Diyet ürünler,şişman veya diabetik bireyler için kalori içermeyen ve/veya daha az enerji içeren bir katkı maddesi ilave edilerek üretilen besinlerdir.Sağlık açısından emniyetli olmalıdırlar.Ülkemizde azyağlı veya yağsız ürünler üretilmiş,şeker yerine tatlandırıcı kullanılmış şeker ve tatlılar piyasaya sürülmüştür. Kepek,çavdar … gibi posa değeri yüksek gıdalar kalori içermeyen,zayıflatan mucize gıdalar olarak lanse edilmiştir.Oysa bu tip ekmek,bisküvi,galeta ve unlu mamüller doğal olanlarına yakın enerji içerirler.Piyasada kullanılan diyet ürünleri 4 ana başlık altında toplayabiliriz:
1) Unlu Diyet Ürünler
Kepekli,çavdarlı,yulaflı ekmek,bisküvi,makarna,brunch,crunch (diyet bisküvi,kek,light ekmek,kurabiye…vs) adı altında satılan gıdaların zayıflamadaki etkisi kalori ile ilgili değildir.Çünkü kepekli ve çavdar ekmeklerin 100 gm’da 213-249 kcal,normal buğday ekmekte ise 270 kcal,sadeetimekte 391 kcal,kepekli etimekte 381 kcal,sade grissinide 432 kcal,kepekli grissinide 409 kcal… vardır.Zayıflamaya olumlu etkileri bol posa içerikleri ile olur.Çünkü posa mide boşalmasını geciktirir,insülin salınımını düzenler,kabızlığıönler,yükselmiş kan yağ profilini düşürür,kan basıncını düşürür,kolon kanserlerinin oluşum riskini düşürür.Birkaç dilim beyaz ekmek yerine daha az miktarda posası yüksek ekmek veya mamülleri yendiğinde hem daha az enerji almış hemde daha çabuk doymuş oluruz.İşin püf noktası daha az yenilen miktardadır.
2) Yağı Düşük veya Yağsız Süt – Yoğurt ve Peynirler
Bu tip ürünlerde %3-3,5 ‘luk yağ oranı %1 e düşürülür.1977 Yılında yürürlüğe konan Türk Gıda Kodeksi ve Yönetmeliğine göre içme sütüne sadece yağ oranı değiştirilecek şekilde işlem yapılabilir. Diyet ürünlerde CHO ve PRO miktarlarında artma olabilir,Ca aynı kalır.Yarım yağlı süt,yoğurt ve peynirlerde yağ ve dolayısı ile doymuş yağ azaltılmıştır.
3) Bitkisel Ürünler
Bu tür ürünler kesinlikle bir diyet takviyesidirler,tek başına kullanılmamalıdırlar. Zaten kullanıldıklarında da sonuç alınamamakta ve sağlıkla ilgili problemler yaşanabilmektedir.Bu ürünlerin düzenli ve bir diyet uzmanı tarafından hazırlanmış sağlıklı bir beslenme programı ile birlikte kullanılması yararlı olabilir.Özellikle 15 yaşından küçük çocukların,gebe ve emziklilerin,kronik hastalığı olan kişilerin mutlaka bu tip ürünleri kullanmadan önce doktorlarına başvurmaları gerekir.
Zayıflamaya yardımcı bitkisel diyet takviyelerinin etkileri genellikle iştah kontrolünün sağlanmasında,BMH’ının artırılmasında olmaktadır. Poliaminler beta-3 reseptörlerinde etkili olduğundan beyaz yağ dokusunu kahverengi yağ dokusu gibi çalıştırarak BMH nı artırır. Yine bu tip ürünlerde bulunan kafein,termogenesizi artırır. Posa içerikleriyle de fazla alınan yağların midede sindirilmeden atılmasını sağlarlar. Diüretik etkilerinden dolayı ödem çözücü ve dolaşım düzenleyicidirler.
Dyt. Şengül sangu Talak
