Kolektomi kolonu etkileyen hastalıkların önlenmesinde veya tedavi edilmesinde gerekli olabilir.
Kolektomi operasyonunun çeşitli türleri mevcuttur:
- Tam kolektomi: kolonun tamamı alınır.
- Kısmi kolektomi: kolonun sadece bir kısmı alınır ve aynı zamanda subtotal olarak adlandırılır.
- Hemikolektomi: kolonun sağ veya sol kısmı alınır.
- Proktokolektomi: kolon ve rektum alınır.
Kolektomi ameliyatında genellikle kalan kısmın sindirim sistemine tekrar bağlanması ve atıkların vücuttan ayrılması için farklı prosedürler gerekir.
Neden yapılır
Kolektomi kolonu etkileyen hastalıkların önlenmesinde veya tedavi edilmesinde kullanılır. Örneğin:
- Kontrol edilemeyen kanama. Kolonda şiddetli kanama, sorunlu bölgesinin alınması için ameliyat gerektirebilir.
- Bağırsak obstrüksiyonu. Durum bağlı olarak tıkalı bir kolon acilen tam veya kısmi kolektomi gerektirir.
- Kolon kanseri. Erken evre kanser kolonun sadece küçük bir kısmının alınmasını gerektirebilir. Geç evrelerde ise daha fazla kısmının alınması gerekebilir.
- Crohn hastalığı. İlaçlar yardımcı olmuyorsa kolonun ilgili bölümünün alınması semptomların geçici süreyle geçmesini sağlayabilir. Ayrıca, kolonoskopi sırasında prekanseröz değişimlere rastlanmışsa kolektomi tedavi seçeneği olabilir.
- Ülseratif kolit. İlaçlar semptomları geçirmiyorsa doktorunuz tam kolektomiyi önerebilir. Ayrıca, kolonoskopi sırasında prekanseröz değişimlere rastlanmışsa kolektomi tedavi seçeneği olabilir.
- Divertikülit. Bu rahatsızlığınız nüksederse veya komplikasyonlar baş gösterirse doktorunuz ilgili kolon bölgesinin alınmasını önerebilir.
- Önleyici ameliyat. Multipl prekanseröz kolon polipleri yüzünden yüksek kolon kanseri riskiniz varsa ilerde kolon kanserine yakalanmamak için tam kolektomi ameliyatını seçebilirsiniz. Kalınbağırsağın ailevi adenomatöz polipleri veya Lycch sendromu gibi kalıtsal genetik yüksek risk durumlarında kolektomi bir seçenek haline gelebilir.
Tedavi seçeneklerinizi doktorunuzla görüşün. Bazı durumlarda birden fazla seçeneğiniz olabilir. Doktorunuz tüm seçeneklerin artı ve eksilerini anlamanıza yardımcı olacaktır.
Riskler
Kolektomi ciddi komplikasyon riski taşır. Bu riskler genel sağlık, kolektomi türü ve cerrahın operasyonda kullandığı tekniklere bağlıdır. Genel olarak kolektomi komplikasyonları:
- kanama
- bacakta (derin ven trombozu) ve akciğerlerde (pulmoner embolizm) kan pıhtıları
- enfeksiyon
- mesane ve küçük bağırsak gibi yakın organların hasar alması
- sindirim sisteminin kalanını birleştiren dikişlerin yırtılması
Operasyon sonrası sindirim sistemi iyileşirken hastanede kalmanız gerekir. Ayrıca doktorunuz komplikasyon risklerine karşı sizi gözlem altında tutacaktır. Durumunuza bağlı olarak birkaç gün veya bir hafta hastanede yatabilirsiniz.
Nasıl hazırlanılır
Ameliyat gününden bir süre önce doktorunuz:
- Bazı ilaçları almanızı yasaklayabilir. Bazı ilaçlar ameliyat sırasında komplikasyon riskini artırmaktadır. Bu sebepler belirli bir süre önce doktorunuz bu ilaçları bırakmanızı isteyebilir.
- Ameliyat önce perhiz; Doktorunuz bu konuda gerekli talimatları verecektir. Prosedürden birkaç saat veya bir gün önce herhangi bir şey yiyip içmemeniz gerekebilir.
- Bağırsakları temizleyen bir solüsyon içmek. Doktorunuz evde suyla karıştırılan bir laksatif solüsyon verebilir. Talimatları izleyerek solüsyonu içersiniz ve kolonun boşalması için ishal gerçekleşir. Ayrıca doktorunuz enema da tavsiye edebilir.
- Antibiyotik kullanmak. Bazı durumlarda doktor, doğal yollardan kolonda bulunan bakterileri bastırarak enfeksiyonun önlenmesi için antibiyotik verebilir.
Her zaman kolektomi için hazırlanmak mümkün değildir. Örneğin, bağırsak obstrüksiyonu veya bağırsak perforasyonu sonucu acil kolektomi gerekiyorsa hazırlık için vakit olmayabilir.
Hastanede yatma için hazırlık yapın
Durumunuza bağlı olarak operasyon sonrası en az birkaç gün hastanede kalmanız gerekir. Evde ve işte sorumluluklarınıza yardımcı olması için birini ayarlayın.
Hastanede kalış süresi için vakit geçirebileceğiniz şeyler hakkında düşünün. Örneğin:
- Sabahlık ve terlik
- Diş fırçası, diş macunu ve gerekliyse tıraş malzemeleri
- Rahat giysiler
- Kitap, dergi, oyun gibi vakit geçirmeyi sağlayan şeyler
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Kolektomi sırasında
Ameliyat günü sağlık ekibi sizi hazırlık odasına götürür. Kan basıncı ve solunumunuz gözlemlenir. Koldaki bir damar yoluyla antibiyotik verilebilir. Daha sonra ameliyat odasına alınır ve masaya konuşlandırılırsınız. Genel anestezi uygulanacağı için operasyon boyunca uyanık olmazsınız.
Sonra cerrahi ekip kolektomiye başlar. Kolon ameliyatı iki şekilde gerçekleştirilebilir:
- Açık kolektomi. Kolona ulaşmak için karın bölgesinde uzun bir insizyon oluşturulur. Cerrah, cerrahi aletlerle kolonu çevreleyen dokulardan ayırır ve kolonun bir kısmını ya da tamamını keser.
- Laparoskopik kolektomi. Aynı zamanda minimal invazif kolektomi olarak adlandırılan bu prosedürde karın bölgesine bir dizi küçük insizyonlar atılır. Cerrah insizyonların birinden küçük bir kamera geçirir ve diğer insizyonlar yoluyla cerrahi aletleri yerleştirir. Cerrah, aletlerle kolonu çevreleyen dokulardan ayırırken işlemleri ameliyat odasındaki video ekranından izler. Daha sonra kolon küçük insizyonlardan biri yoluyla çıkarılır. Bu sayede cerrah vücut dışında kolon üzerinde işlem yapabilir. Kolonu onardıktan sonra insizyon yoluyla yerine yerleştirir.
Operasyon türü durumunuza ve doktorun uzmanlığına bağlıdır. Laparoskopik kolektomi ameliyat sonrası ağrı ve iyileşme süresini azaltabilir. Fakat herkes bu prosedür için uygun bir aday değildir. Aynı zamanda bazı durumlarda, operasyon laaparoskopik olarak başlayıp zorunlu nedenlerden açık kolektomiye çevrilmek durumunda kalınabilir.
Kolon onarıldıktan veya alındıktan sonra cerrah, vücudun atıkları çıkarmasını sağlamak için sindirim sistemini tekrar bağlar. Mevcut seçenekler:
- Kolonun kalan parçalarını birleştirmek. Cerrah, anastomoz olarak adlandırılan işlem dahilinde kolonun kalan parçalarını tekrar bağlayabilir. Daha sonra dışkı prosedür öncesinde olduğu gibi vücudu terkedebilir.
- Bağırsağı karında meydana getirilen bir açıklığa bağlamak. Cerrah, ince veya kalın bağırsağı karında oluşturulan bir açıklığa bağlayabilir. Bu şekilde atıklar vücudu açıklık yoluyla terkedebilir (stoma). Stomanın dış kısmında dışkının toplanması için bir torba takabilirsiniz. Bu durum geçici veya kalıcı olabilir.
- İnce bağırsağı anüse bağlamak. Kolon ve rektum alındıktan sonra cerrah ince bağırsağın bir kısmını anüse tutturulmuş bir kese oluşturmak için kullanabilir. Bu şekilde atıklar normal şekilde vücuttan atılabilir fakat her gün birkaç kere sulu bağırsak hareketleri meydana gelebilir. Bu prosedürün bir parçası olarak geçici ilyostomi uygulanabilir.
Cerrahınız operasyon öncesinde seçenekleri sizinle tartışacaktır.
Kolektomi sonrasında
- Ameliyat sonrasında anestezinin etkisi geçerken gözlem altında tutulmanız için istirahat odasına alınırsınız. Daha sonra sağlık görevlileri iyileşmeye devam ederken sizi bir hastane odasına alacaktır.
- Bağırsak işleviniz düzelene kadar hastanede kalmanız gerekir. Bu süreç birkaç gün ve bir hafta arasında değişir. İlk başta katı yiyecekler yiyemezsiniz. Öncelikle sıvı besinler koldaki bir damardan verilebilir ve daha sonra berrak sıvılara geçebilirsiniz. Bağırsak iyileşirken zamanla katı yiyecekleri yiyebilirsiniz.
- Ameliyatta kolostomi veya bağırsağı karnın dışına tutturmak için ilyostomi uygulanmışsa stomanın bakımını öğretmesi için bir ostomi hemşiresiyle görüşmeniz gerekir. Hemşire, dışkıları toplayacak torbanın nasıl değiştirileceğini açıklayacaktır.
- Hastaneden ayrıldıktan sonra evde iyileşme süresi birkaç haftayı bulabilir. İlk başta kendinizi zayıf hissedebilirsiniz fakat zamanla gücünüz yerine gelecektir. Doktorunuza, normal aktivitelerinize ne zaman dönebileceğinizi sorunuz.
Sağlık Editörü