Söz konusu nöbet bölgesinin alınması hayati tehlikelere yol açabilecek potansiyele sahipse cerrah bir dizi insizyonlar meydana getirerek nöbetin beynin kalan kısmına yayılmasını engelleyebilir.
Epilepsi ameliyatı en fazla, nöbetleri daima beyninin aynı bölgesinden kaynaklanan kişilerde fayda sağlar. Epilepsi ameliyatına uygun olabilmek için en az iki anti nöbet ilacı kullanıp başarısız olmuş olmanız gerekir. Eğer iki ilaç da işe yaramamış ise diğer epilepsi ilaçlarının başarısız olma ihtimali yüksektir.
Neden yapılır
Çoğu durumda epilepsi ameliyatı nöbetleri azaltabilir veya tamamen ortadan kaldırabilir. Sürekli epileptik nöbetler şu durumlara yol açabilir:
- nöbet sırasında düşme sonucu kemik kırılması veya diğer yaralanmalar
- nöbet duş veya yüzme sırasında gerçekleşirse boğulma
- uzun süreli nöbetlerden kaynaklı beyin hasarı
- nadir bir komplikasyon olarak ani ölüm
Uygulanacak epilepsi ameliyatı türü nöbetlerin çeşidine ve beynin neresinde başladığına bağlıdır. Örneğin:
- Beynin bir kısmının alınması. Genellikle beynin golf topu büyüklüğünde nöbete sebep olan kısmı alınır. Rezektif ameliyat denilen bu prosedür türünde beynin bir lobu, lobun bir kısmı veya lezyon alınabilir ve başarı oranı yüksek bir ameliyattır.
- Yarı küreler arasındaki bağlantıyı kesmek. Korpus kallosum ameliyatı denilen bu yöntemde beynin sağ ve sol yarı küreleri arasındaki nöral bağlantılar kesilir. Bu ameliyat genellikle bir yarı kürede başlayıp diğerine sıçrayan şiddetli nöbetli geçiren çocuklarda uygulanır. Bu şekilde nöbetlerin şiddeti azaltılabilmektedir.
- Beynin yarısının alınması. Epilepsi ameliyatları içinde en radikal olan bu yöntemde beynin yarısının dış katmanı alınır. Hemisferektomi sadece beyninin bir yarısında nöbet görülen, hastalığı doğuştan veya bebeklik çağında oluşan çocuklarda uygulanır. Yaşı küçük olan çocuklarda tam iyileşme şansı daha fazladır.
Riskler
Riskler uygulanan epilepsi ameliyatı türüne ve beynin hangi bölgesinin alındığına göre değişiklik gösterir:
- Hafıza problemleri. Beynin temporal lobu hafıza ve dil fonksiyonlarını yönetir. Bu sebeple bu bölümde gerçekleştirilen bir ameliyat hatırlama, anlama ve konuşma zorluklarına yol açabilir.
- Moto becerileri ve dil problemleri. Frontal lob ameliyatı da bazı dil problemlerine ve belirli motor becerilerinde zorluklara yol açar.
- Çift görme. Bazen, temporal lob alındıktan sonra geçici bir süreliğine çift görme durumu yaşanır. Görüş problemleri oksipital lob ameliyatı sonucu da meydana gelebilir.
- Nöbetlerin artması. Korpus kallosum ameliyatı nöbetin beyin boyunca yayılmasını engeller fakat nöbetlerin sona ermesini sağlamaz. Bazen nöbet sayılarını artırırken nöbetlerin daha az şiddetli geçmesini sağlar.
- Azalmış görüş alanı. Hemisferektomi genellikle görüş alanının azalmasına yol açar.
- Kısmi, tek taraflı felç. Hemisferektomi sonrasında vücudun bir tarafında kısıtlı hareket kabiliyetine sahip olabilirsiniz. Özellikle çocuklarda olmak üzere yoğum rehabilitasyon bu yetileri hemen hemen normale döndürebilmektedir.
Nasıl hazırlanılır
Epilepsi ameliyatı adayıysanız, ameliyat öncesi değerlendirmeler dahilinde:
- Elektroenselogram (EEG). Bu testte beyin tarafından üretilen elektrik aktivitelerinin ölçülmesi için kafatasına elektrotlar yerleştirilir.
- Video EEG. Sürekli EEG, nöbet sırasında bir monitöre video kaydı yapar. Nöbeti meydana gelmesi için ilaçlar azaltılacağı veya geçici olarak kesileceği için hastaneye yatmanız gerekir. Vücut hareketleri ile EEG değişikliklerini ilişkilendirmek, nöbetin beynin hangi kısmında ortaya çıktığını gösterir.
- Baş MRI veya CT taraması. Bu testler sayesinde beyindeki lezyon veya hasar gibi nöbete yol açabilecek yapısal problemler belirlenir.
- Pozitron emisyon tomografi (PET) ve fonksiyonel MRI. Bu testlerle beyin incelenerek anormallikler bulunabilir.
- Tek-föton emisyon kompüterize tomografi (SPECT). Beyin bölgelerindeki kan akışı miktarına bağlı olarak tarama görüntülerinin renk koyulukları değişiklik gösterir. Tipik olarak, nöbetin başladığı bölgede kan akışı daha fazladır. Bazı durumlarda doktorlar sorunlu bölgeyi tespit etmek için birden fazla tarama yöntemini birlikte kullanırlar.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Prosedür sırasında
Enfeksiyonun engellenmesi için kafatasının ilgili bölümünde saçın kısa kesilmesi gerekir. Çoğu zaman nöroşirürjik ekibi saçın kalan kısmı kafatasının kazınan kısmını örtecek şekilde keserler. Bazı kişiler saçının tamamının kazınmasını istemektedir. Ameliyat yapılacak kişi çocuk ise saç kesilmez.
Bir intravenöz hattı takılır ve hastanın kalp atış hızı, kan basıncı ve oksijen seviyeleri ameliyat boyunca gözlemlenir. Ayrıca bir EEG monitörü operasyon sırasında beyin dalgalarını kaydederek nöbetlerin başladığı bölgenin belirgin hale gelmesini sağlayabilir.
Epilepsi ameliyatı genellikle genel anestezi ile uygulanır. Bu durumda ameliyat boyunca bilinciniz yerinde olmaz ve beyne ulaşmak için kafatasında küçük bir insizyon meydana getirilir. Nadir olarak, cerrah ameliyat sırasında hastayı uyandırarak beyninin hangi bölgesinin dil ve hareketleri kontrol ettiğini belirleyebilir. Ameliyat sonrasında kemik açıklığı tekrar yerleştirilir ve iyileşmesi için kafatasının kalan kısmına tutturulur. Çoğu epilepsi ameliyatı en az 4 saat sürmektedir.
Prosedür sonrasında
Anestezinin etkisi geçerken dikkatli bir şekilde gözlem altında tutulacağınız istirahat odasına alınırsınız. Ameliyat sonrası ilk geceyi yoğun bakım ünitesinde geçirmeniz ihtimaller dahilindedir. Epilepsi ameliyatları için toplam hastane kalma süresi genellikle 3-4 gündür.
Uyandığınızda başınız şiş ve ağrılı olur. Çoğu kişi en azından ilk birkaç gün boyunca ağrı için uyuşturuculara ihtiyaç duyar. Başın üzerine buz torbası konması da işe yarayabilir. Çoğu ameliyat sonrası başta şişlik ve ağrı durumları birkaç hafta içinde geçer.
Büyük bir ihtimalle 1-3 ay içerisinde işe dönmeniz mümkün olmaz. İlk birkaç hafta dinlenip rahatlamanız gerekir, daha sonra yavaş yavaş aktiviteleri artırabilirsiniz.
Ameliyatta felç, paraliz veya konuşma kaybı gibi komplikasyonlara rastlanmamışsa yoğun rehabilitasyon programına çok fazla ihtiyaç duymazsınız.
Sonuçlar
Altta yatan sebebe bağlı olarak bazı nöbetler ilaçlara karşı dirençli olabilir fakat çoğu epilepsi ameliyatı ile geçmektedir. Örneğin, temporal lob nöbeti geçiren kişilerin yaklaşık %90’ında ameliyattan sonra büyük ölçüde azalma veya nöbetlerin durdurulması sağlanmaktadır.
Tekrar nöbet geçirmemek için ameliyat sonrasında anti nöbet ilaçlarını almaya devam etmelisiniz. Doktorunuz 1-2 yıl sonra sizi anti nöbet ilaçlarından uzaklaştırabilir.
Sağlık Editörü