Tam kan sayımında kanın bazı bileşenleri ve özellikleri ölçülür:
- oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri
- enfeksiyonlarla savaşan beyaz kan hücreleri
- kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan protein; hemoglobin
- kandaki kırmızı kan hücrelerinin sıvı bileşenlerle veya plazmayla oranı; hematokrit
- kan pıhtılaşmasını engelleyen trombositler
Tam kan sayımında hücrelerin anormal artış veya düşüşü daha fazla incelemeyi gerektiren medikal bir probleminiz olduğuna işaret edebilir.
Neden Yapılır?
Tam kan sayımı birçok sebepten dolayı yapılabilen yaygın bir kan testidir:
- Genel sağlığı değerlendirmek. Doktorunuz genel sağlığınızı değerlendirmek veya anemi, lösemi gibi hastalıkları tespit etmek için tam kan sayımı testini, rutin sağlık muayenelerinin bir parçası olarak tavsiye edebilir.
- Medikal bir problemi teşhis etmek. Zayıflık, bitkinlik, yüksek ateş, iltihaplanma, morarma veya kanama gibi durumlarda tam kan sayımı testi önerilebilir. Bu test sayesinde belirti ve semptomların teşhis edilmesi kolaylaşabilir. Aynı zamanda, doktorunuz enfeksiyondan şüpheleniyorsa tam kan sayımı testi ile bu teşhisi onaylayabilir.
- Medikal bir problemi kontrol altında tutmak. Talasemi veya polisitemi vera gibi kan hücreleri sayımını etkileyen hastalıkların teşhisi konulmuşsa doktorunuz tam kan sayımı testi ile durumunuzu gözlem altında tutabilir.
- Medikal tedaviyi gözlemlemek. Kan hücreleri sayımını etkileyen bir ilaç kullanıyorsanız sağlığınızı gözlem altında tutmak için tam kan sayımı testi uygulanabilir.
Nasıl Hazırlanılır?
Kan örneği sadece tam sayımı için analiz ediliyorsa test öncesinde normal yeme içme düzeninize devam edebilirsiniz. Kan örneği ek testler için kullanılacaksa testten belirli bir süre önce perhiz yapmanız gerekebilir. Doktorunuz bu konuda gerekli talimatları verecektir.
Karşılaşabileceğiniz durumlar
Tam kan sayımı için, sağlık görevlilerinden birisi genellikle kol kıvrımı civarında bir damardan olmak üzere kan örneği alır. Örnek analiz için laboratuvara gönderilir. Prosedür biter bitmez günlük yaşantınıza dönebilirsiniz.
Tanımlayıcı bir test değildir
Tam kan sayımı tipik olarak tanımlayıcı tanısal bir test değildir. Testin yapılma amacına dayanarak normal değerler dışındaki sonuçlar takip muayenesi gerektirebilir veya gerektirmeyebilir. Doktorunuz, gelecek aşamaları belirlemek için diğer kan testleri veya ek test sonuçlarını da değerlendirme gereksinimi duyabilir.
Örneğin, normal koşullarda sağlıklı bir bireyseniz, hastalık belirti ve semptomlarına sahip değilseniz anormal test sonuçları takip durumunu gerektirmeyebilir. Fakat kanser tedavisi görüyorsanız anormal test sonucu tedavi planının değiştirilmesi gerektiğine işaret edebilir.
Test sonucunun normalin çok altında veya üstünde olduğu bazı durumlarda doktorunuz kan hastalıklarında uzmanlaşmış bir doktora (hematolojist) yönlendirebilir.
Test Sonuçları Ne Anlama Gelir?
Aşağıdaki alanlarda normalin altında veya üstünde görülen değerler bir sorun olduğunu gösterebilir.
- Kırmızı kan hücre sayımı, hemoglobin ve hematokrit. Kırmızı kan hücre sayımı, hemoglobin ve hematokrit sonuçlarının her biri kırmızı kan hücrelerinin özelliklerini ölçtüğü için birbirleriyle alakalıdır.
Bu değerler normalin altında ise anemi olduğunuzu gösterir. Bu hastalık yorgunluk ve zayıflığa yol açar. Düşük demir veya vitamin değerleri, kan kaybı gibi birçok sebebi vardır.
Normalin üstünde kırmızı kan hücre sayımı (eritrositoz), hemoglobin veya hematokrit seviyesi polisitemi vera veya kalp hastalığı gibi medikal durumların belirtileri olabilir.
- Beyaz kan hücre sayımı. Beyaz kan hücrelerini yok eden otoimmun hastalıklar, kemik iliği rahatsızlıkları veya kanser gibi hastalıklar düşük beyaz kan hücresi sayımına yol açabilir. Bazı ilaçlar da beyaz kan hücre sayımının düşmesine yol açabilmektedir.
Eğer beyaz kan hücre sayımınız normalin üstünde ise enfeksiyon veya ihtilapma geçiriyor olabilirsiniz. Aynı zamanda bağışıklık sistemi veya kemik iliği rahatsızlığına da işaret edebilir. Yüksek beyaz kan hücre sayımı ise ilaca karşı verilen bir tepki olabilir.
- Trombosit sayımı. Normalin altında (trombositopeni) veya üstünde (trombositoz) trombosit sayımı genellikle tıbbi bir rahatsızlığın veya ilaç yan etkisinin sonucu olabilir. Trombosit sayımınız normalin dışında bir değere sahip ise sebebini teşhis etmek için muhtelemen ek testler yapılacaktır.
Anormal bir tam kan sayımı sonucunuz varsa, bulguların ne anlama geldiği hakkında doktorunuzla görüşün.
Sağlık Editörü
