Ülkemizde 48 Yaşında Menopoza Giriliyor
Ülkemizde kadınlar ortalama olarak 48 yaşında menopoza giriyor. Ancak menopoz çeşitli nedenlerden dolayı 40 yaşından önce de görülebiliyor ve buna ‘erken menopoz’deniyor. Bu konuda ülkemizde sağlıklı bir istatistiksel veri olmasa da,modern yaşamın olumsuz getirisi olan çevre kirliliğinin artması,sigara kullanımı,aşırı stres ve diğer faktörler nedeniyle erken menopozun görülme sıklığının arttığı belirtiliyor. Günümüzde erken menopoza yol açabilen bir başka önemli neden de,son yıllarda özellikle genç kızlar olmak üzere kadınların sıfır bedene ulaşma çabaları.
Aşırı Zayıflık Üreme Fonksiyonlarını Durduruyor
Sadece obezite değil,aynı zamanda çok zayıf olmanın da üreme sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Çünkü vücuttaki yağ oranı kritik yağ sınırı olan yüzde 12’nin altına düştüğünde üreme fonksiyonları da durabiliyor. Bunun sonucunda da kadının genç yaşta olmasına rağmen hamile kalmasını önleyen ve yaşam kalitesini ciddi boyutlarda etkileyebilen “hipolatamik amenore”,bir başka deyişle beyinsel olarak adetin durdurulması tablosu ortaya çıkabiliyor. Bu olguların üçte birinde normal kiloya dönülse bile adetler hiç başlamayarak erken menopoz tablosu ortaya çıkabiliyor.
Üreme Sistemi Büyük Bir Enerjiye İhtiyaç Duyuyor
Kadın üreme sistemi dışarıdan gelen etkilere son derece açık oluyor ve belirgin bir şekilde etkileniyor. Üreme büyük bir enerjiye ihtiyaç duyuyor. Enerjinin az olduğu zamanlar ile açlık dönemlerinde üreme fonksiyonları duruyor. İnsan üremesinin beslenme ile ilişkisi 3 olayın analizinden anlaşılıyor:1. Dünyada açlık çekilen zamanlardaki veriler. 2. Kaşeksi denilen hastalığı olan çok zayıf kadınlardan elde edilen veriler. 3. Aşırı spor nedeni ile hızla yağ kaybeden sporculardan elde edilen veriler. Yapılan analizlere göre;besinlerle alınan enerji ilk olarak kalp-damar sistemi ve beyinsel aktiviteler gibi yaşam fonksiyonları için kullanılıyor. Daha fazla enerji olursa hareket ve büyüme gibi fonksiyonlar için harcanıyor. Son olarak da yeterli enerji olursa üreme fonksiyonları için kullanılıyor. Enerji kıtlığında ise tersine bir sırayla bu fonksiyonlar durduruluyor.
Enerji Yokluğu ve Hatalı Diyetler Üreme Fonksiyonlarını Durduruyor
Aşırı zayıf olan kadınlarda hem enerji yokluğu hem de hatalı diyetler nedeniyle gerekli yaşamsal maddelerin alınmaması sonucu bozulan hücre aktiviteleri üreme fonksiyonlarını durduruyor. Aşırı zayıflık durumu ne kadar uzun olursa,kalıcı etkilerinin de o kadar çok olur. Örneğin daha sonra tekrar normal diyete dönülüp ideal kiloya erişilse bile bu kadınların yaklaşık yüzde 30’unda adet görememe durumu kalıcı hale gelir.
İlk Belirtisi Adet Döngüsünün Hızlanması
Normalde adet döngüsü ortalama 28 günde bir oluyor. Adet döngüsünün 22 günden daha sık olmasının genellikle yumurtalık rezervinin azaldığına işaret eder. Durum her zaman böyle olmasa da,FSH hormon yüksekliği tespit edilirse hastanın durumuna uygun üreme ve doğurganlığın korunması seçeneklerinin anlatılması gerekiyor. Adet döngüsünün hızlanmasından başka,tablo daha da ilerlediğinde;vajinal kuruluk,ağrılı cinsel ilişki,cinsel isteksizlik,sıcak basmaları,uyku ve konsantrasyon bozuklukları,depresyon,iş veya okulda başarı düşüşü görülebilir. Son aşamada da adet kanamaları seyrekleşmeye başlar. Menopoz tam oturduğunda ise adetler tamamen kesilir. İlerleyen yıllarda kemik erimesi,kalp hastalıklarında artış,vücut şeklinde ve oranlarında değişim,örneğin erkek tipi göbeklenme görülür.
Aşırı Zayıf Olan Her 3 Kadından 1’i Risk Altında
Prof. Dr. Tansu Küçük