Egzersizin her iki diyabetin tedavisinde çok önemli bir yeri vardır. Doğru beslenme ve düzenli ilaç kullanımı ile birlikte sürekli,düzenli ve uygun egzersizin yapılması,diyabet hastasını bir çok sorundan koruyacak ve iyi bir kan şekeri kontrolü sağlayacaktır.
Egzersiz Neden Gereklidir?
Egzersiz,kan şekerinizin düzenlenmesinde önemli rol oynar. Egzersiz sırasında enerji ihtiyacını karşılamak için kandaki şeker kullanılır ve kan şekeriniz bir miktar düşer. Ayrıca,egzersiz ile vücutta bulunan insülinin daha iyi kullanılması da mümkün olur.
Diyabette en başta gelen ölüm nedeni kalp ve damar hastalıklarıdır. Egzersiz,diyabette çok önemli bir sorun olan kalp ve damar hastalıklarının gelişimini önler ya da geciktirir. Fazla kilolu iseniz,düzenli egzersiz kilo vermenize yardımcı olacaktır. Başlangıç aşamasındaki bir çok diyabet hastasında,sadece iyi bir diyet ve düzenli egzersiz ile kan şekerinizi kontrol altına almak mümkün olabilir. Ayrıca,egzersiz,sizin kendinize zaman ayırmanızı,daha iyi görünmenizi ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır.
Hangi Egzersiz Uygun Olur?
Doktorunuza danışmadan ve kan şekerinizi bilmeden egzersize başlamayın. Başka bir hastalığınız varsa,egzersiz yapmanız tehlikeli olabilir. Doktorunuz sizi muayene edecek ve gerekli gördüğü testleri isteyecektir. Bunlara göre doktorunuz sizin hangi egzersizi,ne sıklıkta ve ne kadar yapmanız gerektiğini belirleyecektir.
Yürüyüş yapmanın diyabetliler için en iyi egzersiz yöntemi olduğu kabul edilmektedir. Bu yürüyüşün süresini doktorunuz ile birlikte belirleyeceksiniz. Ama kendinizi ilk günden başlayarak zorlamamaz,kendinize kısa ve uzun vadeli hedefler koyarak bu programa uymanız doğru olur.Eğer mümkünse bisiklet binmeniz de sizin için iyi ve zevkli bir egzersiz olabilir.
Egzersiz Öncesinde Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Kan şekeriniz 70 mgr/dl’nin altında ya da 250 mgr/dl’nin üstünde ise egzersiz yapmanız doğru olmaz. Kan şekeriniz fazla düştüyse hemen,aşırı olmamak kaydıyla,karbonhidratlı gıdalar yemelisiniz,daha sonra her zamankinden daha hafif bir egzersiz yapabilirsiniz.
Eğer kan şekeriniz 250 mgr/dl ya da bunu üstünde çıktıysa,kan şekeri kontorlünüz bozulmuş demektir,bu durumda derhal bir doktora başvurmalısınız.
Kan şekerinizde aşırı düşme ya da aşırı artış yoksa,egzersize başlayabilirsiniz. Üzerinize fazla terletmeyecek,rahat bir giysi giymeniz,ayakkabılarınızı mutlaka spora uygun seçmeniz iyi olur. Egzersize başlamadan önce mutlaka ayaklarınızı iyice gözden geçirin. Gözden kaçan küçük bir çatlak ya da yara,egzersiz sırasında büyüyüp size ciddi sorun yaratabilir.
Egzersiz Sırasında Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Egzersiz sırasında dikkat etmeniz gereken en önemli şey kendinizi fazla zorlamamanızdır. Aşırı yorgunluk,ağrı,nefes darlığı,çarpıntı gibi bir sorunla karşılaşırsanız,egzersize ara verin ve bunu doktorunuza bildirin. Egzersiz sırasında karşılaşabileceğiniz ciddi ve önemli bir sorun da kan şekeri düşüklüğüdür (hipoglisemi).
Hipoglisemi belirtileri şunlardır:
- Aşırı terleme
- Halsizlik
- Baş dönmesi
- Zihin bulanıklığı
- El ve ayaklarda titreme
- Uykuya eğilim
- Ağız kenarlarında iğne batma hissi
- Çarpıntı
- Kalp atışında hızlanma
Egzersiz sırasında bunlardan birini hissederseniz derhal egzersizi bırakın,iki-üç kesme şeker yiyin ya da şekerli bir içecek için. Bu belirtilerden birini hissetmeniz mutlaka kan şekerinizin normal sınırın altına düştüğünü göstermez. Ancak,bu durumda acil kan şekeri tayini imkanınız olmadığından,şekerinizi normalin altına düşmüş kabul ederek bir şeyler yemeniz doğru olur. Çünkü,şekerin kabul edilebilir sınırın altına düşmesi,sınırın üstüne çıkmasından daha tehlikelidir. Daha sonra doktorunuza başvurmanız doğru olur.
Egzersiz Sonrasında Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Yukarıda belirtilen hipoglisemi belirtileri,egzersizden sonraki 12 saat içinde de ortaya çıkabilir,bu süre içinde de bu belirtilere karşı dikkatli olmanız gerekir. Her egzersiz sonrasında ayaklarınızı dikkatle kontrol edin ve yara,çizik,çatlak gibi bir sorun görürseniz vakit geçirmeden doktora başvurun. Bu küçük yaralar önemsenmediklerinde kalıcı ve büyük yaralara dönüşüp,sizi ve doktorunuzu uzun süre uğraştırabilirler.
Hedefiniz Ne Olmalı?
Egzersiz yapmaktaki amacınız iyi bir kan şekeri kontorlü sağlayarak,kilo vermek,kalp ve damar hastalıklarından korunmak ve sonuçta diyabetle birlikte sağlıklı yaşamaktır. Bunu yaparken kendinize kısa ve uzun vadeli hedefler koymanız işinizi kolaylaştırabilir. Hareketsiz bir yaşam süren bir kişiyseniz,kendinizden birdenbire saatler süren bir yürüyüş ya da uzun bir koşu beklemeniz haksızlık olacağı gibi gerçekçi de olmaz. Umutmamanız gereken şey,egzersizin ancak sürekli ve düzenli olduğunda yararlı olduğudur. Egzersizin her iki diyabetin tedavisinde çok önemli bir yeri vardır. Doğru beslenme ve düzenli ilaç kullanımı ile birlikte sürekli,düzenli ve uygun egzersizin yapılması,diyabet hastasını bir çok sorundan koruyacak ve iyi bir kan şekeri kontrolü sağlayacaktır.
Dr. Yaser Süleymanoğlu