Kalp,antik dönemden bu yana aşkın ve sevginin sembolü olarak biliniyor. Ancak kalp,bazen aşk bazen de hastalıklar nedeniyle yoruluyor. Günümüzde bilimsel gelişmeler sayesinde kalbe dair birçok bilgi edinilse de,kalp hastalıkları hala ön önemli sağlık sorunlarının başında geliyor. Her ne kadar erkek hastalığı olarak bilinse de kadınların vücutlarının genel yapısı bazı durumlarda kalp rahatsızlıklarına zemin hazırlıyor. Örneğin mitral kapak sorunları ya da tiroid fonksiyon bozukluklarının bir sonucu olarak ortaya çıkan kalp hastalıkları kadınlarda çok daha fazla görülüyor. Ayrıca aşk acısı,stres ya da iş yerinde yaşanan olumsuz durumlar kadınların kalplerinin daha çabuk etkilenmesine neden oluyor.
Daha küçük bir kalp:Hastalık riskini artırıyor
Kadın kalbi,erkeğe göre çok daha narin. Erkeklerde vücut yüzeyine göre kalbin ortalama ağırlığı 134gr/m2 iken kadınlarda bu ortalama 110gr/m2. Yani 60 kilogram ağırlığındaki bir kadının kalbi 176 gramken,aynı kiloya sahip bir erkeğinki 227 gram.
Kadınların kalp damarlarının çapı erkeklere oranla daha küçük ayrıca kalp duvar kalınlıkları da daha dar. Bu nedenle kalp krizi geçiren kadınların kalp yetmezliğine girme ihtimalleri erkeklere oranla çok daha yüksek.
Damar çaplarının küçük olması kadınların kılcal damar hastalıklarına yatkın olmasına yol açıyor. Hastanelere çeşitli şikayetler ile gelen bazı kadınlara koroner anjiyografi yapılıyor. Ancak anjiyografide,zaman zaman gözle görülebilir olan kalp damarlarının tamamen açık olduğu ortaya çıkıyor. Bunun nedeni ise çoğu zaman gözle görülemeyecek incelikteki kalp damarlarının hastalanmasından kaynaklanıyor.
Hormonal nedenler:Damar fonksiyonlarını etkiliyor
Kadınların damar fonksiyonları hormonal nedenlerle de farklılık gösterebiliyor. Bu farklılık kalp damar hastalıklarının tanısının doğru koyulmasında sorun yaratıyor. Öyle ki efor testinin güvenirlilik oranı bile kadınlarda daha düşük. Erkeklerde bu oran yaklaşık yüzde 80 iken,kadınlarda yüzde 65 civarında.
İnce damar yapıları:Bypass ameliyatlarını zorlaştırıyor
Kadınların kalp damarlarının daha narin olması,bypass cerrahisinde de zorluk yaratıyor. Özellikle vücut yüzeyi daha küçük olan kadınların bypass ameliyatlarında,kanama ve kalp yetmezliğine bağlı şok gibi komplikasyon oluşma ihtimalleri artabiliyor.
Duygusal yapı:Daha fazla aşk acısı çekiyor
Aşk acısı kalp sağlığını olumsuz yönde etkileyebiliyor. Aşk acısı ve sevgilinin ölümü gibi yoğun strese neden olan olaylar nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi belirtilerin oluşmasına zemin hazırlıyor. Bunun yanı sıra ani korku,depresyon ve doğal afetler de kalp hastalığı riskini artırıyor. Doğaları gereği erkeklere göre daha duygusal olan kadınlarda bu gibi sonuçların ortaya çıkma olasılığı daha yüksek.
Yağ dokularının fazla olması:Anjiyoyu zorlaştırıyor
Koroner anjiyografide görülen komplikasyon oranları da kadınlarda çok daha yüksek. Örneğin,kasık bölgesindeki kanamalar kadınlarda daha sık yaşanıyor. Bu durumun en önemli nedeni ise kadınlarda yağ dokusunun daha fazla olması ve anjiyografi kılıfının çıkartıldığı atardamara anjiyografi sonunda yeterince bası uygulmasının daha zor olması.
Kapak sorunları:Kalp kapağının mikrobik iltihap riskini artırıyor
Kalp romatizmasına bağlı kapak hastalıklarıyla,mitral kapak sorunları kadınlarda daha sık görülüyor. Bunun yanı sıra çarpıntıya ve belli belirsiz bir göğüs ağrısına neden olan mitral kapak prolapsusa rastlanma oranı da erkeklere oranla çok daha yüksek. Kalp kapak hastalarında kalp kapağının mikrobik hastalığı riski artıyor.
Tiroit bezi bozuklukları:Kalbi yoruyor
Halk arasında guatr olarak bilinen tiroid bezi bozuklukları da kadınlarda çok daha fazla görülüyor. Guatr,kalp ritim bozukluklarının yaşanmasına zemin hazırlıyor. Eğer tiroid bezi az çalışıyorsa metabolizma yavaşlıyor. Bunun sonucunda da kişi kolay kilo alıyor,kolesterol ve diğer kan yağları da yükseliyor. Tiroid bezi fazla çalıştığında ise ortaya çıkan çarpıntılarla birlikte,aşırı hızlı atan kalp yoruluyor ve kalp yetmezliği meydana geliyor.
Doğum:Bazı kadınların kalbinde yetmezliğe neden olabiliyor
Kadınlara özgü bir başka hastalık da doğumun ardından 5 ay içinde gelişebilen ve kalp yetmezliğine neden olan kalp kası hastalığı. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bu hastalık daha ziyade 30 yaşın üzerinde,obez,çoğul gebeliği olan,öncesinde kalp kası iltihabı geçirmiş,sigara kullanan veya beslenme yetersizliği olanlarda görülüyor. Bu hastalığın sonuçları kalp nakli ihtiyacına gidecek kadar ağır olabiliyor.
Kadınların kalbi krizde de farklı sinyal veriyor
Kalp krizi semptomları kadınlarda erkeklere göre daha farklı gelişiyor. Örneğin erkeklerde sıklıkla görülen soğuk terleme bulgusuna kadınlarda çok daha az rastlanıyor. Bunun yerine kriz geçiren kadınlar,sıklıkla hazımsızlık şikayeti görülüyor.
Doç. Dr. Tayfun Açıl