Tehlikeli derecede kalp atışı (ventriküler taşikardi) veya kalbin kan sağlamasını zorlaştıran bir kalp ritmi durumunda (ventriküler fibrilasyon) İmplante kardiyoverter defibrilatöre ihtiyaç duyulabilir.
İmplante kardiyoverter defibrilatörün çalışma prensibi anormal kalp ritimlerini tespit edip durdurmaya dayanır. Cihaz sürekli kalp atışını gözlemler ve gerekli olduğunda ekstra atış sağlar ya da normal kalp ritmine dönmek için elektrik şoku verir. İmplante kardiyoverter defibrilatör cihazı kalp pilinden farklıdır (kalbin genellikle üst odacıklarında (atriyum) meydana gelen, daha az tehlikeli kalp ritmi sorunlarının tedavisinde kullanılan bir İmplante cihaz).
Neden yapılır
Televizyonda doktorların kalp durması geçiren hastaya bir çift aletle nasıl şok verdiğini görmüşsünüzdür. İmplante kardiyoverter defibrilatör de aynı görevi yerine getirir; fakat içten ve otomatik olarak. Cihaz, genellikle sol köprücük kemiğinin alt kısmına olmak üzere deri altına cerrahi prosedürle yerleştirilir. Cihazdan gelen bir veya iki adet esnek, izole edilmiş kablo damarlar yoluyla kalbin alt odacıklarına gider. Cihaz sürekli anormal kalp atışlarını gözlemleyip anında müdahale ettiği için en yakın hastaneye saatlerce uzakta dahi olsanız kalp durması durumunda tedavi sağlanır.
İmplante kardiyoverter defibrilatör nasıl çalışır?
Hızlı kalp atışı durumunda kalpten cihaza giden kablolar sinyal gönderir ve cihaz kalp atışının normale dönmesini sağlar. Kalp atışındaki soruna bağlı olarak cihaz şu terapilere göre programlanabilir:
- Düşük enerjili tempo terapisi. Cihaz kalp atışındaki hafif bozukluklara tepki verdiğinde hiç bir şey hissetmezsiniz veya göğüs bölgesinde ağrısız bir çırpınma hissedebilirsiniz.
- Kardiyoversiyon terapisi. Daha ciddi kalp ritmi problemleri için yüksek enerjili şoklar verilir. Göğüs bölgesine yumrukla vurulmuş gibi hissedebilirsiniz.
- Defibrilasyon terapisi. Bu, normal kalp atışını sağlamak için kullanılan en güçlü elektriksel terapidir. Bu terapi sırasında göğüs bölgesinde tekmeleniyormuş gibi hissedebilirsiniz ve ayağınız yerden kesilebilir. Terapinin sebep olduğu ağrı sadece bir saniye sürer. Şok verildikten sonra herhangi bir rahatsızlık olmaması gerekir.
Genellikle normal kalp atışını sağlamak için tek bir şok yeterlidir. Fakat bazen 24 saatlik süreçte 2 veya daha fazla şok gerekebilir. Kısa sürede verilen sık şoklar İKD fırtınası olarak bilinir. İKD fırtınası geçiriyorsanız cihazın düzgün çalıştığından emin olmak veya kalp atışını daha da anormal hale getiren bir durum olup olmadığını anlamak için acile başvurmalısınız. Gerekli ise, cihaz, şok sayısı ve sıklığı azalacak şekilde ayarlanabilir. Kalbin düzenli bir şekilde atması ve İKD fırtınası olasılığını azaltmak için ek ilaç almanız gerekebilir.
Kimler İmplante kardiyoverter defibrilatöre ihtiyaç duyar?
Aralıksız ventriküler taşikardiniz varsa, kalp durması geçirmişseniz veya ventriküler aritmi sebebiyle bayılmışsanız İKD cihazı için başlıca adaylardan birisiniz demektir. Ayrıca şu durumlarda da İKD’den yararlanabilirsiniz:
- Koroner arter veya kalbi zayıflatan kalp krizi geçmişi
- Anormal kalp kası içeren bir kalp rahatsızlığı (genişlemiş veya kalınlaşmış kalp kası gibi)
- Kalbin anormal şekilde atmasına neden olan kalıtsal bir kalp bozukluğu. Bunların arasında ventriküler fibrilasyona yol açan ve hatta genç kişilerde kalp problemi semptomları görülmeden ölüme neden olan uzun QT sendromu bulunmaktadır. Ayrıca, Brugada sendromu ve aritmojenik sağ ventriküler displazi gibi nadir sorunlar da İKD’ye ihtiyaç duyduğunuz anlamına gelebilir.
Riskler
İKD cihazının İmplante edilme prosedürü bazı risklere sahiptir fakat nadir olarak görülür. Muhtemel riskler:
- İmplante bölgesinde enfeksiyon
- İmplante prosedürü sırasında kullanılan ilaçlara karşı alerjik reaksiyon
- Cihazın takıldığı yerde şişlik, kanama veya morarma
- İKD hatlarının yerleştirildiği yerde damar hasarı
- Kalp civarında yaşamı tehdit edici hale gelebilen kanama
- İKD hattının yerleştirildiği yerde kalp kapakçığından sızan kanama
Nasıl hazırlanılır
İKD cihazına ihtiyacınız olup olmadığını belirlemek için doktor aşağıdaki testlerden birini yapabilir:
- Elektrokardiyografi (EKG). Noninvazif olan bu testte kablo tutturulmuş sensör bantları (elektrotlar) göğüs bölgesine; bazen de elektriksel impulsları ölçmek için uzuvlara yerleştirilir. Kalbin atış düzeni vekalp atışı türü hakkında bilgiler sunar.
- Ekokardiyografi. Noninvazif olan bu testte zararsız ses dalgaları kullanılır ve bu sayede doktor insizyon yapmadan kalbi görebilir. Prosedür sırasında transdüser denilen küçük, plastik bir alet göğüs bölgesine yerleştirilir. Cihaz, kalpten seken ses dalgalarını toplar ve bu ses dalga düzenlerini kullanarak kalp atış görüntülerini oluşturan bir makineye gönderir. Bu görüntüler kalbin ne kadar iyi işlev gösterdiğini ortaya çıkarır ve kaydedilen görüntüler sayesinde doktor kalp kasının boyut ve kalınlığını belirler.
- Elektrofizyoloji araştırması. Bu prosedürde elektrotlar kan damarları yoluyla kalbe iletilir ve kalbin elektriksel sisteminin işlevini test etmek için kullanılır. Bu sayede mevcut kalp ritmi problemi veya oluşma ihtimali belirlenir.
- Holter görüntüleme. Aynı zamanda ambulatuvar elektrokardiyogram görüntüleme olarak bilinen Holter görüntülemede 24 saatlik süreç boyunca kalp ritmi kaydedilir. Göğüs bölgesindeki elektrotlardan gelen kablolar cepte taşınan veya kemere takılmış, batarya ile çalışan bir kayıt cihazına bağlıdır. Monitörü takarken aktivite ve semptomların kaydını tutmanız gerekir. Doktor günlük ile elektriksel kayıtları karşılaştırarak semptomların nedenini belirlemeye çalışır.
- Olay kaydedici. Doktorunuz yaklaşık bir gün boyunca kalp aktivitesini kaydeden çağrı cihazı boyutunda bir alet takmanızı isteyebilir. Holter monitörünün aksine olay kaydedicisinde her türlü aktivite gözlemlenmez. Sadece semptomlar belirdiğinde cihazı açmanız gerekir.
Doktorunuz ameliyata hazırlık dahilinde spesifik talimatları size bildirecektir. Muhtemelen ameliyattan 8 saat önce herhangi bir şey yiyip içmemeniz gerekir. Kullandığınız ilaçlar ve ameliyattan önce bu ilaçları kullanmaya devam edip etmeme konusunda doktorunuzla görüşünüz.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Prosedür sırasında
Genellikle İmplanteasyon prosedürü uyuşturucu ilaç ve gevşemenizi sağlayan fakat uyanık halde bırakan yatıştırıcı ile uygulanır. Prosedür tipik olarak 1-3 saat sürer. Ameliyat sırasında esnek, izole edilmiş bir kablo köprücük kemiğinin altında veya yakınındaki majör damarlardan birine takılır ve röntgen görüntülerinin rehberliğinde kalbe iletilir. Kabloların uçları kalbin pompalama yapan alt odacıklarına (ventriküler) sabitlenir. Diğer uçları ise genellikle köprücük kemiğinin altına İmplantee edilen şok cihazına bağlanır.
Prosedür sonrasında
İmplanteasyon sonrasında doktorunuz cihazı test eder ve spesifik kalp ritim probleminize göre programlar. Cihazı test etmek için kalbinize şok gönderilmesi gerekir. Test sırasında uyanık olmamanız için genel anestezi uygulanır. Hastanede 1-2 gün kalmanız gerekir ve taburcu olmadan önce bir kez daha test yapılabilir. Ek testler genellikle ameliyat gerektirmez.
Bir İKD cihazı genellikle şu işlevleri göstermek için programlanır:
- Kardiyoversiyon. İKD tehlikeli derecede hızlı kalp atışı tespit ettiğinde bu atışı daha yavaş, normal kalp atışına çeviren bir elektrik şoku gönderir.
- Defibrilasyon. Bazen kardiyoversiyon başarısız olur ve kalp ritmi hızlanır ya da daha düzensiz hale gelir. Diğer zamanlarda kaotik bir kalp atışı spontane olarak gelişir. İKD hayati tehlike taşıyan bu iki durumdan birini tespit ettiğinde kalbin tekrar normal şekilde atmasını sağlamak için daha güçlü bir şok gönderir.
Bir İKD cihazı aynı zamanda şu gibi ek işlevleri sağlamak için de programlanabilir:
- Anti-taşikardi kalp tedavisi. Olağan dışı hızlı kalp atış hızınız varsa cihaz kalbin tekrar normal hızda atmasını sağlayacak şekilde ağrısız, düşük enerjili impulslar sağlar. Bu şekilde kardiyoversiyon veya defibrilasyon gereksinimi önlenebilir.
- Anti-bradikardi kalp tedavisi. Bir kalp rahatsızlığı veya ilaç sebebiyle kalp atışı anormal derecede yavaş ise önerilen tipik tedavi şekli standart kalp pilidir. Fakat İKD cihazına sahip kişilerde bazen taşikardi veya ventriküler fibrilasyona yönelik verilen şokların sonucunda bradikardi oluşur. Bu durumda İKD yavaş kalp atışını algılar ve kalbin normal hızda atmasını sağlayacak şekilde ağrısız, düşük enerjili impulslar vererek kalp pili görevi görür.
- Kalp aktivitesinin kaydedilmesi. İKD kalbin elektriksel aktivite ve ritimlerinin varyasyonları hakkındaki bilgileri kaydeder. Bu bilgi sayesinde doktor kalp ritim problemini değerlendirir ve gerekli görürse cihazı yeniden programlar.
- Kardiyak resenkronizasyon tedavisi. Kalbin sadece bir taraftaki odacığını harekete geçiren standart bir kalp pilinin aksine biventriküler kalp pili, daha etkili şekilde atması için kalbin hem sağ hem sol karıncığının harekete geçmesini sağlar. Özel bir İKD cihazı türü de aynı fonksiyonu sağlayabilir. Kardiyak resenkronizasyon tedavisi özellikle kalplerinin elektriksel sistemleri normal şekilde işlev göstermeyen kalp yetmezliği hastaları için önem taşır.
Prosedür sonrası ağrı tedavisi
Ameliyat sonrasında birkaç gün veya hafta boyunca şiş ve hassas olarak kalabilen; insizyon bölgesinde ağrı görülebilir. İlk başta genellikle reçete ile ağrı kesici verilir; ağrınız azalırken acetaminophen (Tylenol, diğerleri) or ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) gibi aspirin içermeyen ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Doktorunuz bu yönde talimat vermezse, kanama riskini artırabileceği için aspirin içeren ağrı kesicileri kullanmayınız. Önlem olarak; prosedür sonrasında araba süremeyeceğiniz için eve dönüş için gerekli ayarlamaları yapınız.
Sonuçlar
Kapasitesi sebebiyle İKD cihazları, kardiyak arest geçirmiş ve yüksek risk bulunan kişiler için standart tedavi haline gelmiştir. İKD cihazınız varsa, sadece ilaçlarla yapılan tedaviye oranla kardiyak arestten ani ölüm riskiniz çok daha düşüktür.
Yüksek ventriküler taşikardi ve ventriküler fibrilasyon riskiniz varsa kardiyak areste karşı en iyi savunmanız İKD cihazı olabilir. Cihaz takıldıktan sonra ömrünüz boyunca kullanmanız muhtemeldir. Elektriksel şoklar rahatsızlık verici olsa da cihazın kalp ritmi problemini etkili bir şekilde tedavi ettiğinin ve ani ölümden koruduğunun kanıtıdır. Doktorunuzla cihazı en iyi hangi şekilde koruyabileceğiniz hakkında görüşünüz.
Prosedür sonrasında yaralanmalardan kaçınmak ve cihazın düzgün bir şekilde çalıştığından emin olmak için bazı önlemler almanız gerekecektir.
Kısa vadeli önlemler
Ameliyattan iyileştikten kısa süre sonra egzersiz, iş ve seks gibi normal aktivitelerinize dönebilirsiniz. Bu konularda doktorunuzun talimatlarına uyunuz. Ameliyat sonrası ilk 4 hafta boyunca doktorunuz şu durumlardan kaçınmanızı isteyebilir:
- Golf, tenis, yüzme, bisiklet sürme, bowling veya vakumlu temizleyici ile temizleme gibi omuz üstü yorucu aktivite veya egzersizler
- 5 pounds üzeri ağırlıkları kaldırma
- Temas sporları
- Yorucu egzersiz programları
Uzun vadeli önlemler
Elektriksel problemlerle ilgili İKD sorunları nadir olarak görülür. Buna rağmen bazı önlemler almanız gerekir:
- Cep telefonu veya diğer mobil cihazlar. Cep telefonuyla konuşmak sorun yaratmaz fakat telefon açık durumdayken İmplanteasyon bölgesine 15 santimetreden fazla yaklaştırmayınız. Nadir olmakla birlikte İKD cihazı cep telefonu sinyalini kalp atışıyla karıştırarak kalp atışını yavaşlatabilir ve ani yorgunluk gibi semptomlara yol açabilir.
- Güvenlik sistemleri. Ameliyat sonrasında İKD cihazınız olduğunu gösteren bir kart verilir. Havaalanlarında bu kartı çalışanlara gösteriniz çünkü İKD güvenlik alarmlarını harekete geçirebilir. Aynı zamanda elle tutulan metal dedektörleri İKD işlevini bozabilen bir mıknatısa sahiptir. Bu tür cihazlarla taramayı 30 saniyeden kısa sürecek şekilde kısıtlayın veya elle arama yapılmasını talep ediniz.
- Tıbbi ekipman. Doktorlarınıza İKD cihazınız olduğunu bildiriniz. MRI, MRA ve radyofrekans veya mikrodalga ablasyon gibi bazı prosedürler İKD cihazının bulunması durumunda tavsiye edilmez.
- Güç üreticileri. Kaynak aleti, yüksek voltajlı transformatörler veya motor-jeneratör sistemlerinin en az 0.6 metre uzağında durunuz. Bu tarz aletlerin yakınında çalışıyorsanız doktorunuz iş yerinizde aletlerin cihazı etkileyip etkilemediğini test edebilir.
- MP3 çalar kulaklıkları. Cihazın kendisi düşük riske neden olsa da kulaklıklar sorun çıkarabilir. Çoğu manyetik bir madde içerdiği için İKD cihazının işlevini bozabilir. Kulakları İKD cihazından en az 15 santimetre uzak tutunuz.
Çok az derecede veya hiç riske yol açmayan aletler arasında mikrodalga fırın, televizyon, uzaktan kumanda, AM/FM radyolar, tost makinesi, elektrikli battaniye, elektrikli tıraş makinesi ve elektrikli matkap, bilgisayar, tarayıcı, yazıcı ve GPS cihazları bulunmaktadır.
Araba kullanma kısıtlamaları
Ventriküler aritmi tedavisi amacıyla İKD cihazı takıyorsanız araba kullanmak sorun arz etmektedir. Aritmi ve İKD cihazı şoklarının kombinasyonu bayılmaya yol açabilir ve bu durum araba kullanma açısından tehlikeli olabilir.
Amerikan Kalp Derneği’ne göre başlıca önleme amacıyla İKD cihazı takan herkes prosedür sonrası 1 hafta boyunca araba sürmekten kaçınmalıdır, fakat spesifik tavsiyeler hakkında doktorunuzla görüşünüz. İKD cihazı kardiyak arest veya ventriküler aritmi nedeniyle takılmışsa prosedür sonrası 6 ay boyunca araba kullanma tavsiye edilmez. Bu süreçte herhangi bir şok hissetmezseniz muhtemelen tekrar araba kullanmaya başlayabilirsiniz. Fakat daha sonra bir şok geçirirseniz, bayılmış olun veya olmayın bu durumu doktorunuza bildirin ve doktorun tavsiyelerine uyunuz.
Çoğu durumda, bir sonraki şok geçirilmeyen 6 aylık döneme kadar araba kullanmamanız gerekir. Bu konuda bazı tartışmalar mevcuttur. Örneğin, Avrupa Kalp Ritmi Derneği kardiyak arest ya da aritmi nedeniyle takılan İKD durumunda araba sürmek için sadece 3 ay beklemeyi tavsiye ederken Amerikan Kalp Derneği 6 ay beklemeyi önermektedir. Durumunuz için tavsiye almak amacıyla doktorunuzla görüşünüz.
İKD cihazınız varsa ve hayati tehlike taşıyan aritmi geçmişiniz yoksa prosedürden 1 hafta sonra, şok geçirmediğiniz takdirde doktorun onayıyla araba sürmeye başlayabilirsiniz. Spesifik durumunuz hakkında doktorunuzla görüşünüz. İKD cihazı takılı ise genellikle ticari araç sürücü belgesi verilmez.
Batarya ömrü
Cihazdaki lityum batarya 7 yıla kadar dayanabilir. Her 3-6 ayda bir yapılan düzenli kontroller sırasında doktor veya hemşire bataryayı kontrol eder. Batarya hemen hemen bitmek üzere olduğunda küçük çaplı bir prosedür ile eski şok jeneratörü yenisi ile değiştirilir.
İKD cihazları ve yaşam sonu sorunları
İKD cihazınız varsa ve kanser gibi kalple alakalı olmayan ölümcül derecede bir hastalığınız mevcutsa İKD cihazı muhtemelen ölüm sürecini uzatacaktır. İKD cihazı takılmış ve daha sonra ölümcül bir hastalığa yakalanmışsanız doktorunuzla dilekleriniz hakkında konuşunuz. Ayrıca, yaşam sonu bakım durumlarında medikal kararların verilmesi için aile üyeleri veya başka biriyle konuşmak isteyebilirsiniz. İKD cihazını kapatmak kolay bir işlemdir ve gereksiz acı çekme sürecini önleyebilir.
Sağlık Editörü
