Kesin tanı hangi testlerle konuluyor?
El, ayak, ağız hastalığı ağızda ağrılı yaralara neden olan birçok hastalık ile karışabilir. Tedavinin doğru yapılabilmesi için bu hastalıklar ile ayrımının doğru yapılabilmesi gerekir. Hasta kaç yaşında, semptomları neler, döküntüleri nasıl sorularının doğru yanıtlanmasının yanısıra laboratuvarda bu ayırıcı tanıda oldukça yardımcı olacaktır. Tanıda virüsün bulunması muhtemel alanlardan (burun-boğaz sürüntüsü, gaita, döküntü sıvıları..) alınan numunelerde PCR yöntemi ile virüs izole edilebilir veya kanda hastalığa sebep olan virüslere (coxackie,enterovirüs..) karşı oluşan antikor (bağışıklık sistemi yanıtı) tespit edilebilir. Bu tip kan testlerine genelde ayırıcı tanıda zorlandığımız zaman başvururuz.
El ayak ağız sendromu bulaşıcı mıdır?
El, ayak, ağız hastalığı insandan insana direk temas ile bulaşan viral bir hastalıktır. Hastalığa neden olan virüsler burun ve boğaz bölgesine yerleşir. Ayrıca gaitada ve döküntülerin içindeki sıvılarda bulunurlar. Bu sebeple feka-oral yolla ve lezyonlara direk temas ile insandan insana bulaşabilirler. Hastalar hastalığın ilk haftasında oldukça bulaştırıcıdır. Hastalığın semptomları düzeldikten sonrada bir süre taşıyıcı kalırlar. Bu nedenle hastalık çok bulaşıcıdır ve hastaların hastalık tamamen düzelene kadar izole edilmelerinde yarar vardır. Birçok erişkinin de hastalığı hiç semptom oluşmadan taşıyabileceği unutulmamalıdır. Tipik olarak, genellikle yaz ve sonbahar aylarında,anaokulu veya kreşlerde salgınlara yol açar. Olağan kuluçka süresi 3-7 gündür.
El ayak ağız sendromu yetişkinlerde de görülür mü?
Erişkinlerde daha az görülür, ancak immün yetmezlikli (bağışıklık sistemi bozuk) olanlar hastalığa karşı çok hassastırlar. Nadiren erişkinlerde ortaya çıkan bu hastalık kreş ve okula giden 10 yaşın altındaki çocuklarda daha sık görülür.
El ayak ağız sendromu tekrarlar mı?
El ayak ağız hastalığına,genellikle çocukluk döneminde hastalığa neden olan virüse maruz kaldıktan sonra antikor üretilerek yaş ilerledikçe bağışıklık geliştirilir. Ne var ki,ergenlerin ve yetişkinlerin de hastalığa yakalanması mümkündür.
El ayak ağız sendromu ne kadar sürer?
Bulgular 7-10 gün içinde geriler.
El ayak ağız sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Bu dönemde ağız içindeki ağrılı yaralardan dolayı çocuklar iştahları olduğu halde yemek yiyemezler. Daha çok çorba, süt gibi sıvı yiyecekler ve yoğurt gibi serin, ağızdaki yaraları ağrıtmayan yiyeceklerle beslenmeleri önerilir. Ağız içi yaraların ağrısını azaltmak ve iyileşme süresini hızlandırmak için çeşitli spreyler, döküntüler için kurutucu losyonlar kullanılabilir. Hastalık viral bir infeksiyon olduğu için antibiyotik tedavisi yoktur. Kendi seyrini tamamladıktan sonra iyileşir.
El ayak ağız sendromu tedavisinde antibiyotik kullanımı sakıncalı mıdır?
Evet. Ağız florasını bozarak ağız içi aftların artmasına neden olabilir.
El ayak ağız sendromundan korunmak için bir aşı var mı?Nasıl korunmak gerekir?
Aşısı yoktur. Hasta ile temastan kaçınmak ve bazı temel temzilik kurallarına dikkat ederek hastalıktan korunmak gerekir.
- El temizliğine dikkat etmek,özellikle tuvalet kullanımı sonrası veya bez değiştirdikten sonra mutlaka el yıkamak,
- Oyuncaklarda dahil olmak üzere çocukların kullandığı tüm malzemelerin yüzey temizliğini ve dezenfeksiyonunu doğru yapmak (ilk olarak sabunla temizleyip daha sonra bir tatlı kaşığı çamaşır suyu ile hazırlanmış 4 bardak su ile temzilemek),
- Hastalarla yakın temastan (öpüşme, sarılma gibi…) ve ortak tabak bardak kullanımından kaçınmak,
Spesifik bir tedavisi olmayan hastalıkta semptomları hafifletmek için bazı önlemler alınabilir;
- Ateş düşürücü ve ağrı kesici,
- Ağız yaralarına karşı ağrı kesici solusyonlar kullanılabilir.
El ayak ağız sendromunda doktora ne zaman gidilmelidir?
Yüksek ateş başladığında aslında mutlaka doktorun görmesi gereklidir. Ayrıca döküntü eklendiğinde de diğer döküntülerle ayırıcı tanısı açısından doktorun görmesinde fayda vardır.
Dr. İlkay Değerli
