Sağlıklı bronzluk yoktur. Bronzluk;vücudun,güneş hasarına karsı oluşturduğu savunma mekanizmasıdır.
Cilt kanserlerindeki artışın tek sorumlusu güneş ışınları mı?
Uzun süre iyileşmeyen yaralar,ailevi yatkınlık,geçmişte radyasyona maruz kalmak da çok önemli. Ancak özellikle malign melanom olarak adlandırdığımız ölümcül cilt kanserinde;daha önce güneş yanığı geçirmiş olmak büyük risk faktörü. Ayrıca benlerin düzenli aralıklarla bir cilt hekimi tarafından izlenmesi gerekiyor. Büyüyen,renk,şekil değiştiren ve kanayan benler,vakit kaybetmeden incelenmeli.
Güneş ışığı mı yoksa solaryum mu daha tehlikeli?
Solaryum da en az güneş kadar tehlikeli. Güneş koruyucular hayatımızdan çıkmamalı,yaz kış kullanmalıyız. En az 30 faktör olmalı ve üç saat aralıklarla tazelenmesi gerekiyor. Bu arada bazı ilaç ve kimyasallar;güneş ışığı ve solaryumla birlikte reaksiyon gösterebilir. Dolayısıyla bazı ağrı kesiciler,antidepresanlar,mantar ilaçları,hormon preparatları;güneşle birlikte ciltte döküntülere ya da lekelenmelere neden olabilir.
Ten rengi ile kanser arasında bağlantı var mı?
Özellikle açık tenli ve renkli gözlü kişilerde bu risk artar. Fakat bu siyahlarda risk yok demek değildir. Melonomlar;koyu tenli kişilerin avuç içlerinde,ayak tabanlarında ve tırnak altlarında gelişebilir.
Dağdaki güneş mi,deniz kenarındaki mi daha tehlikeli?
Güneşe yakınlık,eğer kar da varsa,güneş ışınlarının zararlı etkisini çok artırır. Denizde,kumdan ve sudan gelen yansımalar nedeniyle,güneş ışınlarının zararlı etkisi yine artmış durumdadır. Yansıyan ışınlardan dolayı şemsiye altında bile yanmak mümkündür. Suda ise güneş ışınları iki metre derinliğe kadar inebilir;bu yüzden su içinde de cilt yanıkları oluşabilmektedir.
Cilt kanserlerinde;ışığın birikim dozu önemlidir. 18 yaşına kadar,almamız gereken ışık dozunun yüzde 80′ inini alıyoruz. Bu yüzden geçmişteki hatalarımız,ilerde karşımıza risk olarak çıkabilir. Hayat boyu bir kez güneş yanığı geçirmiş olmak bile önemlidir. Sonuçta zararın neresinden dönülse kârdır. Tabii her bronzlaşan da,kanser olacak demek değildir!
D vitamini sentezi için ne kadar zaman yeterlidir?
D vitamini;balık,karaciğer ve yumurtada zengin oranda bulunmaktadır. Fakat D vitamini sentezi için saatlerce güneş altında yatmaya gerek yoktur. Bulutsuz bir havada,kol ve omuz açık olacak şekilde,11:00-14:00 saatleri arasında,15-20 dakika güneş ışığına maruz kalmak yeterlidir. Esmerlerde ise bu süre,iki katına çıkarılmalıdır.
En çok hangi ülkenin güneşi kanserojendir. Araştırmalar;Avustralya’da cilt kanserlerinin çok yükseldiğini gösteriyor. Ayrıca Ekvator’a yakın olan ve yüksek rakımlı bölgelerde de cilt kanserine daha sık rastlanıyor. Türkiye’deki güneş daha az zararlı diyemeyiz. Bulutlu bir ülke olan İngiltere’de cilt kanserlerinde artış görülmüş. Bu,bulutlu havada bile güneşe maruz kaldığımızı göstermektedir. UVA,buluttan ve pencere camından geçerek derin tabakalara nüfus etmektedir.
Dr. Belma Bayraktar