İdrar yolu enfeksiyonları sık görülebilir. Çünkü belirli bir yaşa kadar ailesiyle birlikte olan çocuğun tuvalet eğitiminde anne yanındadır. Ama anaokulu ya da ilkokula gittiğinde yanında biri olmayacaktır ve kendi temizliğini yapması gerekir. Tuvalet temizliği konusunda çocuklar çok becerikli olamıyorlar ve bu nedenle de idrar yolu enfeksiyonları görülüyor. Toplu yaşanılan alanlarda,toplu kullanılan tuvaletlerde,el yıkanmasına da dikkat edilmezse paraziter hastalıklar görülebiliyor. Üst solunum yolu hastalıkları da sıklıkla karşımıza çıkıyor. Anaokuluna ve ilkokula ilk başlanılan senede özellikle çok sık görülüyor. Çünkü okula gitmeden önce çocuk steril bir ortamda yaşıyor. Okula gittiğinde ise kalabalık bir ortama giriyor. Üst solunum yolu hastalıkları damlacık enfeksiyonuyla bulaştığı için biri öksürdüğünde hepsine geçebiliyor.
Kreşe yeni başlayan veya ilkokula başlayan çocuklarda sık görülen hastalıklar nelerdir?
Kreşe yeni başlayan çocuk grubu,iki yaşından başlayıp altılı yaşlara kadar olan çocukları kapsıyor. Çocuklar bu dönemde daha fazla hastalığa maruz kalıyorlar.
En çok soğuk algınlığı ve gribal enfeksiyonlar dediğimiz hastalık grubu görülüyor. Tabi bunlar kalabalık ve kapalı ortamlarda daha çok görülüyor. Özellikle mevsim değişikliklerinin olduğu sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde kapalı kalınan ortamlarda,bu enfeksiyonlarla çocuklar daha sık karşı karşıya kalıyor.
Ebeveynler nasıl önlemler almalı?
Öncelikle çocukların kreş öncesi döneme ya da ilkokul öncesi döneme kadar aşılarının yapılması gerekir. Kreşe başlayacak ya da okula başlayacak çocukların öncelikle ayrıntılı bir fizik muayeneden geçmelerinde yarar var. İşitme testlerinin,görme muayenesinin,gerekirse kulak burun boğaz muayenelerinin yapılmasında fayda var. Çocuğun psikolojik olarak okula uygun olup olmadığını,hangi çocuğun hangi okula uygun olduğunu değerlendirmek gerekir. Bunu da tabi çocuk gelişim uzmanları pedagoglar yapıyor. Hiperaktivite,
konsantrasyon eksikliği çocukların arkadaş grubuna adaptasyonlarını engelleyen durumlar. Fizik muayenede de boy ve kilo gelişimi kontrolü yapılıyor. Kreşlerde ve okul öncesi eğitimlerde beslenme de çok önemli olacağı için,obeziteye yatkınlık veya yeterli gıda alınmamaya bağlı kilo kaybına da dikkat etmekte fayda var. Aşılar enfeksiyonlarda en önemli koruyucu faktörler. Aşıların düzenli yapılıp yapılmadığı önemli. Eğer eksik aşıları varsa okul öncesi çağda tamamlanmasında fayda var.
İlkokula başlayan çocuklarda ne gibi farklar var? Nelere dikkat etmek gerekir?
Türkiye’de çalışan anne baba grubu olsa dahi,çocuklar inanışa göre daha çok evde bakıldığında rahat ediyor. Anne babalar da belki haklı olarak çocuklarını kalabalık ortama vermek istemiyorlar. Ama bu çocuklar ilkokula başladıklarında benzer sorunlarla karşılaşabiliyorlar. Her iki dönemdeki çocuklar da benzer sorunlarla değerlendirilmelidir.
Bulaşıcı hastalıklara karşı nelere dikkat etmek gerekir?
Kalabalık yaşam koşullarında en sık gördüğümüz hastalıklar,soğuk algınlığı,nezle ve gribal enfeksiyonlardır. Bunların sebebiyet verdiği pek çok alt grup da olabilir. Sinüzitler,orta kulak enfeksiyonları,bademcik,akciğer enfeksiyonları,bronşit,zatürree gibi hastalıklara neden olabilir. Bunlar enfeksiyonların başlangıcından,ilerleyişine doğru geçen bir süreçtir. Engellemek aslında çok kolay. Birincisi,çocuğa el yıkama alışkanlığı kazandırmak gerekir;bu aileden gelen bir alışkanlık olmalı. İkincisi,okula başlayan çocuklara hijyen konusunda eğitim verilmesi gerekir. Tuvalet alışkanlığı edinmiş çocuklarda bunun pekiştirilmeye çalışılması gerekir. Çocukların bulunduğu ortamda havalandırmaya özen göstermek gerekir. Belki çocukların bulunduğu ortamda kış ve sonbaharda pencere açılmayabilir,ama çocuklar temiz bir odaya alınabilir. Yer ve halı hijyeni önemli. Zeminin kolay silinebilen,kolay dezenfekte edilebilen materyallerden olması gerekir. Ancak çocuk tüm bu önlemlere rağmen hasta olabilir. Çocukta burun akıntısı,hapşırık gibi belirtiler varsa,çocuk arkadaşlarının arasına çok fazla sokulammalıdır. Bu önlem,bütün çocukların aynı anda hasta olmalarını engeller.
Eğer çocuk okula gitmeyi kabul etmiyorsa ne yapılmalı?
Profesyonel destek alındığı halde çocuk okula gitmek istemiyorsa okul öncesinde çocuğa okulu anlatan materyaller,kalem,defter,kitap almak veya okula giden öğrencilerle bir arada bulundurmak gerekir. Okulu sevdirmeye çalışmak önemli. Okula başlamadan,okulu gezdirmek,öğretmenlerle tanıştırmak faydalı olabilir. Okul başladığı zaman da önemli olan tutumun devamlılığıdır. Bu tutum anneden babaya,aileden aileye değişebilir. Bir aile için önemli olan başka bir aile için önemli olmayabilir. Ama önemli olan her ailenin kendi takındığı tutumdur. Çocuk o tutumda ve tavırda devamlılık görürse,okula gitmesi gerekiyorsa gidecektir. Bunu tatlı dille,alıştırarak yapmak gerekir.
Dr. Sabahat Karakaşlılar