiseptikle temizlenir ve üst kol kısmına elastik bir bant sarılır. Bu bant sayesinde koldaki damarlar kanla dolar.
İğne batırıldıktan sonra az miktarda kan şırınga veya viyalde toplanır. Daha sonra kan dolaşımının yerine gelmesi için bant çıkarılır ve kan viyale akmaya devam eder. Yeterli miktarda kan alındıktan sonra iğne çıkarılır ve pikür bölgesine bir bandajla baskı yapılır.
Tüm prosedür birkaç dakika sürer ve nispeten ağrısızdır.
Prosedür sonrasında
CRP testi sonrasında almanız gereken özel bir önlem yoktur. Arabayı kendiniz kullanabilir ve tüm günlük aktiviteleri yerine getirebilirsiniz.
Sonuçların hazırlanması birkaç gün sürebilir. Doktorunuz test sonuçlarının ne anlama geldiğini size açıklayacaktır.
CRP testini kalp rahatsızlıklarını tespit etmek için yaptırıyorsanız unutmayınız ki; CRP seviyesi koroner arter hastalığı risk faktörlerinden sadece biridir. Test sonucu yüksek CRP seviyesine sahip olduğunuzu gösteriyorsa temel olarak yüksek kalp hastalığı riski taşıdığınızı göstermez. Doktorunuzla sahip olduğunuz diğer risk faktörleri ile koroner kalp hastalığı ve kalp krizini engelleme yolları hakkında konuşun.
Sonuçlar
Doktorunuz CRP test sonuçlarını size açıklayacaktır.
CRP testini kalp hastalığı riski değerlendirmesi amacıyla yaptırıyorsanız, kullanılan güncel risk seviyeleri:
- Düşük risk. Desilitre başına 1.0 miligramdan (mg/dL) daha az CRP seviyesi.
- Ortalama risk. CRP seviyeniz 1.0 ve 3.0 mg/dL arasındadır.
- Yüksek risk. 3.0 mg/dL’den daha yüksek CRP seviyesi.
Unutmayınız ki bu risk seviyeleri tanımlayıcı bir değerlendirme değildir çünkü yüksek CRP seviyesinin gerçekten kalp hastalığı riskine işaret edip etmediğine dair tartışmalar devam etmektedir.
8 mg/dL’den daha büyük CRP seviyesi ciddi iltihaplanma veya enfeksiyon belirtisidir ve doktorunuzla diğer medikal problemleri kontrol etmek için test sonuçlarınız hakkında görüşmeniz gerekir.
Muhtemelen, koroner atardamar hastalık risklerini daha yakından incelemek için doktorunuz, kolesterol, stres testleri veya koroner anjiyogram gibi testler tavsiye edebilir. Ayrıca kalp krizi riskini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri veya ilaçlar da önerilebilir.
Sağlık Editörü
