Vücut, şu şekilde üre nitrojenini üretir ve vücuttan atar:
- Karaciğer, vücut hücreleri tarafından kullanılan proteinleri parçaladıktan sonra amonyak üretir -ki bu madde de nitrojen içerir.
- Nitrojen, kimyasal bir atık ürünü olan üreyi oluşturmak için karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerle birleşir.
- Üre, kan akışı yoluyla karaciğerden böbreklere gider.
- Sağlıklı böbrekler üreyi filtreler ve diğer atık ürünlerini kandan atar.
- Filtrelenen atık ürünleri vücuttan idrar yoluyla atılır.
BUN testi yoluyla böbrek ve karaciğerin düzgün çalışmadığına işaret eden yüksek üre nitrojeni değerleri belirlenebilir.
Neden yapılır
Kan üre nitrojeni testine ihtiyaç duyabileceğiniz durumlar:
- Doktorunuz böbrek hasarından şüpheleniyorsa
- Böbrek fonksiyonunun değerlendirilmesi gerekiyorsa
- Hemodiyaliz veya peritoneal diyaliz tedavisi görüyorsanız, diyaliz tedavisinin etkililiğini ölçmek için
- BUN testinin bu rahatsızlıkların hiçbirini tek başına teşhis edememesine rağmen; karaciğer hasarı, idrar kanalı obstrüksiyonu, konjestif kalp yetersizliği veya gastrointestinal kanama gibi rahatsızlıkları teşhis etmek için bir dizi kan testinin bir parçası olarak uygulanabilir.
Başlıca sorun böbrek rahatsızlığıysa, üre nitrojeni testinden sonra muhtemelen kreatinin seviyeleri de ölçülür. Kreatinin, sağlıklı böbreklerin idrar yoluyla attığı bir diğer atık ürünüdür. Yüksek kreatinin seviyesi böbrek hasarının belirtisi olabilir. Böbrek fonksiyonunun ne derece iyi çalıştığını anlamak için, tahmini glomerül filtrasyon hızının (eGFR) hesaplanması amacıyla kan örneği alınabilir. eGFR, böbrek fonksiyonunun yüzdeliğini hesaplar.
Nasıl hazırlanılır
Kan örneği sadece üre nitrojeni seviyesi için ölçülüyorsa test öncesinde normal yeme içmeye devam edebilirsiniz. Örnek, ek testler için kullanılacaksa testten belli bir süre önce perhiz yapmanız gerekebilir. Gerekli talimatları doktorunuz verecektir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Prosedür esnasında bir sağlık görevlisi koldaki bir damara iğne enjekte ederek kan örneği alır. Örnek, analiz için laboratuvara gönderilir. İşlem bittiğinde günlük yaşantınıza dönebilirsiniz.
Sonuçlar
Test sonuçları Amerika’da desilitre başına miligram (mg/dL) ve uluslararası ölçekte litre başına (mmol/L) bazında ölçülür. Genel olarak 7-20 mg/dL (2.5-7.1 mmol/L) değeri normal olarak kabul edilir. Fakat normal değerler, laboratuvar tarafından kullanılan referans aralığı ve yaşa göre değişkenlik gösterebilir. Doktorunuzdan sonuçları açıklamasını rica ediniz. Üre nitrojen seviyeleri yaşla birlikte artma eğilimi gösterir. Bebeklerde diğer insanlara oranla daha düşük seviye gözlenir ve çocuklarda bu aralık değişmektedir.
Genel olarak, yüksek kan üre nitrojeni seviyesi, böbreğin iyi çalışmadığını gösterir. Fakat yükselmiş üre nitrojeni seviyesinin sebepleri aynı zamanda:
- idrar kanalı obstrüksiyonu
- konjestif kalp yetersizliği
- gastrointestinal kanama
- yeterli sıvı almamak ya da diğer sebeplerden kaynaklı dehidrasyon
- şok
- şiddetli yanıklar
- kortikosteroid ve bazı antibiyotikler gibi belirli ilaçlar
- yüksek protein diyeti
Böbrek hasarı endişe yaratıyorsa, doktorunuza hangi faktörlerin etkiliyor olabileceğini ve bu faktörleri kontrol altında tutmak için neler yapabileceğinizi sorun.
Sağlık Editörü
