Tatil bir ihtiyaçtır. Nasıl günlük çalışma hayatımızda yemek molası,ara kahve molası veriyorsak daha uzun çalışma dönemlerinde kısa tatil molaları verelim ki işe geri döndüğümüzde verimliliğimiz daha çok artsın,konsantrasyonumuz daha iyi olsun. Bu da iş gücü ve iş kazancımızı arttıracak bir öğe olacaktır.
Tatil dönüşü işe uyumu nasıl sağlarız?
Tatil dönüşü işe uyumda bir takım problemler yaşayan kişiler olabilir. Bu durumda tedbiri önceden alarak tatile çıkmadan önce şöyle bir şey yapılabilir. Kişi tatilden döndükten sonra iş yükünün çok artacağını düşünüyorsa,tatile çıkmadan önce bununla ilgili eğer işi bölüştürme imkanı varsa bunu yapabilir. Yani iş yükünü dağıtabilirse,sorumluluğunu başkalarıyla paylaşabilirse döndüğünde çok yoğun bir iş yüküyle karşılaşmamış olur ki bu da işe daha kolay adaptasyonunu sağlar. Tatile çıkmadan önce stratejik anlamda tatil sonrasını düşünmek önemlidir. Ama tatil sırasında değil,çıkmadan bunu planlamak gerekir. Çünkü tatil tatil olarak kalmalı tatilde iş düşünülmemelidir. Ama tatile çıkmadan önce planlı programlı olmak tatilde bir sonraki adımı düşünüp tatil dönüşü karşılaşılabilecek sorunları önceden düşünebilmek,iyi bir planlama yapabilmek ve o dönemde gerekli tedbirleri almakta fayda vardır. Her zaman planlı olmak gereklidir. Planlı programlı olmak,notlar almak konumla ilgili olarak eğer üst düzey bir yöneticiyseniz gerekli kişilere işleri paslamak bunların hepsi gereklidir.
Tatil sonrası stres bozukluğu nasıl anlaşılır?
Depresif öğeler olması,uyku ve iştah bozukluklarının olması,ağlama sorunları,konsantrasyon eksikliğinin devam etmesi gibi. Çünkü tatil bir anlamda bu bozuklukların tamiri ve yeniden yapılanmasıdır. Tatilin canlanmayla kendini göstermesi gerekir. İyi bir tatil yapan bir kişi çok dinç,neşeli mutlu,kendini işine verebilmelidir. İşte bunları gözlemlememiz lazım. Eğer bunları görmüyorsak;kişi tatilde hala zihninde sorunlarla birlikteymiş demektir. Yani fiziki olarak o ortama gitmiş ama kafası çok tatilin içine girememiştir. Tatile gittiğinizde sizi mutlu edecek tamamen tatile odaklanmanızı sağlayabilecek,aklınızdan işi çıkaracak bir tatil geçirmeniz sizi olumlu yönde etkiler.
Tatil sonrası hangi yakınmalar psikolojik açıdan bir sorun olduğunu işaret eder?
Hala kişi tatili düşünüyorsa,adaptasyon olamıyorsa,iş ortamında mutsuzluk yaşıyorsa,uyku ve iştah sorunları yaşıyorsa bunlar bioritmin bozuk olduğunu gösterir. Bioritmin bozuk olduğu durumlar,ağlama yakınmalarının olması,hala zihinsel ve bedensel yorgunluğun devam ediyor olması,hafif depresif öğelerin olduğu durumlardır. Kişi bedenen tatili çok yüklenmişse bizim önerimiz işe başlamadan 1 gün evde dinlenmesidir. Çünkü bedenin biraz daha dinlenmeye ihtiyacı olabilir. İşe başlamadan önce adaptasyon sorununu bu şekilde azaltabilirsiniz.
Tatil planı yapıp çıkamayanların yaşadığı hayal kırıklığı iş ve günlük yaşamlarını nasıl etkiliyor?
Herkesin yoğun bir kış geçirdikten sonra tatil beklentisi var. Ki biz deniz ve güneş tatilini çok önemsiyoruz o anlamda bunu yaşayamamakta ciddi bir motivasyon kaybı getirebilir. Kişinin etrafındaki bütün arkadaşları tatile çıkıyor ama kendi çıkamıyorsa bu durum üzülmesine sebep olabilir. Eğer kişi yaptığı işten mutluysa,iç huzuru varsa ve yaptığı iş kişiyi geliştiriyorsa;kişi yoğun iş temposunu çok fazla önemsemez. Çünkü bu tempo sonucunda kişi zaten tatili hak edecektir ve tatili de sonuna kadar verimli yaşayacaktır. Fakat yaptığı iş kişiyi beslemiyorsa,kendini geliştirdiğine inanmıyorsa,çalıştığı sürece stres ve baskı altındaysa,zaten tatil kişi için kaçış olacaktır ve tatili böyle düşündüğü noktada da geri döndüğünde stresleri devam edecektir.
Yaz depresyonu kavramı nedir?
Kış depresyonu kadar yoğun olmasa da bu kavramın varlığından söz edilebilir. Çünkü yazın güneş enerjisi,aldığımız D vitamini bizi daha mutlu kılıyor. Bu hormonlarla alakalı bir durumdur. Yaz döneminde kişi tatile çıkamıyorsa eğer belki düşünülebilecek durumdur. Çünkü yazın genelde tatil yapılmalıdır gibi insanın kendini şartlama durumu var. Bu durum gerçekleşemediği zaman kişi kendini mutsuz ve çaresiz hissedebilir. Ama onun dışında kişi tatile gidemese bile çalıştığı,bulunduğu şehri terk edemese bile kendine yapacak meşgaleler bulabilmeli. Çünkü tatilin amacı kafayı dağıtmak,deşarj olmak ve verimliliği arttırmak yönünde olmalıdır. Öncelikle iyimser düşünün,hobilerinize yönelin ve günlük turlara katılın. Bu tip aktivitelerle bu karamsarlığı yok edebilirsiniz.
Yaz depresyonu için ilaç kullanmak gerekir mi?
En güzel ilaç spor yapmaktır. Bol bol yüzün veya yürüyün.
Yaz yorgunluğu nasıl atılır?
İyi uyku,düzenli egzersiz,kaliteli beslenme,özellikle uyarıcı etkisi olan alkol,sigara çay kahve türevleri,kafein içeren gıdalardan daha uzak yaşamak daha doğal beslenmek,sporun hayatınızın içinde olması,fiziksel aktivite doğal antidepresandır. Açık havada vakit geçirmek,uykularınızı düzenlemek bu yorgunluğu düzeltir.
Dr. Ayşegül Aydın