Ciddi doğumsal kalp hastalıklarının teşhisi genellikle bebeklik döneminde konulur. Bu bebekler doğar doğmaz ağır hastalık belirtileri gösterirler. Bazı kalp kusurlarının teşhisi ise ancak çocukluk döneminde konulabilir. Bir grup hastalıkta belirti ve bulgular ergenlik dönemine kadar ortaya çıkmayabilir ve çocuk erişkin döneme ulaşana kadar doğumsal kalp hastalığı teşhis edilemeyebilir. Bazen kusur o kadar hafiftir ki çocukta hayatı boyunca herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz. Çocuğunuzda kalp problemi olduğu şüphesi varsa çocuğunuzun pediyatrik kardiyolog tarafından değerlendirilmesi gerekir.
Teşhis İçin Gerekli Olan Tetkikler
Pediyatrik kardiyolog ilk olarak sizden çocuğunuzun tıbbi öyküsünü alacak ve fizik muayene yapacaktır. Ayrıca çocuğunuzdan röntgen tetkiki,elektrokardiyografi (EKG),ekokardiyografi veya bazı kan testleri isteyebilir.
EKG çocuğunuza acı vermeyen bir tetkiktir,çünkü EKG cihazı çocuğa herhangi bir elektrik akımı vermez sadece çocuğunuzun kalbinde oluşan zayıf elektrik akımlarını algılayıp EKG kağıdına zikzak şeklinde bir kayıt alır. Kalbin kaydedilen bu atımı elektrokardiyografi(EKG) olarak adlandırılır.
Göğüs röntgeni ile pediyatrik kardiyolog çocuğunuzun kalp ve akciğerinin büyüklüğü ve şekli hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Göğüs filmi ile alanın radyasyon oldukça düşüktür ve herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır.
Ekokardiyografi tetkiki de iğne kullanılmaksızın yapılan bir incelemedir. Bu tetkikte göğüsün dışında ses dalgaları kullanılarak kalbin harketli imajları gözlenmektedir. Bu esnada Doppler tekniği ile ses dalgalarından yararlanılarak kalp ve damarlardaki kan akımı ölçülmektedir. Kardiyolog bu iki tekniği kullanarak kalbin yapısı ve işlevi hakkında bilgi edinmektedir. Bu tetkik ile kalp anomalilerinin çok büyük bir bölümü teşhesi edilebilir.
Fetal ekokardiyografi hamileliğin 16. haftasından itibaren uygulanabilen,bebeğe ve anneye zararı olmayan,anne karnındaki bebeğin kalbinin ve kalpten çıkan damarlarının yapısını ve fonksiyonlarını incelemeye yarayan bir tetkiktir. Bu tetkik sayesinde doğum öncesi bebeğinizde kalp anomalisi olup olmadığı belirlenebilir.İstanbul Memorial Hastanesi Pediyatrik Kardiyoloji bölümünde yapılmakta olup,ayrıntılı bilgi almak için bu bölüme başvurabilirsiniz.
Anjiyo (Kalp Kateterizasyonu – Anjiyokardiyografi)
Kalp kateterizasyonu ve anjiyokardiyografi çok gelişmiş bir röntgen cihazı yardımı ile yapılan ileri bir tetkiktir. Genellikle kasık bölgesinden atar veya toplar damarlar içerisine yerleştirilip,kalbe kadar ilerletilen ince bir tüp ( kateter) vasıtası ile gerçekleştirilir.
Çocuklar genellikle anjiyo olacakları sabah erken bir saatte veya bir gün önce hastaneye yatırılır. Size anjiyo işleminin ayrıntılarını anlatılacak ve bu işlemin yapılması ile ilgili olarak yazılı izninizi alınacaktır.
Anjiyodan önce doktorununuzun size söyleyeceği belirli bir süreden itibaren çocuğunuza yiyecek,içecek bir şey vermeyiniz. Çocuğunuzun kendisini iyi hissetmesini sağlamak ve endişe duymasını önlemek için bir dizi önlem alınacaktır.
Gerektiğinde ilaç uygulamak üzere çocuğunuza bir serum kanülü takılır. Anjiyo boyunca çocuğunuz doktor,hemşire ve teknisyenlerin gözetimindedir. İşlem esnasında çocuğunuzu görmeniz mümkün olmayacaktır.
Genellikle anestezi doktoru tarafından verilen sakinleştirici ilaç sayesinde çocuğunuz tüm işlem boyunca uyumaktadır ve rahatsızlık duymamaktadır. Kateterin (damar içine yerleştirilen ince plastik bir boru) yerleştirileceği yer bölgesel olarak uyuşturulur.İşlem esnasında kateter bir atardamara veya toplardamara yerleştirilir. Kardiyolog özel bir röntgen tekniğinden yararlanarak kateteri görür ve kateter kalbe ulaşana dek hafifçe iter. Kateterden alınan kan örnekleri ve basınç ölçümleri sayesinde kalpteki kusur hakkında bilgi sahibi olunur. Anjiyo esnasında kateterden damarlara ve kalbin odacıklarına x-ışınları ile görülebilen özel bir boya verilir. Boyanın verilmesinden sonra röntgen filmi kaydedilir. Kalp kusurunu teşhis etmek için yapılan bu tetkike anjiyokardiyografi denir.
Anjiyodan sonra çocuğunuz servisteki odasına dönecek ve birkaç saat uyuyacaktır. İşlemden sonra hafif bir ateş ve mide rahatsızlığı olabilir ancak bu şikayetler genellikle birkaç saat içinde kaybolur. Anjiyo sonrası pediyatrik kardiyoloğunuz anjiyo sonucu hakkında sizinle görüşecektir. Çocuğunuzun hastanede bulunmasını gerektirecek başka bir neden yoksa aynı gün akşam veya ertesi gün hastaneden taburcu olabilirsiniz.
Efor Testi
Çocuğunuzun yürüme bandı üzerinde hızlı tempoda yürütülmesi esnasında sürekli olarak kalp elektrokardiyografisinin çekilmesi efor testi olarak adlandırılır.
Kardiyak Elektrofizyoloji
Çocuklarda görülen kalp ritmindeki bozukluklar bazen doğumsal nedenli,bazen ise kalp ameliyatlarından sonra ortaya çıkmaktadır. Kalp ritmindeki bozuklukların nedeni ve tipi kalp kateterizasyonu benzeri özel bir tetkik ile belirlenebilmektedir. Kardiyak elektrofizyoloji adı verilen bu çalışma sırasında gerekirse ritm düzensizliğine neden olan odağın ve anormal ileti yollarının ablasyon (radyofrekans dalgaları ile yakma ) denilen bir yöntem ile tedavisi yapılabilmektedir.
Kardiyak MR
Bazı vakalarda tüm bu tetkikler yapılmasına rağmen kalp hastalığı tam olarak teşhis edilemeyebilir. Bu çocuklarda sorunun tam olarak ne olduğunu tespit etmek için MR (manyetik rezonans) veya MR anjiyografi gibi bazı ileri incelemelerin yapılması gerekli olabilir. Bu tetkikler özellikle kalpten çıkan ve kalbe dönen büyük damarlar ve akciğer damar yapısı hakkında çok iyi bilgi vermektedir.
Prof. Dr. Cafer tayyar Sarıoğlu
