İğne biyopsisi kas, kemik ve karaciğer, akciğer gibi organlardan sıvı ya da doku örneği almak için kullanılabilir.
Neden yapılır
Doktorunuz medikal bir rahatsızlığın teşhisi ya da eliminasyonunu belirlemek için iğne biyopsisini önerebilir. Aynı zamanda tedavinin gelişimini değerlendirmek için kullanılabilir. İğneyle alınan örnek sebepleri belirlemesine yardımcı olabilir.
- kitle veya küme. İğne biyopsisi sayesinde kitle veya kümenin kist, enfeksiyon, iyi huylu tümör ya da kanser olduğu ortaya çıkar.
- enfeksiyon. İğne biyopsisi analiziyle doktorlar en etkili ilacın kullanılabilmesi için enfeksiyona hangi virüslerin yol açtığını tanılayabilir.
- iltihaplanma. İğne biyopsisi örneği sayesinde iltihaplanmaya neyin yol açtığı ve hangi tür hücrelerin etkilendiği belirlenebilir.
Ayrıca biyopsi öncesi bilgisayarlı tomografi (CT) veya ultrason çekilebilir. Bazen bu testler iğne biyopsisi sırasında biyopsi noktasının net şekilde belirlenmesi için kullanılır.
Riskler
İğne biyopsisi uygulandığı alanda küçük bir kanama ve enfeksiyon riski taşır. Sonrasında hafif ağrı hissedilebilir fakat reçeteli ya da reçetesiz ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir. Şu durumlarda doktorunuzu arayın:
- ateş
- biyopsi bölgesinde giderek artan veya ilaçlarla geçmeyen ağrı
- biyopsi bölgesinde şişme
- biyopsi bölgesinde akıntı
- baskı ya da bandajla durdurulamayan kanama
Nasıl hazırlanılır
Çoğu biyopsi prosedüründe hastanın üzerine düşen hazırlık gereksinimi yoktur. Fakat biyopsiden birkaç gün önce aspirin ya da warfarin (Coumadin) gibi kan inceltici ilaçları bırakmanız gerekebilir. Vücudun hangi bölgesinde biyopsi yapılacağına bağlı olarak doktorunuz operasyondan önce herhangi bir şey yiyip içmemeniz gerektiğini söyleyebilir. Kısıtlamalarınızı doktorunuza sorun.
Yatıştırıcı ya da genel anestezi için hazırlık
Bazı durumlarda iğne biyopsisi için damar içi (IV) yatıştırıcı verilir ya da genel anestezi yapılır. Eğer anestezi uygulanacak ise, doktorunuz biyopsiden 1 gün önce perhiz yapmanızı isteyebilir. Operasyondan önce bazı ilaçlarınızı bırakmanız gerekebileceği için doktorunuza kullandığınız ilaçları bildirin. İğne biyopsisi IV yatıştırıcı ya da genel anestezi ile yapıldıysa iğne biyopsisinden sonra kısa sürede işe dönemezsiniz. İşteki görevinize bağlı olarak geri dönmeniz 24 saat sürebilir. Doktorunuzla konuşup bu konuda bilgi alın. Aile veya arkadaşlarınızdan destek almanız gereken durumlar:
- eve dönerken arabayı başka birisi kullanmalı
- 24 saat sizinle birlikte kalmalı
- 1 veya 2 gün günlük işlere yardımcı olmalı
Karşılaşabileceğiniz durumlar
İğne biyopsisi esnasında
Sağlık ekibi, doktorun iğneyi kolayca enjekte edebileceği bir pozisyonda yatmanızı sağlayacaktır. Sadece düz yatmanız da istenebilir. Bazı vakalarda CT tarama ya da ultrason gibi görüntüleme tekniklerinden yararlanılabilir. Bu sayede doktor hedef bölgeyi daha kolay görür ve en iyi şekilde işlem yapar. Görüntüleme teknikleri bazen biyopsi öncesi bazen de biyopsi sırasında uygulanır. Hangi tür tekniğin kullanılacağı vücudun hangi bölgesine biyopsi yapıldığına bağlıdır.
Sağlık personeli iğnenin batırılacağı bölgeyi temizler. Bu bölgenin çevresinde bir yere, deriden anestetik madde enjekte edilebilir. Bazı durumlarda damar yoluyla (IV) yatıştırıcı ya da hastayı rahatlatmak için diğer tür ilaçlar verilir. İğne biyopsisi sırasında bazen genel anestezi uygulanır. Eğer genel anestezi söz konusuyla, yatıştırmak ve uyku haline sokmak için koldaki bir damar yoluyla ilaç verilir.
İğne biyopsisi sırasında doktor deri ve hedef bölge istikametinde iğneyi batırır. Hücre örnekleri toplanır ve iğne çıkarılır. Bu işlem, yeterli örnek alınana kadar tekrar edilebilir. İğne biyopsisi tekniklerinin yaygın türleri:
- ince iğne biyopsisi. Bu tür iğne biyopsisinde vücuttan hücre örneği almak için ince, boş bir iğne kullanılır.
- çekirdek iğne biyopsisi. Bu tür iğne biyopsisinde ince iğne biyopsisinden daha geniş bir iğne kullanılır. Kullanılan iğne, doktorun içine test için doku çekirdeği aldığı boş bir tüptür.
İğne biyopsisi esnasında biyopsi bölgesinde baskı gibi hafif bir rahatsızlık hissedebilirsiniz. Çok rahatsız hissederseniz sağlık görevlilerine bildirin.
İğne biyopsisi sonrası
Doktor yeterli derecede örnek aldıktan sonra prosedür tamamlanmış olur. Örnek, analiz içi laboratuvara gönderilir. Daha teknik testlerin süresi uzayabilmesine karşın, genellikle sonuçlar birkaç gün içinde belli olur. Sonuçları ne zaman alabileceğinizi doktorunuza sorun. Sağlık görevlileri iğnenin batırıldığı yere bandaj uygulayabilir. Kanamayı minimuma indirgemek için birkaç dakika boyunca bandaja baskı yapmanız istenebilir. Çoğu vakada, biyopsi tamamlandığında hastaneden ayrılabilirsiniz. Hemen ayrılma ya da gözlem için bir süre daha kalma hangi bölgede biyopsi yapıldığına bağlıdır. Bazı durumlarda, sağlık görevlileri biyopsinin herhangi bir komplikasyona yol açmadığından emin olmak için hastayı birkaç saat gözlem altında tutabilir. IV yatıştırıcı veya genel anestezi uygulanmışsa, ilacın etkisi geçene kadar rahat bir yerde dinlenmeniz sağlanır. Günün geri kalan kısmında kendinizi yormamaya dikkat edin. Talimat edildiği sürece bandajı yerinde tutarak biyopsi bölgesini koruyun. Bu bölgede hafif ağrı veya rahatsızlık hissedebilirsiniz fakat 1 veya 2 gün içerisinde geçecektir.
Sonuçlar
Patolojistler -hastalık belirtileri için doku ve hücreleri araştırmakta uzmanlaşmış doktorlar- biyopsi örneğini laboratuvarda analiz eder ve teşhis koyar ve doktor için bir patoloji raporu oluştururlar. Rapor doktorunuza gönderildiği takdirde sonuçların haber verilmesi için size ulaşılır. Doktorunuzdan patoloji raporunun kopyasını isteyebilirsiniz. Rapor teknik terimler içerdiği için sonuçları yorumlamak konusunda doktorunuz yardımcı olabilir.
Patoloji raporunun içeriği:
- Biyopsi örneğinin tanımı. Bazen genel tanım olarak da adlandırılan raporun bu kısmı biyopsi örneğini genel olarak tanımlar. Örneğin; iğne biyopsi yöntemiyle alınan doku veya sıvıların renk ve tutarlılıklarını açıklayabilir. Ya da sadece kaç tane slaydın teslim edildiğini belirtebilir.
- Hücrelerin tanımı. Raporun bu kısmı hücrelerin mikroskop altında nasıl göründüğünü tanımlar. Ayrıca kaç tane ve ne tür hücrelerin görüldüğü de ifade edilebilir. Teşhis ve en iyi tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi toplamak için incelenen hücrelerin üzerinde kullanılan özel boyalar hakkında bilgi de yer alabilmektedir.
- Patolojistin teşhisi. Bu kısımda patoloji uzmanının koyduğu teşhisler yer alır. Ayrıca başka testleri önermesi durumunda kendi yorumlarını da aktarır.
İğne biyopsisinin sonucu tıbbi tedavinin sıradaki aşamalarını şekillendirir. Sonuçların ne anlama geldiğini doktorunuzla tartışın.
Sağlık Editörü
