- Birinci trimester baş ve kasık ağrısı
İlk 12 haftalık dönemde baş ve kasık ağrısı ile erken dönem kanamaları görülebiliyor. Vücuttaki tüm damarlarda meydana gelen genişleme,özellikle baş ağrılarına neden olabiliyor.
- Bulantı ve kusma
Hamilelikte bulantı ve kusma ile onlara eşlik eden yorgunluk,en sık karşılaşılan şikayetler arasında yer alıyor. Kandaki HCG miktarındaki artışın bulantıya yol açtığı düşünülse de nedeni tam olarak bilinmiyor. Psikolojik nedenlerden kaynaklanabileceği gibi,guatr gibi hastalıklar da bu tabloya yol açabiliyor. Tiroit hormonunun az ya da çok salgılandığı kişilerde,bulantı ve kusma daha fazla görülüyor. Ayrıca bu dönemde safra kesesi rahatsızlıkları ve idrar yolu enfeksiyonları yaşanabiliyor. Hamilelik sırasında oluşan biyolojik değişiklikler,idrar yollarında enfeksiyon riskini artırıyor. Bu durum da yine,bulantı ve kusma şikayetine neden olabiliyor.
- Kanamalar
Bu dönemde,anne adaylarının paniğe kapılmasına neden olan hamileliğe bağlı implantasyon kanamaları yaşanabiliyor. İlk 12 haftada düşük riski,yüzde 15-20 oranında seyrediyor. Bu dönemde meydana gelen düşüklerde genellikle genetik rahatsızlıklar etkili oluyor. İstirahata rağmen devam eden ve 2 saatten uzun süren kasık ağrıları düşük tehlikesine işaret edebiliyor. Bu evrede meydana gelen kanamalarda mutlaka bir uzmana başvurulması gerekiyor.
- Konsantrasyon kayıpları
Birinci dönemde,uykuya eğilim ve konsantrasyon güçlüğü çekmek en sık şikayet edilen durumlar arasında yer alıyor. Progesteron hormonunun artması dikkat kaybına yol açan etmenler arasında gösteriliyor.
- İkinci trimester karın ve kasık ağrıları
İlk 12. haftadan sonra hamileliğin ikinci dönemi başlıyor. Bu dönem daha rahat ve sorunsuz geçiyor. En çok görülen şikayetlerin başında ise karın ve kasık ağrıları geliyor. Ağrıların geçmesi için istirahat etmek gerekiyor.
- İdrar yolu enfeksiyonları
İdrar yaparken yanma ve sancı olması sık karşılaşılan sorunların arasında yer alıyor. Özellikle rahmin genişlemesi ile beraber mesaneye baskı yapması ve idrar akış hızının azalması ile bu tür enfeksiyonlara eğilim artıyor. Bu dönemde hamilelerin daha çok sol taraflarına yatmaları gerekiyor. Eğer sağ taraflarına yatarlarsa hidronefroz olarak adlandırılan böbreğin genişlemesi ve buna bağlı enfeksiyonlar yaşanabiliyor.
- Vajinal kanamalar ve akıntılar
12. haftadan sonra rahim ağzında kısalma ve rahim ağzının genişlemesi nedeniyle sorunlar yaşanabiliyor. Rahim ağzının 2.5 santimden kısa ve rahim ağzı iç girişinin de 5 milimden açık olduğu durumlar,servikal yetmezlik olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle meydana gelen vajinal kanamalarda düşük riski bulunuyor. Daha önce düşük yapan ya da zor bir doğum deneyimi olan hamilelerin,12. hafta civarında rahim ağzı uzunluklarının ve rahim ağzı açıklıklarının değerlendirilmesi gerekiyor. Hamileliğin bu döneminde görülen saydam ve kokusuz vajinal akıntı normal bir durum iken akıntının yeşil renkli ve kötü kokulu olması,erken doğum ve suyun erken boşalması riskine işaret edebiliyor.
- Kramp ağrıları
Vajinal enfeksiyonu olan hastalarda kramp şeklindeki ağrılar ve kasılmalar sık görülüyor. Bu nedenle,vajinal muayenenin ikinci dönemde de yapılması önem taşıyor. Bunun dışında bacaklarda da kramp görülüyor. Sabaha karşı görülen bacak krampları,magnezyum ve kalsiyum eksikliğinden kaynaklanıyor. Magnezyum genellikle dışarıdan takviye olarak alınıyor. Kalsiyum emiliminin az olduğu hamilelerde süt ve yoğurt tüketiminin artırılmasının yanı sıra,sardalye balığı ve kuru incirin de öğünlere eklenmesi öneriliyor.
- Mide yanmaları
Mide yanmaları,yemek borusunun mideyle birleştiği yerde meydana gelen genişlemeden kaynaklanıyor. Hormonal dengedeki değişiklikler ile kahve,çay ve sigara tüketimi bu sıkıntıyı artırıyor. Bu şikayetler olmasa da kahve,çay ve sigara,hamilelerin uzak durması gereken maddeler arasında sıralanıyor.
- Uykusuzluk ve hızlı kilo alma
Hamilelikte,damar içi sıvının,hücreler arası boşluğa çıkması nedeniyle el ve ayaklarda şişkinlik yani ödem meydana geliyor. Ödem aynı zamanda uyuduktan birkaç saat sonra kişide hava açlığı yaşanmasına da yol açıyor. Hamileler,havasız kalmış gibi birdenbire uyanabiliyorlar. Bu şikayetleri önlemek için yüksek yastık kullanılması ve tuzsuz gıdalar tüketilmesi gerekiyor. Hamilelik süresince toplamda 11-13 kilo alınması normal olarak değerlendiriliyor. Normalin üstü kilo artışında yüksek tansiyon ve diyabet riski oluşuyor. Anne ve babada diyabet varsa,gebeliğe bağlı diyabet görülme riski yüzde 2 .5-6 oranında artıyor.
- Erken doğum
28. haftaya kadar olan doğumlar,"immatür"olarak kabul ediliyor. Bu kadar erken doğan bir bebeğin daha fazla riski olduğu için bu dönemde özellikle dikkat edilmesi gerekiyor.
- Üçüncü trimester ve yüksek tansiyon
Hamileliğin ikinci döneminin sonunda ve üçüncü döneminin başında,gebeliğe bağlı diyabet ve yüksek tansiyon riski görülebiliyor. 24. ve 28. haftalarda yapılan tarama testleriyle gebeliğe bağlı diyabet riski araştırılıyor. Yüksek tansiyon,ödem ve idrarda protein miktarının artması ile görülen gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) hafif ya da şiddetli olarak yaşanabiliyor. Hızlı kilo artışı olan hastalarda tansiyonun günlük olarak takip edilmesi gerekiyor. Risk altındaki hamilelerin günde en az üç kez tansiyonlarını ölçerek uzmanları ile paylaşması öneriliyor. Varis ve hemoroit sorunları da hamileliğin ikinci ve üçüncü dönemlerinde ortaya çıkıyor. Karın içi basıncın artması sebebiyle hemoroit ve varis şikayeti artıyor.
- Vajinal kanamalar
Plasentanın yerleşimine bağlı olarak hastalarda vajinal kanamalar oluşabiliyor. Bu durum,erken doğum belirtisi olabileceği gibi bazen de plasentanın yerleşimi ya da zamanından erken ayrılması ile ilgili olabiliyor.
- Kozmetik sorunlar
Hamilelikte saç dökülmesi,ciltte yağlanma,sivilce,lekeler ve karın çatlakları gibi kozmetik sorunlar da ortaya çıkıyor.
Dr. Ahmet fatih Öğüç