Toplumdaki yaygın inanışın aksine sedef tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ancak tedaviden başarılı sonuç elde edilebilmesi için ciltte travma oluşmasını önlemek şart!
Sedef,dermatoloji alanında tedavisi en zor olan ve yaygın olarak rastlanan kronik bir cilt hastalığı olarak nitelendiriliyor. Genellikle 20 – 40 yaş grubunda görülen bu hastalık ülkemizde her yıl yaklaşık 350 bin kişide ortaya çıkıyor. Toplumda sedef hastalığının tedavi edilmediğine dair yaygın bir inanış var. Oysa sanılanın aksine tıp dünyası bu cilt sorununa karşı çaresiz değil. Günümüzde uygulanan tedaviler sayesinde cilt pürüzsüz bir görünüme kavuşabiliyor. Ancak tedavinin başarılı olabilmesi için hastanın dikkat etmesi gereken bazı önemli kurallar var. Hastaların banyoda ciltlerini kese,fırça veya lif ile keselemek ya da tırnaklama yoluyla kabuklardan kurtulmaya çalışmak gibi önemli bir hataya düşmemeleri gerekiyor. Çünkü bu durumda cildin yapısı bozuluyor ve tedavinin başarı şansı düşüyor.
Birkaç Tipte Ortaya Çıkıyor
Sedef hastalığı birkaç gruba ayrılıyor. Hastalık en çok kırmızı bir zemin üzerinde birkaç milimetre büyüklüğünden birkaç santime kadar uzayabilen sedef rengi pullarla kendini gösteriyor. Kaşıntı ve kuruluk hissi hastalığa eşlik eden diğer belirtileri oluşturuyor. Daha nadiren el ve ayakları tutan ve birkaç milimetre çapında olan su kabarcıkları şeklinde de ortaya çıkabiliyor. Bir başka tip sedef hastalığı da tüm vücutta kızarıklık ve kepeklenmeyle gelişiyor. Sadece tırnaklarda sararma ve tırnak yüzeyinde düzensizleşme ya da çizgilerle görülen tipi de oluyor. Sedef hastalığının şiddeti ise kişiden kişiye değişiyor. Bazı hastalarda sadece bir noktada ya da vücudun çeşitli alanlarında küçük plaklar halinde ortaya çıkarken,bazı hastalarda ise çok geniş alanları etkileyebiliyor hatta ilerlediğinde tüm vücudu kaplayabiliyor.
Eklemleri Tuttuğunda Şiddetli Ağrılara Neden Olabiliyor
Sedef hastalığı iç organları genellikle tutmuyor. Ancak tırnaklarda ve küçük eklemlerde sıkça görülüyor. Bu durumda tırnakların görünümünü bozabiliyor. Genellikle el ve ayaklardaki küçük eklemleri tutsa da diğer eklemleri de etkileyebiliyor. Bunun sonucunda şiddetli ağrılar ortaya çıkıyor.
Kesin Nedeni Bilinmiyor
Genetik olarak yatkın olan kişilerde hastalık enfeksiyon,stres veya cilt travmaları gibi nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Ancak sedef hastalığının kesin nedeni bilinmiyor. Yakın zamana kadar hastalığın oluşumunda sadece psikolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülüyordu. Ancak stres hastalığın ortaya çıkmasını tetiklerken,hastalığın oluşumu da stresi artıyor. Yani bir nevi kısır döngü oluşuyor. Son yıllarda yapılan çalışmalarda sedefin bir bağışıklık sistemi hastalığı olduğu yolunda önemli kanıtlar elde edildi. Genetik ve hormonal olduğu konusunda çalışmalar yapılsa da henüz anlamlı sonuçlar elde edilemedi.
Cilt 1 Ay Yerine 4 Günde Olgunlaşınca…
Hücreler ürer,olgunlaşır ve ardından da pul halinde dökülürler. Sağlıklı kişilerde vücudun en dış yüzeyinde bulunan hücreler yaklaşık bir ayda olgunlaşıyor. Ancak banyoda cilde kese yapmak,güneş yanığı ve böcek sokmaları gibi ciltte travma oluşturan çeşitli tetikleyici faktörler veya başka nedenler sedef hastalığına yatkın olan kişilerde hücresel düzeyde zaten mevcut olan bir bozukluğu uyararak bağışıklık sistemini aktive ediyor. Cilt hücrelerinin çoğalması uyarılıyor ve yaklaşık bir ay olan normal olgunlaşma süreci 34 güne kadar iniyor. Bunun sonucunda hücreler dökülmüyor,üst üste birikiyor ve kızarıklık ile sedef rengi kabuklanmalar şeklinde hastalığa özgü cilt belirtileri ortaya çıkıyor.
Tedavi ile Pürüzsüz Bir Cilde Kavuşmak Mümkün
Tedavinin şekli hastanın yaşına,genel sağlık ve psikososyal durumuna,sedefin tipine ve tutulum yerine göre belirleniyor. Dermatoloji Uzmanı Dr. Ahmet Günay,toplumdaki yaygın inanışın aksine sedef hastalığının başarıyla tedavi edilebildiğini belirterek şunları söylüyor:"Günümüzde uygulanan yöntemlerle ciltteki lezyonlar ortadan kaldırılabiliyor veya hafifletilebiliyor. Ancak sedef kronik bir hastalık olduğu için zaman zaman tekrarlayabiliyor. Bu nedenle atakların sıklığı ve süresine göre tedavinin çeşitli zaman dilimlerinde tekrarlanması gerekiyor. "Dermatoloji Uzmanı Dr. Ahmet Günay,sedef hastalığında başvurulan yöntemleri şöyle sıralıyor:
Kremler: Özellikle birkaç bölgeyle kısıtlı sedefi olan hastalarda uygulanıyor. Kabukların dökülmesi ve kızarıklığın geçmesi amacıyla uygulanan krem tedavisinden genellikle başarılı sonuçlar elde ediliyor. Ancak ilaç bırakıldığında belirtiler bir süre sonra tekrarlıyor ve yöntemin yinelenmesi gerekiyor.
Puva Ultraviyole Işınları: Ufak noktalar halinde dağınık yerlerde olan veya vücudunun geniş alanına yayılmış ya da lokal tedaviye dirençli olan hastalarda başvuruluyor. Seanslar halinde uygulanan bu yöntemde hasta tedavi edici etkiye sahip ultraviyole ışını veren bir cihaza maruz bırakılıyor. PUVA ultraviyole ışınlarından yüz güldürücü sonuçlar alınıyor. Ancak tedavi bırakıldığında hastalık bir süre sonra tekrarlıyor.
İlaçlar: Sedef bağışıklık sistemi hastalığı olduğu için ağır tırnak ve eklemleri tutan hastalara bu sistemi etkileyen ilaçlar uygulanabiliyor. İlaçlar dermatoloji hekimi kontrolünde gerekli dozda,gerekli testler yapıldığı takdirde güvenle ve yan etki olmadan kullanılabiliyor. Süresi 2 ay ile 1 yıl arasında değişen tedavinin zaman zaman tekrarlanması gerekebiliyor.
Dr. Ahmet Günay