Servikal serklaj, vajina yoluyla (transvajinal servikal serklaj) veya karın yoluyla (transabdominal servikal serklaj) yapılabilir. Dikişler genellikle bebeğin tam gelişime ulaştığı 37. hafta içerisinde alınır. Gerekli görülürse dikişler daha önce de çıkarılabilir.
Doktor, serviksin bebek doğuma hazır olmadan açılma ihtimali varsa veya bazı durumlarda, serviks çok erken açılmaya başlarsa servikal serklaj önerebilir. Fakat bu prosedür herkese uygun değildir. Çok ciddi yan etkilere sebep olabilir ve her zaman erken doğumu engellemesi garanti değildir. Bu prosedürden faydalanmayı düşünüyorsanız risklerini anladığınızdan emin olun.
Neden Yapılır?
Hamilelik öncesinde serviks kapalı ve sert bir formdadır. Hamilelik sırasında ise doğuma hazırlık çerçevesinde zamanla gevşer, uzunluğu azalır ve açılır. Fakat yetkin olmayan veya zayıf bir servikse sahipseniz, serviksiniz çok erken açılmaya başlayabilir. Sonuç olarak; erken doğum yapabilirsiniz.
Şu durumlarda doktorunuz erken doğumu önlemek amacıyla servikal serklaj önerebilir:
- İkinci 3 aylık dilimde gerçekleşen 3 düşük, erken doğum veya açıklanamayan sebeplerle oluşan, İkinci 3 aylık dilimde 2 kez düşük geçmişi
- 24 haftalık hamilelik öncesinde, özellikle servikal zedelenme geçirmişseniz, ikinci 3 aylık süreçte erken doğum veya birden fazla düşük yapmışsanız veya önleyici ilaçlara rağmen serviks boyu giderek kısalıyorsa,
- 24 haftalık hamilelik öncesinde gözle görülebilir amniyotik kese ile serviks açılmışsa (aciliyet veya kurtarma serklajı).
Servikal serklaj veya ilaç tedavilerine rağmen tekrar eden hamilelik kaybı yaşıyorsanız, doktorunuz konsepsiyon öncesinde servikal serklaj tavsiye edilebilir. Buna karşın, serklajın doğurganlığı azaltması da muhtemel bir durumdur.
Servikal serklaj erken doğum riski taşıyan herkes için uygun değildir. Şu durumlarda doktorunuz servikal serklaj prosedürü geçirmenize sıcak bakmayabilir:
- vajinal kanama
- erken doğum
- rahimiçi enfeksiyonu
- membranların erken yırtılması -hamilelik süresince bebeği çevreleyen ve destekleyen sıvı dolu membranların (amniyotik kese) sızdırması veya doğum sancıları başlamadan önce yırtılması
- cenin zarının düşmesi -bu durumda amniyotik kese, serviksin açılımından aşağıya düşer.
- ciddi bir fetüs anormalliği yüzünden oluşan yüksek düşük riski
- çoğul gebelik
Riskler Nelerdir?
Servikal serklajla bağdaştırılan riskler:
- enfeksiyon
- rahim kontraksiyonu
- vajinal kanama
- serviksin yırtılması (servikal laserasyon)
- serviksin kısalıp açılamaması (servikal distosi)
- serviksin kalıcı şekilde daralması veya kapanması (servikal stenoz)
- Mesane ve vajina arasında anormal bir bağlantı (vezikovajinal fistül)
- rahmin yırtılması
- yüksek ateş
- membranların vaktinden önce yırtılması -37. hafta öncesinde, hamilelik süresince bebeği çevreleyen ve destekleyen sıvı dolu membranların (amniyotik kese) sızdırması veya doğum sancıları başlamadan önce yırtılması
- dikişlerin yerinden oynaması veya gevşemesi (sütür yerdeğiştirimi)
- erken doğum
- düşük
Servikal serklaj uygulandıktan sonra, vajinadan sıvı akıntısı başlarsa derhal doktorunuza başvurun çünkü bu durum membranların erken yırtılma belirtisi olabilir. Bu veya rahim enfeksiyonu gibi durumlarda doktorunuz hamileliğin 37. haftalık sürecinden önce servikal serklajın alınmasını önerebilir.
Nasıl Hazırlanılır?
Servikal serklaj öncesinde doktorunuz bebeğin hayati belirtilerini kontrol etmek ve büyük çaplı doğum bozuklukları ihtimalini elemek için ultrason testi yapar. Aynı zamanda servikal salgı örneği alabilir veya amniyosentez uygulayabilir (enfeksiyon sıvı riski için rahimden amniyotik sıvı örneği alınan bir prosedür). Antibiyotik tedavisi gerektiren bir enfeksiyonunuz varsa, tedavi ideal olarak serklaj yapılmadan önce uygulanır. Fakat serviksiniz açılmaya başlamışsa veya ultrason testi serviksin kısa olduğuna işaret ediyorsa, doktor enfeksiyon riskini azaltmak için prosedürden kısa bir süre önce antibiyotik verebilir. Ayn zamanda doktorunuz prosedürden en az 1 hafta önce seksten kaçınmanızı tavsiye edebilir.
İdeal olarak, seçime bağlı bir servikal serklaj prosedürü hamileliğin 12. ve 16. haftaları arasında gerçekleştirilir. Buna karşın, pelvik muayene veya ultrason testi serviksin açılmaya başladığını gösteriyorsa aciliyet veya kurtarma serklajı 24. haftaya kadar yapılabilmektedir. Servikal serklaj genellikle amniyotik kesenin yırtılma riski ve erken doğumu tetiklemesi sebebiyle 24. haftadan sonra uygulanmamaktadır. Bazı durumlarda ise serklaj hamilelikten önce de yapılabilmektedir.
Fetüs membranları düşmüşse -bu durumda amniyotik kese serviks açılımı yoluyla düşmektedir- ve doktorunuz servikal sarklaj öneriyorsa prosedürü gerçekleşmeden önce bu problemi düzeltir. İdrar yoluna ince bir tüp (kateter) koyarak mesanenin dolmasını sağlar ve amniyotik kesenin pozisyonunu eski haline getirir. Bu operasyona alternatif olarak; doktor serviks açılımının ilerisine balon uçlu bir kateter konuşlandırır ve balonu şişirerek amniyotik kesenin eski yerine gelmesini sağlar.
Karşılaşabileceğiniz Durumlar
Servikal serklaj tipik olarak bir hastane veya ameliyat merkezinde lokal ya da genel anestezi ile günübirlik olarak yapılan bir prosedürdür. Servikal serklaj prosedürlerinin çoğu vajina yoluyla uygulanır. Transvajinal serklaj başarısızsa veya serviks anatomik açıdan uygun değilse karın bölgesi yoluyla da yapılabilir.
Prosedür sırasında
Transvajinal serklaj sırasında doktor vajinaya bir spekulum yerleştirir ve forseps ile serviksi tutar. Prosedüre rehberlik etmesi için bir ultrason testi çekebilir. Doktorunuz muhtemelen McDonald veya Shirodkar serklaj yöntemlerinden birini kullanacaktır. Araştırmalar bu iki metod arasında belirgin bir fark olmadığını ortaya koymuştur.
McDonald serklajı yerleştirmek için doktor serviksin dış çevresine dikişleri yerleştirmek için iğne kullanır. Daha sonra serviksi kapatmak için dikiş uçlarını sıkı bir şekilde birleştirir.
Shirodkar yönteminde doktor vajinanın yan duvarlarını geri çekerken serviksi kendisine doğru çekebilmek için halka forseps kullanır. Sonra serviksin vajinal doku ile birleştiği yere küçük insizyonlar atar. Banda sahip bir iğneyi bu insizyonlardan geçirir ve serviksi sıkı bir şekilde bağlayarak kapatır. Bu yöntem sonrasında insizyonlardan etkilenen vajinal dokuyu yeniden konuşlandırmak için ince dikişler kullanabilir. Tek bir serklaj yeterince kapatılmayı sağlamıyorsa doktor serviks etrafına ikinci bir serklaj yerleştirebilir.
Transabdominal servikal serklaj sırasında doktor karın bölgesinde insizyon gerçekleştirir. Servikse daha iyi ulaşabilmek için dkkatli bir şekilde rahmi yukarı çekebilir. Daha sonra rahmin alt kısmını servikse bağlayan dar aralığa bantı yerleştirip serviksi sıkıca kapatmak için bir iğne kullanacaktır. Daha sonra rahmi normal pozisyonuna getirir ve insizyonu kapatır.
Prosedür sonrasında
Servikal serklaj sonrasında doktor bebeğin durumunu kontrol etmek için ultrason uygular. Transabdominal servikal serklaj prosedürü geçirmiş iseniz rahme kan akışının prosedür tarafından etkilenme durumu ve amniyotik kesenin serklajın üst kısmında konuşlanıp konuşlanmadığı kontrol edilir. Birkaç gün boyunca spotlanma, kramp ve ağrılı idrar hissedebilirsiniz. Ağrının azaltılması için acetaminophen tavsiye edilir. Serviksteki insizyonlardan etkilenen vajinal dokunun tekrar konuşlandırılması için ince iğneler kullanılmışsa, bu dikişler zamanla çözünürken 2-3 hafta içerisinde dikiş materyal aralığını farkedebilirsiniz.
Daha önceki düşük veya prematüre doğum geçmişine dayanarak bu prosedürü geçirdiyseniz anestezinin etkisi geçtiğinde evinize dönebilirsiniz. Tedbir olarak doktorunuz 2 gün yatak istirahatı, en az 1 hafta boyunca seksten kaçınmanızı ve daha sonrasında kondom kullanmanızı tavsiye edebilir.
Prosedürün gerçekleşme sebebi serviksin açılmaya başlamış olması veya ultrasonda kısa görünmesi ise doktorunuz enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik verebilir. Önlem olarak doktor genellikle hamileliğin 32-34. haftaları boyunca olmak üzere hamileliğin sonuna kadar fiziksel aktivite ve seksi kısıtlayabilir. Ayrıca, erken doğumu engellediği kanıtlanmamasına rağmen yatak istirahatı tavsiye edebilir.
Doktorunuz doğum gerçekleşene kadar serviksi kontrol etmek için haftalık veya 2 haftada bir olmak üzere muayene olmanızı önerebilir.
Servikal serklajın alınması
Transvajinal serklaj genellikle bebeğin gelişimini tamamladığı 37. hafta sırasında veya erken doğum başlarsa daha erken bir tarihte alınır. McDonald serklajı doktorun ofisinde anesteziye gerek duyulmadan çıkarılmasına rağmen Shirodkar serklajının hastane veya ameliyat merkezinde çıkarılması gerekebilir. Serklaj alındıktan sonra doğum sancısının normal yollardan başlamasını beklerken günlük aktivitelerinize devam edebilirsiniz.
Sezaryen düşünüyorsanız ve gelecekte çocuk sahibi olmak istiyorsanız hamilelik boyunca ve bebek doğduktan sonra Shirodkar serklajının yerinde kalmasını tercih edebilirsiniz. Fakat serklajın ilerde doğurganlığı etkileme olasılığı vardır. Seçenekleriniz hakkında doktorunuzla görüşün.
Transabdominal servikal serklaj uygulanmışsa serklajın çıkarılması için bir diğer abdominal insizyonun gerçekleştirilmesi gerekir. Sonuç olarak, sezaryen çoğunlukla hamileliğin 39. haftasında önerilir. Bebek, serklajın üst kısmında oluşturulan bir insizyon yoluyla alınır. Sezaryen esnasında, serklajın alınmasını veya daha sonraki hamilelikler için yerinde kalmasını seçebilirsiniz. Unutmayınız ki, bir serklaj doğurganlığı etkileyebilmektedir.
Sonuçlar
Servikal serklajın etkiliği tartışma konusudur. Yapılan araştırmalar düşük veya erken doğum yapmış ve kısa bir servikse sahip kadınlarda serklajın hamileliği uzattığını ve erken doğumu engellediğini göstermiştir. Fakat prosedürün bebeğin sağlığını iyi bir yönde etkileyip etkilemediği henüz belirsizdir. Ayrıca unutmamak gerekir ki; servikal serklajın zamanlaması da sonucu etkileyebilir. Serklaj hamilelikte ne kadar geç uygulanırsa, erken doğumu harekete geçirme veya zarların yırtılma riski o derece artar.
Çoğu durumda serklaj sonrası başarılı bir hamilelik daha sonraki hamileliklerde de serklaj uygulamasını gerektirmektedir. Seçenekleriniz hakkında doktorunuzla görüşün.
Sağlık Editörü
