2030 Yılında 2 Milyar Sigara İçicisi Olacağı Düşünülüyor
Dünyada 1,2 milyar kişi sigara içiyor ve Türkiye’de 17milyon sigara içicisi var. Bir yılda 5 milyon kişi sigaradan ölüyor,Türkiye’de ise 100 bin insanımızı sigara bağlı hastalıklar sebebiyle kaybediyoruz. 2030 yılında 2 milyar sigara içicisi olacağı tahmin ediliyor. Bu da yılda 10 milyon kişinin sigaranın yarattığı hastalıklardan öleceği anlamına geliyor.
Çevresel Sigara Dumanından Dünyada 600 Bin Kişi Ölüyor
Çevresel sigara dumanı yani pasif içicilik yoluyla dünyada 600 bin kişi ölüyor. Ülkemizde ise her yıl 8 bin 750 kişi pasif içicilikten hayatını kaybediyor. Sigarada dört bin zararlı maddenin yanı sıra 55 tane karsinojen (kanser yapan) madde tespit edilmiştir. ABD’de pasif içiciliğin kanser yaptığı kanıtlanarak 1992’de yayınlanan bir raporla da açıklanmıştır. Pasif içicilik koroner arter riskini de artırıyor. Sigara içenlerle aynı ortamda yaşayanlar yüzde 20-50 daha fazla koroner arter hastası oluyor.
Türkiye Sigaraya Yıllık 8-10 Dolar Harcanıyor
Sigara ve sigaraya bağlı olarak gelişen sağlık sorunları için Türkiye’nin harcadığı yıllık gider 8-10 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Tütün kontrolünde temel hedef sigara tüketimini ve sigara dumanına maruziyeti hızla azaltmaktır. Sigarayı denemek için ilkkez içen her üç kişiden birinin sigara içicisi olduğu bilinmekte.Eğitim,doğru bilgilendirme ve bilinçlendirme ile sigaraya yeni başlama önlenmeye çalışılmalıdır.
Sigara İçenlerin % 70’i Hayatının Bir Döneminde Sigarayı Bırakmayı Düşünüyor
Sigara içenlerin yüzde 70’i hayatlarının bir döneminde sigarayı bırakmayı düşünüyor,yüzde 30’u her yıl bırakmayı deniyor ve bırakıyor. Yüzde 10’u kendi kendine destek almadan bunu başarıyor. Hekim kontrolünde sigara bırakmada başarılar anlamlı olarak artıyor.Bu amaçla,sigara içenlere yönelik sağlık kontrollerinin yapılması,sigaraya bağlı herhangi bir hastalığı olup olmadığının tespit edilmesi,kontrol altına alınması ve kişiye özel tedavi programının oluşturulması gerekiyor. Sigara içen kişi ile sigaranın zararları ve bıraktığında kazanımları konusunda görüşülerek kararlılığı oluştuğunda,bilimsel araştırmaları yapılmış,onay almış tedavi yöntemleri ile sigara bırakma tedavi süreci başlar.
Sigara Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Nikotin replasman tedavisi:Sigara kullanmayınca,sigarayla alınan nikotin maddesinin eksikliği hissedilir. İlk 2-3 gün en yüksek düzeyde olan yoksunluk belirtileri 3-4 hafta sonra hemen hemen ortadan kalkar. Bu eksiklik de nikotin bantları ve nikotin sakızları kullanılarak yerine konur. Giderek azalan dozlarla verilerek nikotin yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması önlenir. Kombine tedavilerde de yeralır.Ancak bu yöntemler hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Yeni geçirilmiş miyokard infarktüsü hastalarında,hamilelik ve ergenlikte bu tedaviler önerilmez. Bupropion etken maddeli ilacın da hekim kontrolünde kullanılması gerekir. İlaca başladıktan sonra engeç 7-10 gün içinde,önceden belirlenmiş olan sigara bırakma gününde sigarayı bırakmak gerekir. Kafa travması,epilepsi(sara) öyküsü olan hastalarda kullanılmamalıdır.
Vareniklin etken madde içeren ilaç,sigara bırakma tedavisinde kullanılmak üzere geliştirilmiş bir ilaç. İki yönlü etki ile nikotin yoksunluk belirtilerini ve sigara içme isteğini azaltır. Davranış terapi destekleri de eklenerek başarılı sonuçlar alınmaktadır.Sigarayı bırakma sürecinde hastalarla haftalık görüşmeler yapılır. Yüz yüze ve telefonda sürekli olarak bilgi ve destek verilir,kişi motive edilir. Psikolojik ve psikiyatrik değerlendirmeler yapılır. Ekip halinde çalışan sigara bırakma polikliniklerinin başarı oranları yükselir.
Tekrar Başlama Riskine Dikkat!
Sigarayı bırakma polikliniklerinde hekimlerin ve bırakmak isteyenlerin tüm çabalarına karşın,tekrar sigaraya başlama riski her zaman bulunuyor. Bu nedenle hep geri dönüşü yaratan sebeplerin üzerinde durmak gerekiyor. Sigaraya tekrar başlamaya neden olacak davranışlar inceleniyor. Sigarayı bırakmak amacıyla tedavi gören kişiler,ilk ay yoğun tedavi programını takiben daha sonra ayda bir,üç ayda bir,altı ayda bir ve yıllık kontrollerle izleniyor. Eğer bir yıl sigara içmemeyi başarabildiyse,kişinin sigarayı bıraktığı düşünülüyor.
Dr. Nihal Özşeker